Sosyal medyada hangi içeriklerin paylaşıldığına, haberlerin farklı ağlarda nasıl yayıldığına dair birçok araştırma yapılmış olsa da, bu faaliyetlerle ilişkili sosyal deneyimleri irdeleyen pek fazla çalışma yok. İki Hollandalı ve bir Danimarkalı araştırmacının geçen yıl yaptığı “Kapalı sosyal medya gruplarında haberlerin paylaşılması ve tartışılması” başlıklı araştırma, bu açıdan nadir veriler sunuyor.
Akademik literatür dergisi Digital Journalism’de 3 Mayıs 2018’de yayınlanan çalışma, Gröningen Üniversitesinden Joelle Swart ve Marcel Broersma ile Aalborg Üniversitesinden Chris Peters imzasını taşıyor. Araştırma kapsamında, 18-66 yaş arası toplam 40 kişiden oluşan altı odak grubuyla, Eylül-Kasım 2016 döneminde, Hollanda’nın farklı şehirlerinde, ortalama 100’er dakikalık tartışmalar düzenlendi.
Katılımcılar önce sosyal medya kullanım biçimlerini ve bu platformların kamusal hayatla ilişkilerindeki rolünü tartıştı. Ardından sosyal medyada tartıştıkları içeriklerden, bu bilgilerin toplumun diğer üyelerinin hayatındaki yerinden ve son olarak da bu kanaldaki haberlerden ve gazetecilikten bahsettiler.
Özellikle Facebook ve Whatsapp’da, üyelerinin konumu, mesleği veya boş vakit tercihleri etrafında kurulan kapalı gruplarda tartışılanlar, araştırmanın merkezinde yer aldı.
Araştırmadan çıkan en önemli üç sonuç şöyle özetlenebilir:
1) Konuma dayalı gruplar haber paylaşımında lider
Coğrafi konum, komşuları veya belirli bir yerde belirli bir amaçla toplanan gönüllüleri sosyal medyada da bir araya getiriyor. Üyelerin birbirleriyle olan bağları bunun dışındaki alanlarda oldukça zayıf. Tüm odak grupları içinde en çok bu grubun paylaştığı içerikler, geleneksel gazetecilikte anlaşılan şekliyle “haber” tanımına uyuyor.
2) İş gruplarında genelde sosyal sohbetler hâkim
İş temelli gruplarda (örneğin öğretmenlerin kurduğu bir Whatsapp grubu) en çok, genel sosyal konular tartışılıyor. Geleneksel medyanın haber siteleri ve yeni kuşak dijital yayınlardan haberler de sık sık paylaşılıyor. Bu tür grupların üyelerinde gözlenen temel amaç, meslekleriyle ilgili konularda diğer üyeleri bilgilendirmek.
3) Boş vakit etkinliklerine dayalı gruplarda habere yer yok
Bir kadın futbol takımı ile dini konulardan ilham alan bir öğrenci birliğinin kurduğu gruplar da boş vakit etkinlikleri alanında odak gruplar olarak ele alındı ve en az haber paylaşımının bu gruplarda olduğu görüldü. Üyeleri önceki iki tür gruba kıyasla birbirlerine çok daha yakın bağlar kuran bu gruplar, kapalı sosyal medya kanallarında haberden ziyade, kişiler arası ilişkilere dair güncel bilgi ve dedikoduları paylaşıyorlar.
