Geçen hafta Danimarka’nın İncirlik’teki F-16’larını çekme kararı gözleri yeniden Adana’daki hava üssüne çevirdi. Almanya’nın İncirlik’e alternatif bir üs aradığı gazetelere yansımış, ABD ise 15 Temmuz darbe girişimi sonrası yaşananlar nedeniyle askerlerini taşıyacağını açıklamıştı. Henüz resmi bir açıklama yapılmamış olsa da şu an için hem ABD’nin hem de Almanya’nın Ürdün ve Kıbrıs ile ilgilendiği biliniyor.
ABD’nin İncirlik’ten ayrılabileceği ilk olarak 13 Temmuz’da Meclis Dış İlişkiler Alt Komitesi’nde Cumhuriyetçi Parti California Milletvekili Dana Rohrabacher tarafından dile getirilmişti. Rohrabacher ABD’nin İncirlik nedeniyle Türkiye’ye mahkûm olmadığını, İncirlik’in alternatiflerinin araştırılabileceğini söylemişti.
Elektriğin kesilmesi milat oldu
15 Temmuz darbe girişimi sonrası İncirlik Üssü’nün elektriğinin kesilmesi ve altı gün boyunca elektrik verilmemesi özellikle IŞİD karşıtı koalisyonun işlerini zorlaştırmıştı. Bölgedeki diğer üslerden IŞİD operasyonlarına destek bu dönemde arttı.
Eylül ayında ise Washington’daki Demokrasileri Savunma Vakfı (FDD) John Cappello, Patrick Megahan, John Hannah ve Jonathan Schanzer’in yazdığı ABD’nin eski Ankara Büyükelçisi Eric Edelman’ın önsözünü kaleme aldığı bir rapor yayımladı. Darbe sonrası gelişmeler üzerine İncirlik’e alternatifler sunan rapor Almanya’nın da bu yöndeki girişimiyle daha da önem kazandı.
Almanya’nın şu an için Ürdün’deki Muvaffak Salti Hava Üssü ya da Kıbrıs’taki İngiliz Akrotiri Askeri Hava Üssü’nü değerlendirdiği basına yansıdı. Bu üsler FDD’nin raporunda da yer almıştı. NATO müttefiki iki ülkenin hem kısa hem uzun vadeli çözüm için görüştükleri de Washington kulislerine yansıdı.
İki ülkenin IŞİD operasyonları için Ürdün’deki Muvaffak Salti Hava Üssü’ne ağırlık verecekleri ancak ilerisi için İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetlerine ait Akrotiri Üssü’nü düşündükleri belirtiliyor.
Ürdün: Salti Hava Üssü
1996’dan beri ABD’nin kullandığı Muvaffak Salti Hava Üssü özellikle IŞİD’e karşı yapılan operasyonlarda ve muhaliflere lojistik destek sağlanmasında önemli bir yer tutuyor. Ürdün’deki pek çok havalimanı içinde konum açısından en uygunu görünen Muvaffak Salti Hava Üssü ile ilgili dezavantajlar ise ülkedeki bir milyon göçmenin yarattığı siyasi dengesizlik ve Suriye-Ürdün sınırında IŞİD’in gerçekleştirdiği kimi operasyonlar.
Kıbrıs: Akrotiri Hava Üssü
1960 yılında Kıbrıs Rum Kesimi’nin bağımsızlığını kazandığı anlaşma gereği İngiltere’ye verilen üs biraz eski olmakla birlikte özellikle büyük uçakların konuşlanması için uygun bir yer. Körfez Savaşı zamanı epey önem kazanan üs şu sıralar Suriye ve Irak’ta IŞİD’e karşı yürütülen operasyonlarda da görev alıyor. Akrotiri’nin yapılacak bir yatırım ile daha etkili kullanılabileceği biliniyor. Bu açıdan bakılınca Almanya’nın İncirlik’e yapmaktan vazgeçebileceği 58 milyon euroluk yatırım bu üssün istenilen düzeye gelmesini kolaylıkla sağlayabilir.
Akrotiri’nin daha güvenli bir bölgede bulunması, ayrıca C-17 ve C-130 taşıyıcılara, KC-135 yakıt tankerlerine, P-8 gibi casus uçaklara ev sahipliği yapabilecek olması zaman içinde İncirlik ve Muvaffak Salti’nin yerini alabileceği düşüncesini güçlendiriyor.
Şu an ne Pentagon ne de Almanya Savunma Bakanlığı yetkilileri kesin bir yer ismi söylemiyor. ABD’nin Ocak 2015’te İncirlik’te 1300 olan asker sayısı Temmuz 2016’da 3000’e çıkmıştı. Bu sayının eski haline dönmesinde hatta daha da düşmesi bekleniyor.
Kürecik ve Diyarbakır ne olacak?
ABD için şu anda İncirlik kadar önemli olan bir başka noktaysa Kürecik Radar Üssü (Malatya). Avrupa’ya yerleştirilen ve İran’dan gelebilecek saldırılarını önlemeye yönelik Füze Savunma Kalkanı’na ilk uyarıyı Kürecik veriyor. ABD İncirlik’in taşınması halinde bile Kürecik’in elinde tutmak niyetinde.
Diyarbakır ise arama ve kurtarma çalışmaları için en uygun yer. ABD dakikaların bile kritik olduğu bu operasyonlar için Diyarbakır Hava Üssü’ndeki askerlerinin ayrılmasını istemiyor.
ABD nükleer füzeleri nereye taşıyacak?
İncirlik’teki asıl önemli konu nükleer füzeler. ABD uzun süre Türkiye’de nükleer füzelerin olduğunu ne kabul etti ne de reddetti. Ancak ABD Kongresi Araştırma Komitesi’nde görevli nükleer politika uzmanı Amy WoolfTürkiye’de 50 adet B61 model nükleer bomba olduğunu söylemiş, ABD Hava Kuvvetleri Sekreteri Deborah Lee James de Türkiye’de nükleer bombalar olduğunu doğrulayarak, “Onların güvende olduğundan eminiz” demişti.
Rusya’ya en yakın konumdaki bu nükleer füzelerin olası bir durumda nereye taşınacağı bilinmiyor. Ancak geçmişte ABD’nin Yunanistan’daki nükleer füzelerini ülkeden çıkardığı ve olası bir gelişmede aynısını İncirlik’teki bombalar için de yapacağı biliniyor.
