Pinpoint: Gazeteciler için geliştirilen araştırma aracına yeni yapay zekâ özellikleri eklendi

Google’ın “gazeteciler için bir araştırma aracı” olarak geliştirdiği Pinpoint’e yeni yapay zekâ özellikleri eklendi. Journo’nun erken erişim programında denediği Pinpoint’in son yeteneği, çok sayıda belgeden otomatik olarak zaman çizelgeleri (timeline) çıkarılmasına imkân tanıyor.

Google’ın ilk kez 2020’de duyurduğu Journalist Studio (Gazeteci Stüdyosu) adlı araç kutusunun bir parçası olan Pinpoint, yeni yapay zekâ özellikleriyle geliştiriliyor.

Pinpoint’i benzerlerinden ayıran en önemli özellik, gazetecilerin ücretsiz olarak sisteme binlerce PDF, el yazısı belge, fotoğraf, video, e-posta ve ses dosyaları yükleyip bunları hızla analiz edebilmesi.

Elbette bu süreçte gazetecilik ilkeleri gereği kişisel verilerin ve anonim haber kaynağının kimliğini ifşa edebilecek hassas bilgilerin üçüncü taraflarla paylaşılmadığına dikkat etmek gerekiyor. Google, Pinpoint koleksiyonlarının şirketin güvenlik teknolojileriyle korunduğunu ve varsayılan ayarlarında kullanıldığında gizli kaldığını, ancak haberciler bunu isterse herkese de açılabildiğini vurguluyor.

Gazeteciler Pinpoint üstünde “koleksiyonlar” oluşturarak haber konularıyla ilgili belgeler ve dosyalar için arama yapabiliyor, bunlardan istenen verileri çekip otomatik olarak e-tablolara dönüştürebiliyor, ses kayıtlarını deşifre edebiliyor, ekip hâlinde veritabanı üstünde çalışabiliyor.

New York Times’dan Corriere Della Sera’ya, CNN Brezilya’dan Le Figaro’ya dünyada birçok yayıncı, araştırmacı gazetecilik dosyalarında kullandıkları belgeleri Pinpoint üstünden kamuoyuyla paylaşıyor. Paylaşımlı koleksiyonlar ve özel etiketlerle sınıflandırma gibi özellikler, birden çok haber merkezinin katıldığı araştırmalarda işbirliğini de kolaylaştırıyor.

Yeni özellik: “Zaman Çizelgesi Oluştur”

Journo olarak biz de 2020’den beri erken erişim programı kapsamında Pinpoint’e yeni eklenen özellikleri deniyoruz. Bu özelliklerden biri geçen hafta erken erişim programındaki kullanıcılara açıldı.

Pinpoint’e eklenen Gemini panelinde yer alan “Create Timeline” (Zaman Çizelgesi Oluştur) komutu, 100’e kadar belgeyi birkaç dakika içinde tarayarak kolayca tabloya dönüştürebileceğiniz CSV formatında kronolojik olay akışları yaratmanızı sağlıyor. Bu liste, her bir satırın bağlamını da sunan kaynak metin bağlantılarıyla birlikte geliyor.

Türkiye’de gazetecilik konulu ilk doktora tezini 1914’te yazan Ahmet Emin Yalman‘ın bu çalışmasını Pinpoint’e yükleyerek bir deneme yaptık (girişteki görsel). Sadece bu kaynağa dayanarak Türkiye’de basın özgürlüğünün tarihçesini oluşturmasını istediğimizde Pinpoint tüm tezi tarayarak Excel gibi programlarla açılabilen alttaki CSV dosyasını birkaç dakikada yarattı (alttaki görsel).

Zaman çizelgesi çıktısı şimdilik İngilizce olsa da Excel ve Google E-Tablolar gibi uygulamalarla otomatik olarak kolayca Türkçe’ye çevrilebiliyor. Google, Pinpoint’in tüm özelliklerini yakında daha fazla bölge ve dile genişletmeyi hedeflediğini açıklamıştı.

Pinpoint koleksiyonlarına belgeler doğrudan bilgisayarınızdan yüklenebileceği gibi Google Drive’ın bulut depolaması da kullanılabiliyor.

Bu arada kullanıcı isterse zaman çizelgesinin odak konusunu önceden tanımlayabiliyor, istemezse araç bu odağı kendisi tespit ediyor. Sürecin tamamlanması için tarayıcıyı açık tutmak gerekmiyor, sonuçlar görev kaydında kullanıcıyı bekliyor.

Bu araçla Resmî Gazete arşivi, mahkeme ve soruşturma kayıtları, parlamento tutanakları, kamu ihaleleri veya e-posta arşivleri gibi farklı kaynaklardan gelen belgelerden örneğin haberlerin arka plan bilgisi için isabetli özetler ve tablolar çıkarılabilir. Zaman çizelgesi hem bir belgenin özünün kavranmasını kolaylaştırabilir, hem de ondan olgulara dayalı bir akış çıkarılmasında kullanılabilir.

Pinpoint’in ürettiği tablolar, özgün belgelerdeki ilgili kısma tıklanabilir bir bağlantı sağladığından, bilgileri doğrulamayı da kolaylaştırıyor. Haber merkezinde el yordamıyla yapması zaman alan bir görevin otomatikleştirilmesiyle gazeteciler; saha araştırması, doğrulama ve bağlamlandırma gibi önemli işlere daha fazla vakit ayırabilir.

Elbette üretsel yapay zekâ kullanan tüm araçlar gibi Pinpoint’te de tüm çıktıların, kullanılmadan veya yayımlanmadan önce insanlarca bağımsız olarak doğrulanması gerekiyor. Özellikle hassas araştırma konularında verilerin karşılaştırmalı kontrolü, sahadan teyit ve alternatif kaynaklarla çapraz okuma gibi gazeteciliğin temel yöntemlerine ihtiyaç devam ediyor. 2023’te yayımladığımız Journo Yapay Zekâ (YZ) ve Üretsel YZ Kullanımı Yönergesi‘nin ilgili bölümünde de bu ihtiyacı vurgulamıştık.

“Dönüştür” aracı: Verileri e-tabloya dönüştürüp filtreleyin

Google, Pinpoint’in üretsel yapay zekâ destekli soru-cevap ve özetleme yeteneklerini geçen yıl duyurmuştu.

“Transform” (Dönüştür) adını taşıyan güncelleme ile, gazetecilerin ham veri kümeleri içinden yapılandırılmış bilgiler çıkarma ihtiyacına yanıt verilmişti. Benzer yapıda veri tabloları içeren çok sayıda belgeyi tek bir e-tabloya dönüştürerek arama, filtreleme ve düzenleme yapılmasını kolaylaştıran bu özellik, veri girişini kopyala-yapıştır rutininden çıkarıyor.

Örneğin binlerce belgede geçen kişi, kurum ve yer isimleri ilgili belgeyle bağlantılandırılarak listelenebiliyor. Bu özellik dünya genelinde kullanıma açık ve özellikle yıllara yayılan resmî kayıtlardan veya PDF taramalarındaki tablolardan hızlı derlemeler yapmak isteyen muhabirler için yararlı.

Washington Post gazetesinin bir Pinpoint koleksiyonunda, birkaç yıl önce ABD’de gündemin ilk sırasına oturan Mueller Soruşturması’ndaki belgeler analiz ediliyor. Onlarca belgede geçen isimleri filtreleyerek incelemek mümkün.

Google Pinpoint aracını, gazetecilerin katkısı ve geribildirimleriyle geliştirdi. ABD’den Hindistan’a, İsviçre’den Arjantin’e dünya genelinde çok sayıda haber kuruluşu, araştırmalarında kullandığı belge koleksiyonlarını Pinpoint üstünde yayımlıyor. “Keşfedebileceğiniz diğer koleksiyonlar” bölümünden bu belge dizilerini görebiliyorsunuz.

Örneğin Blue Ridge adlı haber radyosu, yüzlerce mahkeme evrakını incelerken Pinpoint kullandı. InfoAmazonia adlı haber sitesi, Amazon yerlilerine ait topraklara yönelik karbon kredisi projelerini araştırırken aldığı saatlerce süren ses kayıtlarının deşifre ve analizinde bu araca başvurdu. Boston Globe gazetesinin Pulitzer ödülü kazanan “Blind Spot” başlıklı trafik kazası dosyasında da büyük veri kümeleri Pinpoint ile analiz edildi.

Pinpoint’in temel özellikleri herkesin kullanımına açık. Geliştirme aşamasındaki yeni özelliklere erken erişim için haber merkezlerinin şu formu doldurarak ek bir başvuru yapması gerekiyor.

İLGİLİ: