AB istatistiklerine göre Türkiye, dijital haber tüketiminde “eğitim uçurumunun” en derin olduğu Avrupa ülkelerinden biri. Üniversite mezunlarının yaklaşık yüzde 90’ı haberlere internetten erişirken, lise ve altı eğitim düzeyinde vatandaşların neredeyse yarısı gündemi geleneksel medyadan takip etmeyi sürdürüyor.
Avrupa Birliği’nin (AB) resmi verilerini derleyen Eurostat, “Kültürel İstatistikler 2019” raporunun yeni sürümünü bu hafta yayımladı. AB adayı olan Türkiye ile ilgili istatistiklere de yer veren raporda gözümüze çarpan bazı bulgular şöyle:
* Gazeteciliğin de içinde olduğu “kültürel” meslek dallarında üniversite öğrencisi sayısında birinci, ancak bu alanda istihdam sağlamakta Romanya’nın ardından sondan ikinciyiz. Kültür endüstrisine bakıldığında oran olarak gazetecilere en az iş bulabilen ülkeler arasında da Türkiye var.
* Türkiye, toplam ihracatı içinde kültürel ürün kaleminin yüzde 4’e yaklaşması nedeniyle bu alanda İngiltere’nin önünde lider görünüyor. Ancak mücevheratın da kültürel ürün sayıldığı ve Türkiye’nin bu alandaki ihracatının büyük bölümünün bu kalemden geldiği unutulmamalı.
Habere pek para vermiyor, bol bol video izliyoruz
* Kültürel ürün ve hizmetleri satın alanlarının oranının en düşük olduğu ülke, Romanya ve Bulgaristan’ın ardından Türkiye. Bu ürünler arasında yer alan gazetelerin toplam kültürel satın alımlarındaki oranına bakıldığında bu alanda Türkiye’nin son sırada olduğu görülüyor. Türk vatandaşları kültürel harcamalarının sadece yüzde 3.3’ünü gazete ve süreli yayınlara ayırıyor.
* Rapor kültürel ürün ve hizmetlerin fiyatlarında 2015-2018 döneminde en sert yükselişin açık ara Türkiye’de yaşandığını da gösteriyor.
* İzlanda, Norveç ve Sırbistan’ın ardından internetten video izleyenlerin oranı en yüksek Türkiye’de (yüzde 80). Vatandaşlarının yüzde 61’inin internette müzik dinlediği Türkiye, bu alanda da Avrupa’nın önde gelen ülkelerinden.
‘Dijital medyaya geçiş özellikle basını etkiliyor’
* Avrupa’da insanların çoğu interneti diğer kültürel amaçlardan çok oyun oynamak ve indirmek için kullanıyor. 2012-2017 döneminde AB’de dijital oyunlardan mücevherata dek birçok dalda kültürel ürünlerin ihracatı ve ithalatı artarken, basılı gazete ve kitap kaleminde ise bu miktar düştü. Raporda, “Bu durum dijital medyaya geçişin özellikle basını etkilediğini gösteriyor” dendi.
* Üstteki grafikte de görüldüğü gibi, dijital medyada haber tüketimine bakıldığında bazı ülkelerde eğitim seviyesi önemli bir fark yaratıyor. Bulgaristan, İtalya, İrlanda, İngiltere ve Kuzey Makedonya ile beraber Türkiye’de de yüksek öğrenim görenlerin haberleri dijitalde tüketme oranı, daha az eğitimli kesimlere kıyasla çok daha yüksek. Bu yüzden Türkiye, nüfusun geneli kıyaslandığında da internetten habere erişimde Avrupa’da alt sıralarda kalıyor.
* Rapora göre Türkiye, vatandaşlarının yabancı dil bilgisinin en zayıf olduğu Avrupa ülkelerden biri. İtalya ve Çek Cumhuriyeti de bu grupta yer alıyor.
