Avrupa Gazetecilik Merkezi’nin (European Journalism Centre), Craig Newmark Philanthropies’in desteğiyle hazırladığı Doğrulama El Kitabı serisinin üçüncü kitabını Teyit ekibi Türkçe’ye çevirdi.
Editörlüğünü Craig Silverman’in üstlendiği ‘Dezenformasyon ve Medya Manipülasyonu üzerine Doğrulama El Kitabı’nda Bellingcat, BuzzFeed News, Visual Social Media Lab ve First Draft gibi kuruluşlardan isimlerin ve alanında deneyimli gazetecilerin hazırladığı 20 makale var.
Manipüle edilmiş içerikler, botlar, deepfake videolar gibi konulara yer verilen kitapta; çeşitli görsel doğrulama teknikleri, birincil kaynağa ulaşma metotları ve internet sitelerinin sahte olup olmadığını saptama yolları aktarılıyor.
Aynı zamanda kitap, son dakika haberlerinde iz sürmenin inceliklerini öğrenmek ve sosyal medya platformları ile buralarda faaliyet gösteren hesapları ayrıntılı olarak incelemek isteyenler için de bir rehber niteliğinde.
Mert Can Yılmaz, Kansu Ekin Tanca, Gülin Çavuş, Can Başaçek, Hilal Ebru Yakar, Kansu Ekin Tanca, Ayşe Ece Zübeyir, Sinefin Gış ve Sadi Gökay Gadış, Türkçe kitabı hazırlayan ekipte yer aldı.
Üçüncü kitaba bu bağlantıdan, serinin daha önceki kitapları da dâhil diğer Teyit yayınlarına ise şu sayfadan ulaşabilirsiniz.
Gazeteciler de bu kitabı neden okumalı?
Teyit’in duyurusuna göre Dezenformasyon ve Medya Manipülasyonu üzerine Doğrulama El Kitabı, şu nedenlerle okunmalı:
- Kitapta hem amatör hem de profesyonel teyitçilerin kolaylıkla değerlendirebileceği çevrim içi araçlar ve doğrulama yöntemlerine dair ipuçları bulunuyor.
- Sunulan vaka çalışmalarında açık kaynaklara dayandırılarak gösterilen teyitçilik yöntemleri, uygulamalı olarak aktarılıyor.
- Claire Wardle’ın “Bilgi Düzensizliği Çağı” makalesinde yanlış bilgiye dair temel kavramları bulabiliyorsunuz.
- Teyit’in yanlış bilginin en yaygın yedi türü olarak analizlerinde paylaştığı çarpıtma, taklit, uydurma, hatalı ilişkilendirme ve bağlamdan koparma gibi kavramlar açıklanıyor.
Manipülasyon ve dezenformasyon farkı
- Kitapta bir içeriği “birinin amacına hizmet etmek için kurnazca ya da hileli bir biçimde değiştirmek” anlamındaki medya manipülasyonu ile “kasten yanlış bilgi üretme ve yayma” anlamına gelen dezenformasyonu saptamak için çeşitli yöntemler sunuluyor.
- Görsel doğrulama yöntemlerine ek olarak botlar ve yapay hareketliliklerin nasıl tespit edilebileceğine yönelik güncel yöntemler paylaşılıyor.
- Kitapta kapalı gruplar ve mesajlaşma uygulamalarında şüpheli bilgilerin nasıl yayıldığını ve buralarda yürütülecek araştırmaların, gazeteciler ve teyitçiler için ne gibi etik sorunlara yol açabileceğini görebiliyorsunuz.
- Bir manipülasyon kampanyasının planlanmasından, kampanyanın sosyal medyada yayılmasına ve nihayetinde bilgi ekosisteminde yarattığı etkilere kadar giden süreç, kitapta detaylı bir biçimde aktarılıyor.
Deepfake videolar ve sentetik medya
- Kitap yanlış bilgi yayma amacıyla düzenlenen bilgi operasyonlarını anlamak isteyen gazeteciler, medya üzerine çalışan akademisyenler ve teyitçiler için yol gösterici bir rehber niteliğinde.
- Son zamanlarda sıklıkla gündeme gelen deepfakeler (yapay zeka sahteciliği), sentetik medya ve diğer gelişen manipülasyon teknolojileri de ele alınıyor.
- Geleneksel gazetecilik pratiklerinin dijital tekniklerle bir araya geldiklerinde ne kadar etkili olduğuna dair içgörüler de kitapta sunulanlar arasında.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR – GAZETECİLERİN TEYİTLE İMTİHANI
