Yeni bir araştırmaya göre, haber kuruluşlarını ve kamu kurumlarını taklit eden dolandırıcılar, Facebook reklam kampanyalarıyla Türkiye’de en az 2 milyon kullanıcıya ulaştı. Facebook bu kampanyalardan en az 100.000 TL kazandı. Dolandırıcılar, haber kuruluşlarının sahte versiyonlarını üretip “oltalama” yapıyor. Facebook’un daha önce de siyasi dezenformasyon amaçlı reklamlardan para kazandığı bildirilmişti.
Teknoloji şirketlerinin toplumsal etkilerini inceleyen İstanbul merkezli Gözlemevi, “Facebook Türkiye’yi dolandırıyor” başlıklı araştırmanın sonuçlarını bu hafta yayımladı. Araştırmaya göre, haber kuruluşlarının yanı sıra BOTAŞ gibi kamu kurumlarının ve Selçuk Bayraktar gibi isimlerin fotoğraflarıyla, onların ağzından yazılmış sahte mesajlar dolandırıcılık için kullanılıyor.
En az 5 aydır Facebook’ta yayılan reklamlar, bunları tıklama ihtimali en yüksek olan kullanıcılara “mikro hedefleme” ile eriştiriliyor. Yapay zekâ teknolojileriyle üretilen video içerikler de bu süreçte kullanılıyor. Örneğin sanki TRT Haber bülteninden alınan bir kesit veya bir sokak röportajı gibi görünen videolar aslında sahte.
Reklam mesajlarında paylaşılan bağlantılara tıklandığında, dolandırıcıların tasarladığı, CNN Türk ve Milliyet gibi kuruluşları taklit eden sözde haber sitelerindeki oltalama içeriğine ulaşılıyor.
Gözlemevi, “Bir haber sitesini ziyaret ederken, adres uzantısının gerçek olup olmadığına dikkat edin; bu şekilde sahte siteleri ayırt edebilirsiniz” diyerek kullanıcıları uyardı. BOTAŞ da bu konuda bir kamuoyu açıklaması yayımlamıştı.
Dijital platformlar, dolandırıcıların “iş ortağı”
Oltalama (phishing) yönteminde dolandırıcılar, sahte e-posta ve benzeri yollardan kurbanlarını yanıltarak kredi kartı şifresi gibi özel bilgileri onlardan almaya çalışıyor. Son dönemde özellikle yatırım ortaklığı vb. para kazanma vaatli mesajlar, oltalama girişimlerinde öne çıkıyor.
Dünyanın en büyük dijital platformlarının dolandırıcılığa karşı Türkiye’de yeterince önlem almadığını vurgulayan Gözlemevi, son raporunda şu ifadeleri kullandı:
- Facebook dolandırıcıları engelleme konusunda adım atmıyor. Daha önce Instagram’ı taklit eden birçok hesap, Instagram kullanıcılarını hacklemiş ve hackledikleri kişileri taklit ederek “FOREX yatırımı” bahanesiyle kullanıcıları dolandırmıştı. Instagram’ın bu dolandırıcılığa karşı adım atması 2 yıl sürmüştü. Şu anki senaryoda ise Facebook’un doğrudan dolandırıcıların iş ortağı gibi hareket ettiğini söylemek mümkün.
- Google’ın oltalama sayfalarını belirleme sisteminde bir darlık söz konusu. Bu sistem, özellikle banka temalı sahte sayfaları tanımlamada etkili. Örneğin, bir bankayı taklit eden bir site oluşturulduğu an, Google’ın mekanizması otomatik olarak bu sayfanın sahte olduğunu anlıyor. Ancak, medya ve devletle ilgili web sitelerinde bu mekanizma çalışmıyor.
Gözlemevi, mayısta yayımladığı raporunda da, Facebook’un seçimlerden önce siyasi dezenformasyonu hedefleyen reklamlardan en az 1,3 milyon lira kazandığını ortaya koymuştu:
Facebook, Kılıçdaroğlu montajını yayan sayfadan en az 1,3 milyon lira kazanmış
