Basılı gazeteden gazetelerin haber sitelerine, haber sitelerinden Twitter’da 140 karaktere evrilen haber okuma alışkanlıkları; derin okumalardan başlık ve spot okumaya doğru hızla minimalleşti. Haber takibini daha sistemli bir hâle getiren, gündemi yakından takip eden ve hızla birçok şeyden haberdar olmayı amaçlayan kitle ise, haber derleme uygulamaları sayesinde deneyimini farklı bir noktaya taşıdı. 100 milyondan fazla indirmeyle dünyada en popüler haber uygulaması olan Flipboard, bu kitlenin isteklerini hem tasarım hem içerik olarak uzun yıllardır karşılıyor. Bu süreçte Flipboard haricinde farklı uygulamalar da hayata geçmedi değil. Fakat kimi, kullanıcı dostu olmadığı için yeterince ilgi görmedi, kimi de kendini geliştiremediği için yok olup gitti. Henüz mobil uygulamalarla bu kadar haşır neşir değilken, bir zamanların vazgeçilmez RSS okuma eklentisi Google Reader, Feedly’ye dönüştü ve Feedly de kendine has bir kitle edindi diyebiliriz. Türkiye’de bu uygulamaların başını çeken ise ilk günden bu yana başarılı grafiğiyle dikkat çeken Bundle oldu.
Haber siteleri cephesinden bakacak olursak; onlar için de bu uygulamalar okur oranını artırmak için önemli bir trafik kaynağı. Fakat acaba kullanıcı sadece başlığı ve spotu okumakla mı yetiniyor, yoksa bu uygulamalar kitleyi siteye yönlendirme bakımından işe yarıyor mu bunu araştırdık.
Her şeyden önce kısa bir bilgi; Flipboard’la yaptığımız söyleşiye, Flipboard’un Türkiye kürasyonuna son vermesi sebebiyle bu dosyada yer veremiyoruz. Dolayısıyla üç senedir yayın hayatına devam eden Bundle ve Euronews, Diken, Duvar ve Evrensel gibi haber sitelerinin yorumlarıyla mobil haber uygulamalarının etkileri dosyasını açıyoruz.
‘Bundle’da ortalama 12 dakika zaman geçiriliyor’
Bundle kurucu ortaklarından Enes Danış, Bundle’ın hikâyesini şöyle anlatıyor: “Gündemi yakından takip etmeyi seven biriyim ve yıllar içinde mevcut haber uygulamalarının eksik yönlerini gözlemleme fırsatım oldu. Bir kullanıcı olarak, uzmanlığımla birlikte, bu haber uygulamalarının eksiklerini kapatabileceğimizi ve bu boşluğu dolduracak bir ürün ihtiyacının olduğunu gördük. Bu doğrultuda Bundle’ı çözüm olarak çıkarma kararı alıp çalışmaya başladık.”
Türkiye’de ağırlıklı olarak 25-34 yaş grubunun kullandığı Bundle’ı şimdiye dek 1,5 milyon kişi indirmiş ve aylık 700 bin kullanıcı aktif olarak kullanıyor. Sadece Türkiye’de değil Almanya ve Hollanda gibi ülkelerde de büyüyen uygulamada günde ortalama 15 haber okunuyor ve 12 dakika zaman geçiriliyor. Bundle’ın kısa sürede bu kadar ilgi görmesini ise şunlara bağlıyor Danış: “Çok hızlı ve stabil çalışan bir altyapımız var. Kullanıcılarımıza bu altyapı sayesinde son dakika haberlerini çok hızlı bir şekilde ulaştırıyoruz. Keşfet algoritmamız 22 farklı kategoriden en çok ilgi duyulan, en çok paylaşılan, en çok konuşulan ve en ilginç haberleri derleyerek kullanıcılarımıza sunmamızı sağlıyor.” 12 binden fazla kaynağın bulunduğu Bundle, içeriğinin yanı sıra kullanıcı dostu ara yüzüyle de öne çıkıyor.
Haber kaynaklarının birçoğunun Bundle’ı kendi mobil uygulaması olarak konumladığını söyleyen Danış, kimilerinin mobil uygulama geliştirmekten dahi vazgeçtiğini aktarıyor: “Bizden çok sağlıklı ve nitelikli trafik geldiğini görüp daha yeni kullanıcılara erişme fırsatı yakalıyorlar. Mecralardan temel beklentimiz ise, mobil sitelerine yönlendirdiğimiz kullanıcıyı haberi okumayı zorlaştıran, ekranı kaplayan bannerlar, pop-up gibi reklam modelleri ile karşılamadıkları bize özel bir mobil sayfa hazırlamaları. Hemen hepsi de bu doğrultuda düzenlemeler yapıyor.”
‘Yalan haber Bundle kullanımını artırdı’
“Bundle gibi uygulamaların tercih edilmesinin en büyük sebebi, yüzlerce haber kaynağı yerine tek bir uygulamanın yeterli olması” diyen Danış, sosyal medya üzerinden hızla yalan haber yayılmasının da insanların Bundle’ı kullanmasında rol oynadığını söylüyor.
Facebook, Google ve Twitter ile partnerlik yapan Bundle, bu platformlardaki reklamları Bundle’da native reklam olarak yayınlanıyor. Bu yılın son çeyreğinde kendi reklam modellerini satışa sunmayı planladıklarını söyleyen Danış, ileriki dönemdeki hedeflerini de paylaşıyor: “Mecralarımızın bulunduğu kaynaklar sayfamızı tamamen yenileyerek hem markalarla hem de mecralara sunduğumuz, aynı zamanda kullanıcılarımıza da fayda ve kolaylık sağlayacak üç ürünümüzü daha tanıtacağız. Önümüzdeki yıl ise ön anlaşma yaptığımız önde gelen Alman medya kuruluşları ile Almanya’da son dönemde popülerleşen ücretli içerikleri kendimize özgü yeni bir model ile Alman kullanıcılara satışa başlayacağız.”
Yapay zekâ tarafında ciddi bir geliştirme sürecine giren Bundle, sadece Türkiye’de değil dünyada da habercilikle yapay zekâyı birleştiren modellerden biri olmayı hedefliyor.
‘Flipboard, Twitter ve Facebook’tan fazla trafik getiriyor’
Euronews editörlerinden Kamuran Samar; son bir yıldır Flipboard, Bundle, Nabız ve Inoreader gibi uygulamalarda yer aldıklarını söylüyor. Samar, sosyal ağların ve mobil uygulamaların site trafiğine etkisini şöyle anlatıyor: “En çok trafik getiren uygulamalarda Flipboard birinci sıraya yerleşti. Sanırım bu, tüm uluslararası medya için geçerli. Daha sonra Nabız, Bundle ve Inoreader geliyor. Twitter ve Facebook’un Flipboard’un gölgesinde kaldığını söyleyebiliriz. Özellikle Facebook’un geçen yıl algoritma değişikliğine gitmesiyle birlikte buradan haber sitelerine gelen trafik ciddi oranda düştü.”
Mobil uygulamaların, sosyal medyada olduğu gibi kullanıcıyı farklı ideoloji, bakış açısı ve fikirlerle karşılaşmalarını sağladığını belirten Samar, bu durumun okuru farklı yorumları görmeye, okumaya açık bir hâle getirdiğini öne sürüyor. Euronews’in mobil uygulaması da var fakat Samar, mevcut haber derleme uygulamalarının yayın organlarının kendi ‘app’lerine olan ilgiyi azalttığını söylüyor.
‘Haber derleme uygulamalarından gelen trafik sadece yüzde bir’
Diken.com.tr’nin kurucusu Harun Simavi, yer aldıkları mobil uygulamaları yakından takip etmediklerini ama Google Analytics raporlarına göre Bundle, Nabız ve Flipboard’dan trafik geldiğini söylüyor. “Yaklaşık iki yıldır bu uygulamalardan trafik alıyoruz” diyen Simavi, derleme uygulamalarından gelen trafiğin aylık toplam trafiğin sadece yüzde 1’ini oluşturduğunu belirtiyor. Diken’in anaakım medyanın görmemeyi ya da iktidarın hoşuna gidecek şekilde vermeyi tercih ettiği haberleri tarafsız olarak verdiğini söyleyen ve bu haberlerden aldıkları trafiğin ilk sırada olduğunu anlatan Simavi, mobil haber uygulamalarının Türkiye’deki okuma alışkanlıklarına etkisine dair şunları söylüyor: “Kendi istatistiklerimize bakıp Türkiye hakkında bir genelleme yapmamız doğru olmaz ama gördüğümüz kadarıyla bu uygulamaların biraz daha yol alması ve haber seçimlerini hangi kriterlerle yaptıklarını daha şeffaf hâle getirmeleri gerekli.”
Simavi, Diken’in mobil versiyonunun kullanıcılar tarafından beğenildiğini söylüyor ve uygulama fikrine mesafeli: “Bugüne kadar uygulama için bir çalışma yapmadık. Diğer taraftan da, okurlar daha çok Facebook, Twitter üzerinden sitemizin mobil versiyonunu ziyaret ediyor.”
‘Hızlı haber tüketiminin sağlam bir halkası’
Duvar.com.tr’nin sosyal medya uzmanı Cennet Sepetci, Duvar’ın Bundle, Flipboard ve Nabız’da yer aldığını söylüyor. Bir buçuk yıldır derleme uygulamalarından trafik alan Duvar’a buradan gelen trafik oldukça düşük. “Ağırlıklı olarak politika ve son dakika haberlerine trafik geliyor” diyen Sepetci, mobil haber uygulamalarını ‘hızlı haber tüketiminin sağlam bir halkası’ olarak görüyor. Sepetci, “Uygulama içerisinde sunulan haber özetleri sebebiyle insanlar kaynağa gitmeden habere ulaşabiliyor. Hız ve kullanım kolaylığı bakımından zaman zaman bir avantaja dönse de, haberin detaylarına bakılmamasına yol açıyor” şeklinde konuşuyor.
‘Evrensel’e en çok trafik getiren uygulama Flipboard‘
Evrensel, diğer haber sitelerine göre dijital gelişmelere daha adapte diyebiliriz. Markaları; Flipboard, Google Gazetelik, Nabız ve Bundle gibi haber uygulamalarında yer alıyor. Gazeteyi Press Reader üzerinden e-gazete formatında okumak da mümkün. Evrensel.net editörlerinden Mehmet Özer, uzun zamandır bu uygulamalarda yer aldıklarını ve bu alanda yeni bir uygulama çıktığında genellikle Evrensel’i hemen dâhil ettiklerini söylüyor.
“Referral trafiğimizin yüzde 12’sini oluşturan Flipboard, bize en çok trafik gönderen uygulama durumunda. Onu; Google Gazetelik, Nabız ve Bundle takip ediyor” diyen Özer, Flipboard’dan son zamanlarda sadece spor (futbol) haberlerine trafik aldıklarını söylüyor. Politik haberler konusunda biraz daha çekingen davranmaya başlandığını düşünen Özer, “Flipboard üzerinden tek bir habere on binlerce trafik aldığımız zamanlar olmuştu, ki bu haberler Zonguldak’ta madende göçük, Hakkari’de askeri helikopterin düşürülmesi gibi haberlerdi” diyor.
Bu tür uygulamaların Türkiye gibi haber ‘tüketen’ kullanıcıların yoğun olduğu ülkeler için oldukça kullanışlı olduğunu düşünüyor, Özer: “Kapsam ve kullanım alışkanlığı açısından sosyal medya araçlarına benzeyen bu uygulamalar, ‘genel haber tüketimi’ açısından son derece uygun. Ancak okurların ‘seçilmiş’ bazı haber kaynakları ve haberlerle sınırlandırılmış olması, bir tehlike olarak tartışma konusu olabilir.”
Evrensel’in mobil uygulaması da bulunuyor. Fakat Özer, haber sitelerinin mutlaka bir uygulamaya sahip olması gerektiğini düşünmüyor: “Hem telefonların yaşadığı bellek sorunu hem de farklı uygulamalar arasında geçiş yapma sıkıntısı gibi dezavantajlar nedeniyle, okurun farklı kaynakları tek bir ekranda bulabileceği uygulamalara yönelmesinin mantıklı olduğunu düşünüyorum. Ayrıca bir haber sitesinin bağımsız bir uygulamaya sahip olması için web sitesinden farklı bir içerik ya da kullanıcı deneyimi sunması gerekiyor bana göre. Evrensel’in mobil uygulaması da büyük ölçüde bu amaca hizmet etmek için yayınlandı. Mayıs ayından bu yana yürüttüğümüz Evrensel e-gazete aboneliği için mobil uygulama daha kullanıcı dostu bir çözüm üretiyor. Hem abone olma aşaması hem de e-gazetelerin internete bağlı değilken de okunabiliyor olması, Evrensel’in mobil uygulamasını kullanılır kılmaya devam ediyor.”
