Tüm olumsuzluklara rağmen umudunu kaybetmeden mesleğini yapmanın gayreti içindeki yeni nesil gazeteciler, işlerinin hiç de kolay olmadığını biliyor. Gazeteci adayları her şeyin farkında.
Gazetecilik için en karamsar tabloları çıkarmak mümkün. Tutuklananlar, işten atılanlar, mesleğe dair umudunu yitirip başka alana yönelenler, kapatılan kurumlar… Saymakla bitmeyecek nedenler mesleğin yapılmasının önünde büyük engeller oluştursa da bir taraftan liselerde, üniversitelerde gazetecilik yapmak için canla başla çalışan bir nesil var. Dünya’da ifade özgürlüğü sıralamasında epey gerilerde olduğumuz günlerde her şeye rağmen bu işi yapabilmek, gerçeğin aktarıcısı olmak için büyük bir mücadeleyle eğitim almaya çalışan bir nesil var. Journo’ya konuşan gazetecilik son sınıf öğrencileri ve okulu henüz bitirmiş gazeteci adayları, belki de en kötü dönemde atıldıkları meslekleri için umut arayışında. Her şeyin farkında olan yeni nesil gazeteciler, işlerinin hiç de kolay olmadığını görüyor.
‘Fikrimi paylaştığım için işsiz kalabilirim’
Gökçe Adar, Ege Üniversitesi Gazetecilik Bölümü son sınıf öğrencisi. Çocukluğunda hayalini kurduğu gazeteciliği yapmak için Meslek Lisesi’nde Radyo Televizyon Programcılığı okuyan ardından Üniversite’de bölüme devam eden Adar “Yaşıtlarım bebekler ile oynarken ben evde program sunumu için kartlar hazırlıyordum. Ödevlerimde bilgi yarışması hazırlayıp sunuculuk yapıyordum” diyerek mesleğe duyduğu tutkuyu anlatıyor.
Mesleğe tutkuyla bağlı olsa da yaşanan tüm olumsuzlukların farkında olan Adar, “Güvencesi olmayan bir iş haline geldi bu meslek. Bu meslekte işsiz insan sayısı çok olduğu için patronlar ‘Nasıl olsa yenisini bulurum’ düşüncesi ile çalışanlarına gerekli değeri vermiyor. Çok komik ücretler söz konusu. Bunları söylerken bile dikkatli olmam gerektiğini düşünüyorum, çünkü fikirlerimi sizlerle paylaştığım için her an işsiz kalabilirim.” diyor.
İş hayatındaki ilk hayal kırıklığını üniversiteyi kazandıktan sonra yaşadığını belirten Gökçe Adar, o günü şöyle anlatıyor: “Benim öğrenci olduğumu bilerek işe almışlardı ama bir buçuk ay sonra okulumu gerekçe göstererek işten çıkardılar. Meslekle ilgili ilk hayal kırıklığımı o gün yaşadım. Şimdi bana bugün ‘seni işten çıkardık’ deseler şaşırmam artık.”
Türkiye’de güvencesiz çalıştırılmanın yaygın olduğunu söyleyen Adar, “En büyük medya şirketleri bile sigortasız işçi çalıştırıyor. Ben de birçok yerde sigortasız çalıştırıldım. Bu durumun ortaya çıkmasında, sektörde niteliksiz kişilerin çalışmasının da payı olduğu fikrindeyim” ifadesini kullanıyor.
‘İnternet medyası yeni bir umut’
Tugay Can da Ege Üniversitesi Gazetecilik Bölümü son sınıf öğrencisi. Yaklaşık 1.5 yıldır yerel bir internet sitesinde çalışarak mesleğe ilk adımını attı. Gazeteciliğin geleceğine dair umutlu olan Can, özellikle dijital alandaki gelişmelerin yol açıcı olduğu fikrinde. İlk röportajını vermenin heyecanını yaşayan Tugay Can: “Okulu bitirdikten sonra da bu mesleği yapmak istiyorum. Pek çok arkadaşıma karşın ben mesleğin geleceğine dair umutluyum. Özellikle internet medyasının gelişmesi, daha geniş iş alanları oluşmasını sağladı” diye konuşuyor.
‘Özgürce yazmak para kazandırmıyor’
Yurt dışında serbest gazeteciliğin yaygın olmasının gazeteciyi daha özgür kıldığını düşünen Tugay Can “Çünkü istediğin haberi yazacak iş bulduğunda para kazanamıyorsun, para kazanacak kurum bulduğunda habercilik yapamıyorsun. Bu kısır döngü belki telifli çalışma yöntemi ile aşılabilir. Türkiye’de serbest haber yapan bir arkadaşımın çektiği fotoğrafı kullanan Kanadalı bir ajans kendisini arayıp ‘Biz sizin fotoğrafınızı kullandık, bunu ücreti nedir?’ diye soruyor. Bizim ülkemizde ne yazık ki bu kültür oluşmadı henüz. Belki bizde de olsa gazetecilik yapmak kolaylaşabilir” diyor.
‘Gazeteciliğe birilerini kurtarma misyonu yüklenmemeli’
Daha mesleğe başlamadan uzaklaşanların aksine, kendisinin bu işi yapmak istediğini anlatan genç gazeteci röportajımızı şu sözlerle bitiriyor: “Ülkemizde gazeteciliğe ‘kahramanlık’ misyonu yükleniyor, bunun doğru olmadığını düşünüyorum. Herkes nasıl işini yapıyorsa biz de işimizi öyle yapmalıyız. Birilerini kurtarmak gibi bir misyonun gazeteciliğe yüklenmesinin çok ağır olduğunu düşünüyorum.”
‘Mesleğin kötü bir dönemine denk geldik’
Tuğçe Kaş, Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik bölümünden üç ay önce mezun oldu. Şimdi İş-Kur desteği ile bir internet sitesinde çalışıyor. Mezun olmadan önce de gazete ve ajanslarda çalışan Tuğçe siyasi baskılar nedeniyle ‘mesleğin kötü bir dönemine denk geldiğini’ düşünüyor: “Bunu okuldayken çok fazla anlamıyorsunuz, ne zamanki mesleğin içine atılıyorsunuz o zaman sorunları fark edebiliyorsunuz. Yeni mezun olduğumuz için özellikle ezilen tarafta oluyoruz.”
Kendisine bu iş için iki yıl süre tanıyan Kaş, “Gerçekleri göz önünde bulundurarak hayatımda bir yol çizmek istiyorum. Ben internet gazeteciliğini de denemek istiyorum, matbu gazeteciliği de” diyor.
‘Her şey çok güzel olabilirdi’
“Ben okula ilk başladığım yıl bunları hiç düşünmemiştim, mesleğe başlayıp çalışmaya başlayınca sorunlarla karşılaştım” diyen genç gazeteci hayallerini de şöyle anlatıyor: “Mesleğin ilerisine dönük keşke bir ışık olsa da oraya tutunsam diyorum. Mesleğimizi tam anlamı ile yapabildiğimiz, hiçbir kaygıyı duymadan özgürce haber yapabildiğimiz ve tabii ki emeğimizin karşılığını alabildiğimiz kurumlarda çalışmak çok güzel olabilirdi.”
‘Mesleği aşkla yapanlar bana kızabilir ama…’
Okul bitmesine rağmen hâlâ ailesinden maddi destek almak zorunda kaldığını söyleyen Tuğçe Kaş, “Para mı meslek aşkı mı diye düşündüğümde maalesef bugün para demek durumunda kalıyorum. Bu işi meslek aşkı için yapanlar bana kızabilir, ama hayatıma dair planlar yapmak istiyorum ve bunun için para biriktirmem lazım” şeklinde konuşuyor.
