Sevmenin ve nefret etmenin romanı: Geceleri Sessizdir Tahran

İran kökenli Alman yazar Shida Bazyar’ın ilk romanı ‘Geceleri Sessizdir Tahran’, Gül Gürtunca’nın çevirisiyle Hep Kitap’tan çıktı.

1979 yılında Humeyni’nin ülkeye dönüşünden sonra başlayan hüzünlü bir öyküyü anlatıyor roman. Şah’ı devirmek için dincilerle güç birliği yapan sol gruplardan birinin üyesi olan Behsad, toplantılarda karşılaştığı Nahid’e aşık olur. Humeyni yanlılarının sol grupları fena halde ezmesinden sonra karı koca Almanya’ya kaçmak zorunda kalır. Orada üç çocukları olur. Lale, Murad ve Tara.

Romanın ilginç bir kurgusu var. Öykü, ailenin her bireyinin bir bölümü anlatmasıyla, 1979 yılında başlayıp 2009’a kadar uzanıyor.

Yıkılan hayallerin, bir Avrupa ülkesinde yabancı olmanın, aileden uzak yaşamanın, bir ülkeyi (İran’ı) hem sevmenin hem nefret etmenin romanı Geceleri Sessizdir Tahran.

İran devrimden sonra çok uzun süre kapalı bir kutu gibi kalmıştı. Dış dünyaya ilk açılış Betty Mahmoody’nin yazdığı 1987 tarihli ‘Kızım Olmadan Asla’ ile gerçekleşmişti. Betty Mahmoody 1984-86 yılları arasında İran’da yaşadıklarını anlatmıştı bu kitapta. Roman tüm dünyada büyük ilgi uyandırmış, sonra filmi de çekilmişti. Geceleri Sessizdir Tahran’da da, Mahmoody’nin bu romanına bir gönderme var.

İran sineması 90’lardan sonra büyük bir atağa geçti. Onca baskıya, sansüre rağmen müthiş filmler çıktı İran’dan ve bunlar dünya seyircisiyle buluştu.

İlk aklıma gelenler: Oscar ödüllü Bir Ayrılık, Cennetin Çocukları, Yakın Plan, Serçelerin Şarkısı, Persepolis, Kirazın Tadı…

Bu dürüst, içten ve düzgün filmler sayesinde İran’da neler yaşandığını, sıradan insanların gündelik hayatlarını, korkularını, umutlarını öğrenme şansımız oldu.

Geceleri Sessizdir Tahran’la ise, bu defa İran’da olup bitenlere parçalanmış bir göçmen ailesinin gözünden bakıyoruz.

Şu çalkantılı dönemimizde romanla hem duygusal, hem de coğrafi bağ kurmamak imkânsız.