İnternette ‘Pelikan Dosyası’ adıyla imzasız şekilde yayınlanan bir metnin ardından ülkenin seçilmiş başbakanı görevden çekilmek zorunda kaldığını açıkladı malum. Sinemaseverler hemen hatırladılar ki, unutulmaz bir siyaset ve gazetecilik savaşını konu alan 1993 tarihli bir filmin ismiydi ‘The Pelican Brief’ ve Türkçe’ye de birebir ‘Pelikan Dosyası’ adıyla çevrilmişti.
Başrollerinde Julia Roberts ve Denzel Washington’un yer aldığı filmi şu sıralar tekrar izlemek için hâlâ sebebe ihtiyacınız varsa tamam o zaman. Bu operasyon metnine neden bu isim verildi ve olan bitenin bu filmle ilgisi var mı bakalım. İşte iki Pelikan Dosyası arasındaki 7 fark:
1-Filmdeki dosya, 24 yaşındaki çalışkan hukuk öğrencisi Darby Shaw karakteri tarafından hazırlanıyor. Oyuncu Julia Roberts’ın filmdeki yaşı 26 bu arada.
Bizdeki Pelikan Dosyası’nın ardında böyle bir kızın olma ihtimali sıfır.
2-Filmdeki dosya, iki yargıcın öldürüldüğü suikastlerin Beyaz Saray’la, dolayısıyla ABD başkanıyla birinci dereceden ilgisini ortaya koyuyor.
Bizdeki Pelikan Dosyası ise, başkan olmak isteyen cumhurbaşkanına adanmış bir zihniyetin ürünü.
3-Filmdeki dosya, iktidarın adalete gölge düşürdüğünü ispat eden milyonlarca dolarlık ilişkileri ortaya koyuyor.
Bizdeki Pelikan Dosyası ise, eşi görülmemiş bir siyasi infazın gereğini ispatlamaya uğraşan bir ihanet manzumesi kıvamında.
4-Filmdeki dosya, bir ABD başkanının kendi menfaati uğruna hukuku hiçe sayacak kadar gözünün döndüğünü ortaya koyarken, bundan haberi olan herkesi ölüme gönderiyor. Hazırlayan kişinin canını kurtaran ise, dosyayı nihayet bir gazeteciye ulaştırması oluyor.
Bizdeki Pelikan Dosyası ise başbakanın, başkan olmak isteyen cumhurbaşkanı için ne kadar büyük bir engele dönüştüğünü anlatıyor. Metni hazırlayan(lar) ise ne aranıyor, ne soruluyor, ne soruşturuluyor. Normal karşılanıyor.
5-Filmdeki dosya, Denzel Washington’un canlandırdığı Gray Grantham adlı gazetecinin gerçeğe olan merakı ve tutkusu sayesinde adaletin kurtuluşu oluyor.
Bizdeki Pelikan Dosyası ise, başbakanın ve onu destekleyen birçok partili gazetecinin yanlış tarafı tuttuğu gerekçesiyle ipinin çekileceğini haber veren bir ceza pusulası.
6-Filmdeki dosya, o iki yargıcın öldürülüşünün ardında, yol açtığı çevre faciasını hiçe sayarak faaliyetlerini sürdüren bir büyük patronun olduğunu deşifre ediyor ve adaletle beraber çevreyi de kurtaran soylu bir amaca hizmet ediyor. Adını da o çevre faciasında soyu tükenme aşamasına gelen balıkçıllardan alıyor.
Bizdeki Pelikan Dosyası’nın ise çevre ve doğa hakkında herhangi bir duyarlılığı ya da hedefi yok.
7-Filmdeki dosya basına yansıdıktan sonra, ülkenin en zenginlerinden biri ve dört yardımcısı hakkında suç duyurusu yapılıyor. Başkanın başdanışmanı istifa ediyor. Başkan ise yeni dönemde seçimlere katılamayacak hale geliyor.
Bizdeki Pelikan Dosyası ise Cumhurbaşkanına yeterince teslim olmadığı gerekçesiyle seçilmiş Başbakana görev bıraktırdı. Diğer işlevi ise, seçmenin, anayasaya göre ‘darbe’ olan bu tasfiyeyi hiç sorgulamadan kabul etmesini sağlamak oldu.
SONUÇ
İsmini bir kenara koyarsak iki dosyanın ahlâki düzlemi arasındaki benzerlik; Nazım’ın şiirini bozup, “Dizel günler göreceğiz” reklamı çıkaran Opel seviyesinde.
