Bu belki bir öngörüden ziyade beklenti ama bence 2018 gazetecilerin kurtarıcı beklemeyi bırakıp kolları sıvadığı yıl olacak.
The Washington Post ve The New York Times’ın yakın zamandaki başarılarına rağmen, haber ekonomisi finansal olarak hâlâ serbest düşüşte. Özellikle de yerel ve bölgesel habercilik söz konusu olduğunda durum pek iç açıcı değil. Üstelik ekonominin görece iyi olduğu bir dönemdeyiz…
Bu satırları okuyan kimseye, yerel haberciliğin ölümünün demokrasi için ne anlama geleceği hakkında söylev çekmeme gerek yok. Ancak vurgulanması gereken bir şey var: Bu kriz, gazeteciler için varoluşsal bir anlam taşıyor. Pazarlama ve satış yöneticileri her zaman pazarlayacak, satacak bir şeyler bulabilirler; ancak gazeteciler için durum bu kadar rahat değil. Tek gazetesi olan bir kasabanın yerel gazetesi kapandığında ve yerini başka bir gazete almadığında… Açıkçası, böyle bir geleceğin var olmasına izin veremeyiz.
Tek bir gazeteci bile bilmiyorum ki reklam modelleri, ‘paywall’lar, ‘funnel’lar ve benzerleriyle ilgili bir eğitim aldıktan sonra gazeteciliğe başlamış olsun. Oysa, ihtiyacımız olan tam olarak bu, hem de acilen.
Son tahlilde, insanların habere para ödüyor olmasının esas nedeni gazeteciler. Ürün biziz. Ancak sorun şu ki hâlâ 19. yüzyıla ait bir şey üretip bunu 21. yüzyıl insanına satmaya çalışıyoruz. Bunun değişmesi gerekiyor ve değişim gazetecilerin elinden çıkmalı.
Bu yönde olumlu, ufak ama önemli bazı gelişmeler gözlemliyorum: Natalie Hanman ve Amanda Michel isimli iki gazeteci The Guardian’ın birkaç bin kişiden ibaret ücretli abonelerini bir yıl içinde 800 bine çıkarmayı başardı. The New York Times, çok yakında A.G. Sulzberger tarafından yönetilecek ki kendisi 2014 yılındaki İnovasyon Raporu’ndan bu yana haber odasına ciddi bir işletme perspektifi getirmişti.
The Washington Post, yakın zamanda, haber odası ile meselenin ticari boyutunu yakınlaştıracak bir ürün müdürü çalıştırmaya başladı. Ürün yönetimi, artık gazetecilik bölümlerinde okutulan ve son 12 ayda katıldığım neredeyse her konferansta tartışılan bir konu hâline geldi.
Tüm bunlar çok güzel, ancak hâlâ yeterli değil. Çünkü haberciliğin işletme tarafını işletmecilere bırakmak, artık habercilerin sahip olmadığı bir lüks.
NiemanLab’in Gazetecilikte 2018 Öngörüleri bölümünde yayımlanmış bu içerik Orhan Şener tarafından Journo için Türkçeleştirildi.
