Yeni tip koronavirüs gazetecilere de bulaşmaya başladı ama COVID-19 salgınına rağmen haber kuruluşlarından bazıları, çalışanlarının sağlığını riske atmayı sürdürüyor. Muhabirleri eve gönderen medya şirketleri de var, çalışanlarını binaya almayıp otoparka kurdukları barakaya yönlendiren de…
Gazeteciliğin doğası gereği nerede bir olay varsa gazeteciler oraya koşar. Ancak bu kez durum çok farklı. Dünyanın bugüne kadar görmediği bir durumla karşı karşıyayız: Yeni tip koronavirüs.
Milyarlarca insan evinden dışarı çıkamıyor. Akıllı telefonlardan sosyal medya, televizyonlarda ise genelde haber kanalları açık. Elbette haber akışının sağlanması gerekiyor. Bu yüzden dünya genelinde medya kuruluşları da olağanüstü tedbirler almış durumda. Peki, Türkiye’de sokaklarda çalışmak zorunda olan gazeteciler, evlerinde karantinada olan insanlara haber ulaştırabilmek için hangi şartlarda çalışıyor?
Bu soruya yanıt bulmaya çalıştık. İşte belli başlı bazı medya kuruluşlarında son durum…
CNN Türk: Medyadaki en vahim karar CNN Türk yöneticileri imza attı. Aynı binada Demirören Grubu’nda çalışan gazeteciler bulunsa da ortak bir karar alınmadı. CNN Türk’te sokağa çıkmak zorunda olan muhabirler ve kameramanlar için otoparkta yeni barakalar kuruldu. Çalışanların binaya girmesi yasaklandı. Çalışanların isyan ettiği bu durum önce sosyal medyadan yayıldı. Ardından da medya sitelerine haber oldu. Sonrasında CNN Türk yönetimi bu uygulamadan vazgeçtiğini çalışanlarına duyurdu. “Barakaya gelmeyin, evlerinizden çalışın” dendi. Bu arada sosyal medyada yer alan konteyner fotoğraflarını kimin çektiği ise hâlen bina yönetimi tarafından araştırılıyor.
Kanal D: Aynı binayı paylaşan Kanal D’nin haber merkezine ise böyle bir uygulama getirilmedi. Koronavirüs tedbirleri kapsamında ekip ikiye ayrıldı. Ekipler birer hafta çalışıyor. Tüm çalışanlara maske ve dezenfektan dağıtıldı. Kronik hastalığı olanlar rapor aldı. Sokak röportajları mümkün olduğunca yapılmıyor. Yapılacaksa bir metre kuralı uygulanıyor.
Hürriyet: Yurt dışından gelen gazeteciler hemen evlerine gönderildi. Virüsün duyulmasının ardından tüm muhabirler evden çalışmaya başladı. Maske, eldiven gibi koruyucu malzemeler dağıtıldı. İsteyene yeteri kadar verildi. Bölüm yöneticileri mümkün olduğu kadar muhabirlerin sokağa çıkmasını istemiyor.
Maske, eldiven, gözlük, tulum dağıtanlar var
Haber Global: Hamile ve kronik tansiyon sorunu bulunan muhabirler hemen rapor aldı. Bu süreçte çalışmıyorlar. Yönetim kolaylık sağladı. Çalışanların “ekibi bölelim” teklifini yöneticiler kabul etmedi. Çalışanların toplu taşıma kullanmaması istendi. Servisler buna göre yeniden düzenlendi. Habere çıkanlar için röportaj kısıtlaması vs. yapılmadı. Herkes normal çalışmaya devam ediyor. Hatta pazar alışverişi haberi bile yapıldı. Sadece “yakın temastan kaçının” uyarısı yayımlandı. Steril maske ve eldivenler, hatta sağlık çalışanlarının kullandığı gözlüklerden ve tulumlardan dağıtıldı. Malzeme konusunda son derece hassas davranıldı. Kanala dezenfektan malzemeleri konuldu. Yemekhanede oturma şekli yeniden düzenlendi.
NTV: Girişte termal kontrol sistemi kuruldu. Dezenfektan, eldiven, maske gibi malzemelerden herkese yeterince verildi. Temizlik için binada seferberlik ilan edildi. Tüm temizlik personeli büyük bir titizlikçe çalıştı. Sokakta çalışacak personel ikiye bölündü. Bir ekip çalıştıktan sonra diğer ekip görev başlıyor. Çalışanlar birbiriyle temas etmiyor. İzinler idari mi yoksa yıllık izin mi bir belirsizlik sürse de, çalışanlar alınan kararlardan son derece memnun. Bu arada NTV’nin sokakta çalışan muhabirleri mikrofonlarına streç film sarıyor.
Show TV: Salgın başladıktan sonra en son tedbir alan kurumlardan biri oldu. 10 Mart’ta Türkiye’de ilk koronavirüs vakası açıklandıktan tam sekiz gün sonra diğer kanalların aldığı önlemler uygulanmaya başladı. Kalabalıklara, hastanelere girmeyin uyarıları yapıldı. Farklı bir uygulama olarak aynı muhabirle aynı kameramanın sürekli birlikte çalışmasına dikkat edildi. Diğer çalışanlarla böylece ilişik kesildi. Kanala kameraman ve muhabirler gitmiyor. Herkes evden habere çıkıyor. Çekimler bittikten sonra muhabir hemen, kameraman ise kanala görüntüleri teslim ettikten sonra eve dönüyor. Çalışanlara her türlü malzeme temini sağlandı. İki haftada bir yapılan iki günlük izinler de üç güne çıkarıldı. Ekip bölünmesi yapılmadı.
AA’dan borç izin, DHA’dan kolonya
Anadolu Ajansı: Personel iki gün evden, iki gün sokak ya da ofisten çalışıyor. Dışarıda çalışan gazetecilere maske dağıtıldı. Ulaştırma personeli de araçların dezenfekte edilmesi hususunda uyarıldı. Bölgede çalışan muhabirler merkeze çağrıldı. Yöneticiler çok önemli olmadıktan sonra sokak röportajlarının yapılmaması konusunda uyarılarda bulundu. Dışarıda çalışanlardan temastan mümkün olduğunca kaçınılması istendi. Zorunlu hâllerde de “sosyal mesafeyi koruyarak röportaj yapın” dendi. Normalde izin konusunda sıkı bir politika izleyen ajans, personel sayısını azaltmak için izin kullanmak isteyenlere esnek davrandı. İzni hakkı bitenlere borç izin verildi.
Demirören Haber Ajansı: Koronavirüsün ilk duyulmasıyla birlikte kurum sokakta çalışan muhabir ve kameramanlarına maske, eldiven ve tulum dağıttı. Haftalık izinler bir gün artırıldı. Ancak ekipler bölünmedi. Ajans haber üretmeye devam etti. Burada da sokak röportajları için muhabirler mikrofonlarına streç sarmaya başladı. Sosyal mesafenin korunması istendi. DHA’nın yaptığı en güzel uygulamalardan biri, barter yaptığı bir kolonya şirketinden temin ettiği kolonyaları bol bol çalışanlarına dağıtması oldu.
Haber sitelerinde uzaktan çalışma dönemi
Duvar: Haber sitesi Duvar, ilk vakanın ardından evden çalışma kararı aldı. Online yayınlar için uzaktan çalışma düzeni daha kolay uygulanabilir bir sistem. Ancak kurum kurulduğu ilk günden bu yana uzaktan değil, daha çok ofis ortamında çalışmayı tercih etti. Bu nedenle ilk günler uzaktan bağlantı konusunda teknik sorunlar yaşasalar da kısa sürede sorunsuz yayın yapmaya devam ettiler. Dışarıda çalışan muhabirler ise çok önemli bir haber olmadıktan sonra yüz yüze görüşme yapmıyor. Gittiklerinde de sosyal mesafeye dikkat ederek maskeleriyle çalışıyorlar.
BİANET: 16 Mart’ta evden çalışmaya başladı. Sokağa çıkan muhabirleri var ancak yönetim son derece dikkatli olunması konusunda uyarılarını yaptı. Haberlere dezenfektan ve maske olmadan gidilmiyor. İnternet sitesi olduğu için uzaktan çalışma konusunda zaten hazırlıklılar. Kurum son günlerde dışarıya çıkarak yapılacak haber önerilerini kabul etmiyor.
Uluslararası medyada son durum
BBC Türkçe: İngiltere merkezindeki ekip üyeleri adım adım evden çalışmaya geçerken Türkiye’deki muhabirleri ise ofisten, evden ve sahadan çalışıyor. Saha işleri kısıtlandı ancak kamu yayıncılığı çerçevesinde ve rızaya dayalı olarak devam ediyor. Saha işlerinde BBC’nin Risk Değerlendirme biriminin detaylı olarak açıkladığı tüm uyarı ve önlemler hayata geçiriliyor. Sahaya her çıkışta Risk Değerlendirme formunun doldurulması ve bunun Risk Değerlendirme ekibi ve editör tarafından onaylanması zorunlu.
Saha işleri için herkese maske, eldiven, dezenfektan vb. ürünler dağıtıldı. Toplu taşıma kullanılmıyor. Sahada çalışırken, hastanelerin yoğun bakım bölümleri gibi karantina altındaki yerlere girilmesine izin verilmiyor. Gerek sahada çalışırken, gerekse ofiste iki metre kuralına kesinlikle uyulması gerekiyor. Bire bir uzun mülakatlar Skype aracılığıyla yapılıyor. İki metre kuralına uyarak sokakta yapılan kısa mülakatlarda da, konuşulan kişinin doğrudan röportajı yapana karşı konuşmaması, arada bir açı olması kuralı var. Ofislere ziyaretçi ve konuk alımı yasaklandı ve ek temizlik önlemleri alındı. İhtiyacı olan çalışanlara “zihin sağlığı” desteği veriliyor.
DW Türkçe: Kurum Türkiye’de çalışacak gazeteciler için uyulması gereken ilkeleri şöyle belirledi: “Riskli bölge ya da kurumlara (hastane ve benzeri) girerken FFP3 maskesi, eldiven ve mümkünse koruyucu giysi giyin. Riskli bölgelere gitmeniz söz konusuysa, her zaman ilgili editörü bilgilendirin. Riskli bölgeye gidip gitmemeniz gerektiğine, bu görüşmenin ardından kendiniz karar verin. Kamera/ses ekipmanlarını, mümkünse kullanmaya başlamadan önce dezenfektan ile temizleyin. Sonra da… DW logolu mikrofon korumasını şeffaf plastik bir torbayla kapatın. Kullanım sonrası plastik torbayı hemen çöp kutusuna atın. Ellerinizi yıkayın, gerekirse tek kullanımlık eldivenlerle çalışın ve bunları yönetmeliklere uygun olarak çıkarıp atın. Sadece kendi kulaklığınızı kullanın… Kapalı odalardaki görüşmeler ya da röportajlar sırasında insanlarla aranıza en az 1.5 metre mesafe koyun.”
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR – CEP TELEFONU VE MİKROFON NASIL TEMİZLENİR
