146 ülkede 600 bini aşkın gazeteciyi temsil eden Uluslararası Gazeteciler Federasyonu (IFJ), SARS-CoV-2 adı verilen yeni tip koronavirüsün neden olduğu COVID-19 salgınına karşı sağlık uzmanlarının önerileri doğrultusunda şu tavsiyeleri yayımladı:
1. İş yerinde sağlık
- Medya işverenleri, koronavirüs salgınını bir sağlık ve güvenlik krizi olarak kabul edip çalışanlarını koruma yükümlülüklerini yerine getirmelidir.
- Gazeteciler, diğer medya çalışanları ve onların şirketleri, Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) şu adreste yayımladığı, kendilerini ve başkalarını koronavirüsten korumayı amaçlayan önerileri gündelik olarak izleyip uygulamalıdır.
- Bu doğrultuda iş yerinde virüs kapma olasılığını azaltmak için evden çalışma düzenine geçilmesi ciddi olarak değerlendirilmelidir.
- Gazeteciler ve diğer medya çalışanları, sağlıklı bir ortamda çalışma haklarına sahip çıkmalı ve koronavirüse yakalanma riski varsa iş yerine gelmemelidir.
- Özellikle de çalışanların ortak kullandığı ofis ekipmanı ve mekânları düzenli olarak temizlenmelidir.
2. Seyahat düzenlemeleri
- Bu kriz süresince seyahat etmek; medya profesyonelleri, onların aileleri ve işverenleri için bir endişe kaynağı olabilir. Bu yüzden seyahat etmenin gerekliliği konusunda, ilgili kişinin sağlık durumuna bağlı olan uygunluğuna dair tıbbi tavsiyeler de göz önüne alınarak dürüst bir tartışma yapılmalıdır.
- Medya çalışanlarının, işverenlerinden gelecek hiçbir riske maruz kalmadan, kendi sağlıkları ve hayatlarına yönelik ciddi bir tehlike arz etmesi hâlinde koronavirüsle ilgili ulusal veya uluslararası görevleri reddetme hakkı vardır.
- Gazeteciler ve seyahat etmek zorunda kalan diğer medya çalışanları planlarını özenle yapmalı, birçok ülkede uygulanan ve sınır kapamaları ile yabancılara giriş yasağı ve tüm yolculara yönelik karantina uygulamalarını da kapsayan çeşitli seyahat kısıtlamalarını dikkate almalıdır.
- Gazeteciler birçok ülkede uygulanan, toplanma yasakları gibi uygulamalar hakkında da ek bilgi edinmelidir.
- Seyahat eden gazeteciler bir ülkeye gittiklerinde koronavirüs taramasına gireceklerini ve gerekli aşılar konusunda muhtemel bir sorguya maruz kalacaklarını ülkelerinden ayrılmadan önce hesaba katmalıdır.
- Seyahat sigortası, özellikle de koronavirüsten en çok etkilenen ülke ve bölgelere gidilecekse, esnek bir uçuş planına zemin hazırlaması amacıyla güçlü bir şekilde tavsiye edilmektedir.
- Medya çalışanları, rezervasyon yapılmış uçuşlardaki değişiklik ve iptalleri izlemek üzere havayolu şirketleriyle düzenli olarak temasta kalmalıdır.
- Koronavirüs sigortası da mevcut kriz içinde önerilmektedir. IFJ’nin tavsiye ettiği battleFace sigorta şirketi yurt dışı geziler için bu tür bir poliçe sunmaktadır.
- Eldivenler ve el dezenfektanları gibi bazı kişisel koruma araçları, görev sırasında gerekli olabilir. Bunlar gidilecek yerde bulunmayabileceğinden, seyahatten önce tedarik edilmelidir.
3. COVID-19’dan etkilenen bölgelerde güvenli habercilik
- Gazeteciler ve medya çalışanlarının, yüksek bulaştırma riski arz eden hastalarla yakın temas kurarken son derece dikkatli olması tavsiye edilmektedir. Tıbbi tesisleri ziyaret ederken bu durumla karşılaşılabilir.
- Canlı hayvanların olduğu mekânlarda da aynı risk vardır. Böyle durumlarda elleri su ve sabunla düzenli olarak yıkamak veya el dezenfektanları yahut eldiven kullanmak şiddetle tavsiye edilmektedir.
- Stüdyo programlarında bulaşıcılık bölgesindeki fiziksel teması sınırlamak için sadece telefon ve video bağlantı yoluyla konuk alınması önerilmektedir. Dışarıda yapılacak söyleşilerde ise gazeteciler sosyal mesafelenmeye uygun şekilde mikrofonlarına uzatma çubuğu takmalı ve kendilerini bulaşma riskinden korumalıdır.
- Gazeteciler, yetkililerin bazı durumlarda virüsü kontrol altına almak için aldığı önlemlerin veya kökenlerine göre bazı ülke vatandaşlarını hedef almalarının sonucu oluşabilecek huzursuzlukların getirebileceği riske karşı da dikkatli olmalıdır.
- Bir ülke içinde ulaşımı kısıtlayanlar da dâhil olmak üzere kamu sağlığı için hızla alınabilecek kararlar konusunda yetkililerin yapacağı açıklamaları zamanında öğrenmek için yerel haber kuruluşlarını izlemek önemlidir.
- Belirli bölgelere girişin yasaklanmasının, akreditasyon uygulamasının ve akreditasyonların geri çekilmesinin yanı sıra çekilen görüntü ve yapılan kayıtların imha edilme girişimleri, gazetecilerin habercilik sürecinde ek sınırlamalar getirebilir. Böyle durumlara karşı gazetecilerin aldıkları kayıt ve görüntüleri mümkün olan en kısa zamanda haber merkezlerine gönderip yedeklemeleri hayati önemdedir.
- Bir ülkedeki durumla ilgili bilgi ve öneri almak için o ülkedeki IFJ üyesi sendika ve derneklerle temasa geçebilirsiniz. Liste şu bağlantıda.
4. Serbest gazeteciler için destek seferberliği
- Gazetecilik örgütleri, daha önce sipariş verilen ancak koronavirüs nedeniyle tamamlanamayan işler için yapılacak telif ödemeleri etkilenen serbest gazetecilere destek vermek üzere işverenler nezdinde lobi yapmalıdır. Sokağa çıkışın kısıtlandığı ülkelerde yaşayıp kendilerine düzensiz bir şekilde katkıda bulunan gazetecilere bir tür pey akçesi ödemeleri değerlendirilebilir.
- Gazetecilik örgütleri, hükûmetlerin küçük ölçekli işletmelere yönelik mali yardım paketlerine serbest gazetecilerin de dâhil edilmesi için çalışmalıdır.
Yanlış bilgilendirme, propaganda ve ayrımcılığa dikkat
Bu arada İngiltere merkezli insan hakları örgütü Article 19 de bu hafta yayımladığı koronavirüs konulu politika belgesinde medyaya şu tavsiyelerde bulundu:
- Medya şirketleri ve gazeteciler, COVID-19 salgını bağlamında devlet ve devlet dışı aktörlerin yanlış bilgilendirmesi, propagandası ve ayrımcılığı üzerine proaktif bir şekilde haber yapmalıdır. Saygın gazeteci kaynakları kullanılarak yapılan doğru habercilik yanlış bilgi ve “nefret söylemini” geriletmenin en güçlü araçlarından birisidir.
- Medya şirketleri ve gazeteciler, hem ulusal basın şikayet organları hem de kamu denetçiliği veya bireysel haber şirketlerindeki editörler de dâhil olmak üzere, etkili otokontrol sistemlerini desteklemelidir. Böylesi organlar veya yetkililer COVID-19 salgını bağlamındaki doğru olmayan veya ayrımcı haberlerle ilgili konuları ele almak için düzeltme veya yanıt verme hakkının sağlanmasına yardımcı olmalıdır.
- Medya şirketleri ve gazeteciler COVID-19 ile ilgili haber yaparken, eşitlik prensipleri dahil, en yüksek etik standartlara bağlı kalmalıdır. COVID-19 ile ilgili haberleri, stereotipleştirmeden kaçınarak ve herhangi bir önyargı olmaksızın ve gerekli olmayan ırk, uyruk ve etnik köken atfı yapmadan doğru bir şekilde yapmalıdır.
📰 Matbaacılar da risk altında!
-Her gün ateş ölçümü yapılmalı. Maske, eldiven, dezenfektan sağlanmalı
-Yemekler kapalı tabldot olarak çıkartılmalı, çalışanlar masada tek oturmalı
-Servisler yarı kapasite çalışmalı ve günlük olarak dezenfekte edilmeli 👇https://t.co/wIwvUIlsjf— Gazeteciler Sendikası (@TGS_org_tr) March 27, 2020
