Gazeteciler kadına yönelik şiddeti habere dönüştürürken, şiddet sarmalını meşrulaştıracak bir haber dili kullanabiliyor. Yılardır bu konuda çalışmalar yapan sivil toplum örgütlerinin, kadına yönelik şiddeti meşrulaştırmamak ve yeniden üretmemek için gazetecilere bazı önerileri var:
– Kadına yönelik şiddet kadınının talihsizliğinin, gece sokakta yalnız yürümesinin veya içki içmesinin neticesi değildir. Bu tür olaylar toplumsal cinsiyet eşitsizliğinden kaynaklanmaktadır ve böyle aktarılması gerekir.
– Katili, tecavüzcüyü, tacizciyi ‘canavar’, ‘manyak’, ‘ruh hastası’ şeklinde tanımlamak, şiddet uygulayanın ‘normal’ erkeklerden farklı olduğuna dair yargıyı besler. Halbuki, kadınları öldüren, şiddet uygulayan erkekler çoğunlukla ‘normal’ insanlardır. Bu nedenle de ağır ceza almaları gerekir.
– Şiddetin kaynağının ‘bir anlık cinnet’ ya da ‘delilik’ değil, eşitsizlik olduğunu unutmayın. Ayrımcılığı, şiddeti, cinayetleri meşrulaştıran, olağanlaştıran ifadelere yer vermekten kaçının.
– Haberinizde şiddetin mazereti olarak yorumlanabilecek (kadının ne giydiği gibi) ifadeler kullanmayın. Kadının giydiği hiçbir giysi şiddeti ve cinayeti meşru kılmaz.
– Şiddet mağdurunun özel hayatına, kişilik haklarına saygı duyun. Kişinin ya da hayatta değilse yakınlarının izni olmaksızın şiddet olayının, cinayetin, tecavüzün ayrıntılarına yer vermeyin.
– Haberin ilgi çekici olması uğruna, yaşanan şiddeti en ince detaylarına kadar, pornografik öğeler taşır halde vererek mağduru ve yakınlarını yeniden mağdur etmeyin, olayı sıradanlaştırmayın.
– Kadının erkeği tahrik ettiğini düşündürmeye yönelik zanlı ifadesini, örneğin “Aldatıyordu dövdüm” gibi başlığa taşımayın. Suça ortak olmayın.
– Haberinizin ve kullandığınız görüntünün kadını ya da çocuğu cinsel obje olarak resmetmediğinden emin olun.
– Tecavüz haberinde ‘cinsel ilişki’, ‘seks’ gibi kelimeler geçirmeyin. Bir şiddet olayını ya da cinayeti nitelemek için, ‘namus’, ‘kıskançlık’ gibi sıfatlar kullanmayın. Bu gibi sözcükler haberi okuyan/izleyende suçu meşru görme eğilimi yaratabilir. Ayrıca pek çok mahkeme kararında bu tür gazete haberleri hafifletici neden olarak gösterilir.
– Şiddet kültürler arasıdır ve coğrafi sınırları yoktur. Şiddet gösterenin dinine, yaşadığı coğrafyaya, ırkına ve cinsel yönelimine vurgu yapmayın.
– Şiddet haberlerini işlerken şiddete karşı verilen mücadeleyi görmezden gelmeyin, şiddetten uzak bir hayat kurmanın olanaksız olduğu mesajından kaçının. Habere, kadının şiddetten kurtulmak için başvurabileceği mercilerin iletişim bilgisini ekleyin. Haberi dayak yemiş, mor gözlü kadın fotoğraflarıyla vermeyin. Kadınları sadece mağduriyetleriyle tanımlamayın. Şiddet yaşantısından uzaklaşan ve güçlenen kadınların hikâyelerine de yer verin.
