Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS), “Etik Gazetecilik İçin Cinsiyet Eşitliği Rehberi” hazırladı. Rehber, kadına yönelik şiddetle ilgili haberlerin yazımında cinsiyet eşitliği açısından etik kuralların uygulanması için bir kontrol listesi de içeriyor.
TGS’nin, 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddetin Ortadan Kaldırılması İçin Uluslararası Mücadele Günü‘nde cinsiyet eşitliğine uygun haber yapımının önemine dikkat çekmek için “Cinsiyetçiliği yok sayma, yapmadığını varsayma” diyerek hazırladığı rehberde, gazetecilerin haberlerinde cinsiyet eşitliğini nasıl kullanacakları ve nelere dikkat etmeleri gerektiği anlatılıyor.
“Eşitsizliği yeniden üreten değil, eşitliğe dayanak olan bir habercilik ‘Sadece ‘mümkün’ değil, aynı zamanda ‘vazgeçilmez’” ifadesinin kullanıldığı rehberde “Yok Sayma, Var Sayma” başlığı altında bir dizi öneri yer alıyor. Medyanın toplumun nasıl düşündüğünü, nasıl konuştuğunu etkileme gücüne vurgu yapılan rehberde cinsiyetçiliğin ve ayrımcılığın yeniden üretilmemesi için dili, anlayışı değiştirmeye, farkındalıkları artırmaya, birbirimizden ve ayrımcılığın öznesi olanların hak mücadelelerinden öğrenmeye ihtiyaç olduğu belirtiliyor.
‘Etik ve sorumlu gazeteciliğin vazgeçilmez bir parçası’
Rehberin yalnızca “kadın ve LGBTİ+” gazeteciler için hazırlanmadığı vurgulanırken şöyle deniliyor: “Kadınların sadece ‘kadınlara değen’ konulara sıkıştırıldığı, LGBTİ+’ların görmezden gelindiği haber yaklaşımına karşı, her alanda yapılan her haberde toplumsal cinsiyeti ‘yok saymama’ya, eşitsizliği üreten eril anlatımı, klişeleri sarsacak bir dil kullanmaya, söylem ve pratikleriyle ikincilliği yeniden üreten yaygın habercilik anlayışına karşı cinsiyet eşitliğini gözeten bir habercilik anlayışını ‘etik ve sorumlu gazeteciliğin vazgeçilmez bir parçası’ hâline getirmeye çalışıyoruz.”
“Haberine bak, kaç tik alabiliyorsun?” başlıklı kontrol listesinde ise şu maddeler var:
✔️ Haberimde haber öznelerini yargılayacak, rencide edecek bir unsur yok.
✔️ Toplumsal ön yargıları besleyen bir unsur yok.
✔️ Yaşananları olduğundan daha dramatik hale getiren ya da komikleştiren bir unsur yok.
✔️ Şiddeti tüm ayrıntılarıyla, yol gösterecek biçimde betimleyen unsurlar yok.
✔️ Şiddete uğrayanın kimliğini (yaşam biçimini, özelliklerini vs.), şiddeti uygulayanın kimliğinin önüne geçirmedim.
✔️ Haberi okuyan ve benzer şiddet biçimlerine maruz kalan bir kişinin duygusal olarak tetiklenmesine, travmasının tekrarlanmasına yol açacak görselleştirme, betimleme yok.
✔️ Haberimde haklar konusunda bilgilendirici ve hak ihlallerine karşı yol gösterici unsurlar var.
✔️ Haberime konu olan olayın tekil örnek olmadığını, sistematik bir sorunun parçası olduğunu ortaya koyabildiğim bir veriye/uzman görüşüne/araştırmaya yer verdim.
Raporun tamamı:
