ABD merkezli e-ticaret şirketi Wayfair’i çocuk istismarı ve insan ticaretiyle suçlayan sosyal medya çıkışlı iddialar, Türkiye’deki haber sitelerine de yansımaya başladı. Kadın ve Çocuk Odaklı Medya Girişimi, Habertürk’teki bir hatayı örnek vererek gazetecilere çocuk hakları uyarısında bulundu.
ABD’deki Reddit ve Twitter kullanıcılarından kaynaklanan iddialar, Wayfair’in internet sitesinde yüksek fiyatlarla listelenen bazı ürünlerin, bu ülkede kaybolan çocukların ismini taşımasından yola çıkıyor. Bu ilanlardaki bazı ifadelerin, belirli bir yöntemle aranması hâlinde çocuk istismarı görüntülerine ulaşıldığı da iddia ediliyor.
Wayfair şirketi, ismi geçen ürünlerden bazılarının endüstriyel nitelikte olduğu için gerçekten yüksek fiyatlara satıldığını, aslında daha ucuza listelenmesi gereken ürünlerin teknik bir hata nedeniyle yüksek girilen fiyatlarının ise düzeltildiğini açıkladı.
Ancak daha önce “Pizzagate” diye bilinen asılsız komplo teorisinde olduğu gibi iddialar yine dallanıp budaklandı. Son olarak Amerikalı oyuncu Tom Hanks’in Instagram hesabında yıllardır yayımladığı sokak fotoğraflarının da “şifreler” içerdiği öne sürüldü. Hatta Türkiye’den e-ticaret siteleri de “çocuk istismarı ağına” dâhiller mi diye mercek altına alındı.
Snopes’un yalanladığı iddialar
ABD merkezli teyit kuruluşu Snopes, Wayfair “skandalının” dayandığı bazı temel iddiaları çürüten bir haber yayımladı. Öncelikle ABD’de her yıl 800 bin çocuk kaybolduğu için, hemen her insan ismini bir üründe de görebilmek mümkün. Daha önemlisi, son komplo teorisinde yer verilen kayıp çocukların bazıları kısa süre sonra bulunmuştu.
İnsan tacirlerinin ve çocuk istismarcılarının örneğin kriptolu haberleşme uygulamaları yerine, neden herkesin girebildiği bir e-ticaret platformunu bu şekilde kullandığını da komplo teorisyenleri açıklamıyor.
Gazeteciler açısından kritik bir nokta ise sosyal medyada çok konuşulan bu iddiaları haberleştirirken “hırsıza yol göstermemek.” Kadın ve Çocuk Odaklı Medya Girişimi’nin bugün yaptığı açıklamada buna dikkat çekildi.
Kadın ve Çocuk Odaklı Medya Girişimi: Uzmana sorun
“Sizlerden, haber içeriği oluştururken çocuk hakları alanında çalışan uzmanlardan, çocukların sansasyon haberlerde araçsallaştırılarak haklarının çiğnenmesi hakkında görüş almanızı rica ediyoruz” denilen açıklamada, “Yarın en azından kamu yararı odaklı alternatif medyaya bu haberin doğru şekilde [yansıması] ve Hürriyet-Milliyet tarzı sitelerin ‘taciz-tecavüz’ haberlerini merak-erkek gözü ile vermesine benzer şekilde verilmemesi için kadın gazeteciler olarak ricada bulunuyoruz” ifadesi kullanıldı.
Haberlerde, bu iddiaları ortaya atanların yönergelerini aynen aktarıp kullanıcıların çocuk istismarı görüntülerine nasıl ulaşabileceğine dair ayrıntılara veya sosyal medyadaki asılsız kaynaklara yer verilmemesi gerektiği de vurgulandı.
Habertürk’ün ilgili haberindeki bazı ifadelerin “korkunç” diye nitelendiği açıklamada, bu tür konular haberleştirirken Bianet’in “Çocuk Odaklı Habercilik” ve Cinsel Şiddetle Mücadele Derneği’nin “Cinsel Şiddet Alanında Hak Temelli Habercilik” rehberlerinin kullanılabileceği belirtildi.
