Finlandiya’nın haftada dört gün, günde altı saat çalışma sistemine geçeceğine dair asılsız bir haber, son 24 saatte Türkiye dâhil onlarca ülkede hızla yayıldı. Finlandiya’da bir haber sitesi ise bunun nasıl gerçekleştiğini araştırdı.
İngiltere’nin saygın gazetelerinden The Guardian’da dün yayımlanan haberde Finlandiya’nın 34 yaşındaki yeni başbakanı Sanna Marin’in, haftada dört gün ve günde altı saat çalışmayı içeren yeni sistem için bir plan uygulamaya koyduğu öne sürülüyordu.
Haber 12 saat içinde İngiliz gazeteleri üzerinden Avrupa’ya, hatta Hindistan’a kadar yayıldı.
Bu arada Türkiye medyası da geri kalmadı. Hürriyet ve CNN Türk‘ün Anadolu Ajansı’ndan aldığı aynı haberde kaynak olarak “yerel basın” gösterildi, Milliyet ise haber içeriğinden galeri bile yaptı.
Tek sorun haberin doğru olmamasıydı. Marin güncel bir açıklama yapmamış, Fin hükûmeti yeni bir planı devreye almamıştı.
Perde arkası beş ay önceki panelde
Fin haber sitesi News Now Finland’ın haberine göre bu asılsız iddianın perde arkası özetle şöyle:
* Finlandiya’da iktidardaki Sosyal Demokrat Parti (SDP), 120. kuruluş yıl dönümü vesilesiyle 19 Ağustos 2019’da ülkenin güneybatısındaki Turku şehrinde bir etkinlik düzenlemişti. O dönemde Ulaştırma Bakanı olan Marin de bu etkinlik kapsamındaki bir panelde konuşmuştu.
* Marin, gayriresmi bir ortamda yapılan o panelde gelen bir soru üzerine, çalışma haftasının dört güne veya çalışma gününün altı saate düşürülmesi durumunda ekonomide üretkenliğin artabileceğini söyledi. Marin’in şahsi fikrini ifade eden bu sözler o dönemde çok büyük yankı yaratmasa da, Fin medyasında birkaç haber çıktı.
* SDP geçen ay seçimi kazanıp Marin başbakan olunca, dünyanın dört bir yanındaki medya kuruluşları onun hakkındaki arşiv haberlerini karıştırmaya başladılar. Avusturya haber sitesi Kontrast, ağustostaki etkinlikte Marin’in söylediği sözleri 16 Aralık’ta “ısıtıp” haberleştirdi. Bu haberde hata yoktu.
* Ancak Brüksel’deki New Europe gazetesi 2 Ocak’ta Kontrast’ın haberini yanlış ve eksik bir şekilde aktardı. Haber, Marin’in başbakan olduktan sonra çalışma gün ve saatlerini azaltmak için öneri verdiğini savunuyordu. Bu doğru değildi.
‘Abartıldı, orman yangını gibi yayıldı’
* Aradan günler geçti ve Belçika’daki gazetenin İngilizce haberi, dün İngiliz tabloidleri üzerinden Türkiye dâhil tüm dünyaya yayıldı. The Guardian gibi saygın bir gazete bile tuzağa düştü. Fin dergisi Talouselama, “Aylarca önce ortaya atılmış bir fikir, şimdi abartılarak bir orman yangını gibi yayıldı” ifadesini kullandı.
Fin devlet televizyonu YLE’nin bugünkü haberine göre, bu asılsız haberden bağımsız olarak, Marin’in paneldeki ağustos ayındaki panelde ortaya attığı iddia da tartışılıyor. Marin, otomobil lastiği üreticisi Nokian Tyres’ın 1990’larda çalışma gününü kısaltarak üretkenliği artırdığını söylemişti. Ancak 2000-2014 döneminde bu şirketin başkanlığını yapan Kim Gran’a göre Fin başbakan yanlış bilgilendirilmiş. Gran, “Marin zikrettiği sayıları kimden aldı bilmiyorum. Biz şirketin sadece bir departmanında kısa bir süre için yeni bir çalışma sistemi denemiştik ama çalışanlar memnun kalmayınca sonlandırdık” dedi.
