Bağımsız medyada aşılar tamam, ‘ana akım’dan cevap yok

Avrupa’da ve ABD’de birçok medya kuruluşu, çalışanlarına aşı zorunluluğu getirdi. Türkiye’deki durumu araştırdık. Konuştuğumuz bağımsız medya kuruluşlarının neredeyse tüm çalışanları, aşı zorunluluğu getirilmemesine rağmen aşılarını olmuş durumda. Anadolu Ajansı, Demirören Haber Ajansı ve TRT’den ise yanıt alamadık.

SARS-CoV-2 adı verilen yeni tip koronavirüsün neden olduğu COVID-19 salgınından en fazla etkilenen sektörlerden biri medya oldu. Bazı ülkelerde medya kuruluşları çalışanlarına aşı zorunluluğu getirdi. ABD merkezli Netflix ve Disney bunlar arasında. CNN International aşı olmadan ofise gelen üç çalışanını kovdu.

17 Mayıs’tan bu yana “kademeli normalleşme” sürecini yürüten Türkiye’de son haftalarda artan vaka ve ölüm sayılarına rağmen bu ay okullar açılırken birçok iş yerinde de daha fazla sayıda çalışan ofislere döndü. Medyanın önemli bir bölümünde uzaktan çalışma düzeni sürüyor, ancak bugünlerde en azından kısmen ofise dönenler de var.

104 milyonu aşkın doz aşının yapıldığı Türkiye’de medya kuruluşlarındaki son durumu araştırdık. Bağımsız medyada ve Türkiye’deki uluslararası haber kuruluşlarında aşı zorunluluğu getirilmese bile buradaki çalışanların neredeyse tamamı zaten aşı olmuş durumda. Anadolu Ajansı, Demirören Haber Ajansı ve TRT’ye aynı soruyu yönelttiğimizde ise sürekli başka birimlere yönlendirildik ve sonuçta bir yanıt alamadık.

Bağımsız medya temsilcileri, aşı konusunda teşvik edici politikalar izlediklerini ve ayrıca aşıyı teşvik edici haberlere ağırlık verdiklerini söyledi.

Evrensel gazetesinde 59 kişi çalışıyor. Kurumda herhangi bir aşı zorunluluğu olmasa da tüm çalışanlar aşılı. Aşı konusunda teşvik edici haberler yapıldı.
Medyascope’ta da 59 kişi çalışıyor. Aşı zorunluluğu yok, tüm çalışanlar aşı yaptırdı. Uzaktan çalışma düzeni sürse de salgının durumuna göre bu değişebilir.
Anka Haber Ajansı’nda 56 kişi çalışıyor, tüm çalışanlar aşı yaptırdı. Aşı zorunluluğu getirilmedi.
Bianet’in 25 çalışanı var ve hepsi aşılarını tamamladı. Tüm çalışanlar evden çalışıyor ve aşı zorunluluğu uygulanmadı.
T24’ün 22 çalışanı var ve hepsi aşı yaptırdı. Aşı zorunluluğu getirilmedi. Gazeteciler evden çalışıyor, sürece bağlı olarak ofisten çalışma düzenine geçilebilir veya evden çalışma kalıcı olabilir.
Dokuz8Haber’in 14 çalışanı var ve bu kurumdaki tüm çalışanlar da aşılı. Yetkilinin açıklamasına göre aşı zorunluluğu getirilmedi, aşı için teşvik edici yayınlar yapıldı.
Sputnik’in Türkiye birimi, prensip gereği bünyelerinde kaç çalışanın olduğunu açıklamasa da tüm çalışanlarının aşılandığını ve bu konuda herhangi bir zorunluluk bulunmadığını bildirdi.
Kürdistan24 TV’nin Türkiye ofislerinde 30 kişi çalışıyor. Kanalın web sitesinde ise 6 dilde yayıncılık yapılıyor ve aşıyı teşvik eden haberler de dikkat çekiyor. Kuruluş yetkilisi, çalışanlara aşı zorunluluğunun getirilmediğini ancak tüm çalışanlarının aşısını yaptırdığını söyledi.
Ankara merkezli yerel gazete Güçlü Anadolu‘da, görüşmeyi yaptığımız sıralarda bir kişi hariç herkes aşısını tamamlamıştı. Aşı zorunluluğu getirilmedi.

Koronavirüs aşısı haberleri: Gazetecilerin dikkat etmesi gereken 5 unsur

BBC Türkçe’nin uyguladığı sistem

BBC Türkçe’de ise 17 kişi çalışıyor ve hepsi aşı yaptırdı. Sorularımıza yazılı yanıt veren BBC Türkçe temsilcisi; alınan önlemleri, koyulan kuralları ve işleyişi özetle şöyle aktardı:

BBC’nin merkezinde bir “Risk ve Güvenlik Bölümü” var. Bu bölüm hem İngiltere’de hem de dünyanın her yerinde gerek COVID-19, gerekse diğer güvenlik sorunlarıyla ilişkin gelişmeleri sürekli takip eden uzmanlardan oluşuyor. Çalışanların her türlü saha görevlendirmesinde (İstanbul içi veya başka bir ilde), günün hangi saati olursa olsun, harekete geçmeden önce bir Risk Değerlendirme Formu (Risk Assessment Form) doldurması gerekiyor.
Bu formda yapılacak işin niteliği, nerede olacağı, nasıl gidileceği, başka bir ildeyse gidilen yerlerdeki hastaneler, hangi otelde kalınacağı gibi bilgilerin doldurulması gerek. Ayrıca görevlendirilen arkadaşımız olası riskleri de belirtiyor. Risk bölümü buna kendi elindeki bilgileri de kullanarak eklemeler yapabiliyor ve alınması gereken tedbirler hakkında tavsiyelerde bulunuyor.
Değişik koşullar için (örneğin kapalı alanda, hastane, bakım evi gibi yerlerdeki çekimlerde, bir yere birden fazla kişiyle otomobilde gidilmesi hâlinde alınması gereken tedbirler) kısa kılavuzlar hazırlıyorlar. Bu form doldurulduktan ve Risk Bölümü tavsiyelerini yaptıktan sonra onaylanması için çalışanın yöneticisine gönderiyor. Yönetici eklemek istediği bir şey varsa ekleyip onaylıyor. Eksik görülen veya endişe edilen bir şey varsa form geri gönderiliyor.
Çalışanlar ancak yönetici onayından sonra sahadaki işlerini yapmak için harekete geçebiliyorlar. Acil durumlarda bu iş bir iki saatte hallolabiliyor. Risk derecesi çok yüksek görevlendirmelerde bölüm yöneticisine ek olarak daha üst düzey bir yöneticinin de onaylaması gerekiyor.

Salgına karşı sistematik önlemler, haberleştirme sürecindeki risklere rağmen gazetecilerin sağlığını tehlikeye atmadan, kamuoyunun haber alma hakkının karşılanmasını sağlıyor. Örneğin geçen yıl salgının hızla yayıldığı ve kamuoyunda en çok endişe yarattığı ilk haftalarında BBC Türkçe’den Neyran Elden ve Mahmut Hamsici’nin Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Başarı Ödülü’nü de kazanan “Cerrahpaşa’da Bir Gün” başlıklı video haberi bu düzen içerisinde üretilmişti: