Belarus’un önde gelen basın özgürlüğü savunucularından biri olan Barys Haretski, Lukaşenko yönetiminin bağımsız gazeteciliğe baskıyı iyice artırdığı bu günlerde Journo’ya konuştu: “Geçmişte Belarus’taki hapishanelerde bu kadar gazeteci yoktu. Türkiye örneğine büyük bir kaygı ve korkuyla bakıyorduk. Ne yazık ki tarih, aynı kaderin ülkemize de dokunduğu bir şekilde işliyor.”
Belarus Gazeteciler Cemiyeti (BAJ) Başkan Yardımcısı Barys Haretski, Aleksandr Lukaşenko yönetiminin son dönemde artırdığı baskı üzerine bu Doğu Avrupa ülkesini terketmek zorunda kalan çok sayıda bağımsız gazeteciden biri.
Belarus Adalet Bakanlığı geçen hafta BAJ’ın bölge temsilcilikleri için kira sözleşmelerini yetkililere sunmamasını gerekçe gösterip kuruluşun tasfiye sürecini başlattı. Oysa belgelerin sunulamamasının nedeni belliydi: Belarus İçişleri Bakanlığı 14 Temmuz’da BAJ’ın merkezini mühürlemişti.
29 medya çalışanı hapiste
Yarın görülecek ilk duruşma öncesinde Journo’nun sorularını e-posta ile yanıtlayan Haretski, Belarus’ta neler olduğunu şöyle özetledi:
- Geçen yazdan beri yetkililer siyaseten aktif insanlara, insan hakları savunucularına, gazetecilere ve diğer vatandaşlara karşı geniş bir baskı dalgası yürütüyor. 10 binlerce insan bu süreçte tutuklandı. Güvenlik güçleri birçok vatandaşı darp etti.
- Geçen aydan bu yana sivil toplum kuruluşlarına (STK) ve medyaya yönelik yeni bir baskı dalgası ülkeyi sardı. Onlarca STK’nın ofislerinde aramalar yapıldı. BAJ dâhil 60’ı aşkın STK yetkililerce tasfiye ediliyor.
- Polis geçen ay 70’i aşkın bağımsız gazetecinin evlerini ve işyerlerini aradı. Şu anda 29 medya çalışanı hapiste. 610 siyaset tutuklu var. İnsanlar hapishanelerde kötü şartlarda tutuluyor. Siyasi tutukluların mektup yazmaları engelleniyor.
Lukaşenko yönetiminin baskıyı son haftalarda neden aniden artırdığını sorduğumuzda, Haretski, “Belki de güvenlik güçleri, siyasi ve toplumsal muhalefetin tamamen ortadan kaldırıldığını duyurarak mutlak zaferi hissetmek istemişlerdir” dedi.
Hayatta kalmanın tek yolu dayanışma
Haretski, Belarus’ta tam bir yıl önce başlayan gelişmelerin ülkesi için “yeni” bir durum yarattığını vurgularken şu ifadeleri kullandı:
- Geçmişte Belarus’taki hapishanelerde bu kadar gazeteci yoktu. Türkiye örneğine büyük bir kaygı ve korkuyla bakıyorduk. Ne yazık ki tarih, aynı kaderin ülkemize de dokunduğu bir şekilde işliyor.
Barys Haretski - Bence şu anda en önemlisi, düşmanların bizi bölmesini engellemek, bizi yalnız ve savunmasız bırakmalarına izin vermemek. Gazeteciler ve medya kendi kötü talihleriyle baş başa bırakıldığında mutlak bozgun geliyor. Bu yüzden biz ve kendisini benzer durumda bulan herkes, gazetecilik topluluğuyla tam bir dayanışma sergilemeli.
- Medya sektöründe rekabet hâlinde olsak bile böyle bir saldırı karşısında birbirimiz için hep beraber ayağa kalkmalıyız. Hayatta kalmanın tek yolu bu. Birbirimizin haber merkezlerine, ailelerine, avukatlarına destek vermeliyiz. Ülkemizi terk etmek zorunda kalırsak da gittiğimiz yerlerde birbirimizi desteklemeliyiz.
Türkiye’deki meslektaşlarına gösterdikleri dayanışma için teşekkür eden Haretski’ye, Belarus’taki gazetecilere destek için neler yapılabileceğini sorduğumuzda şu soruyla karşılık verdi: “Siz söyleyin. Biz Türkiye’deki gazeteciler için ne yapabiliriz?”
27 yıldır iktidarda olan Lukaşenko, 2020 ağustostundaki seçimlerin ardından 6. kez devlet başkanı seçildiğini açıklamıştı. Muhalefet ve uluslararası gözlemciler ise seçimde hile yapıldığını bildirmişti.
Ülke tarihinin en büyük protesto gösterilerine neden olan tartışmalı seçimlerin ardından muhalefete göre 35 bini aşkın vatandaş tutuklandı. Lukaşenko’nun seçimdeki rakibi olan muhalefet lideri Svetlana Tihanovskaya sürgüne gitmek zorunda kaldı.
Son dönemde muhalefete ve sivil topluma yönelik baskı daha da arttı. Lukaşenko yönetimi mayıs ayında bir demokrasi aktivisti ile kız arkadaşını Belarus semalarından geçen ticari bir yolcu uçağını sahte bir acil koduyla indirip tutukladı. Bu ay ise Belaruslu Olimpik atlet Kristsina Simanuskaya ülkesine zorla gönderilmek üzereyken Tokyo’da yardım isteyip sığınma hakkı kazandı.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR – BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ ÜLKELERİ ZENGİNLEŞTİRİYOR
