Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI), Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü (RSF), Avrupa Gazeteciler Federasyonu (EFJ), Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) ve Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) temsilcilerinden oluşan bir heyet, Basın İlan Kurumu’nun (BİK) Evrensel ve BirGün gazetelerine uyguladığı resmi ilan durdurma cezasının kaldırılması için ortak bir çağrı yaptı.
BİK Genel Müdürü Rıdvan Duran ile dün kurumun İstanbul’daki merkezinde görüşen ulusal ve uluslararası basın örgütlerinin temsilcileri, ortak misyonun sonuçlarını bugün TGS Akademi’de bir basın toplantısıyla kamuoyuna açıkladı.
Basın toplantısında TGS Başkanı Gökhan Durmuş, IPI Türkiye Program Yöneticisi Oliver Money-Kyrle, IPI Türkiye Program Görevlisi Renan Akyavaş, RSF Türkiye Temsilcisi Erol Önderoğlu, CPJ Türkiye Temsilcisi Özgür Öğret, Evrensel Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Fatih Polat ve BirGün Gazetesi Yönetim Kurulu Üyesi Leyla Koç Üzüm birer konuşma yaptı. Toplantıya EFJ Yönetim Kurulu Üyesi ve TGS Genel Sekreteri Mustafa Kuleli’nin yanı sıra BİK ile Helsinki Yurttaşlar Derneği’nden temsilciler, ABD Başkonsolosluğu yetkilileri ve çok sayıda gazeteci katıldı.
Money-Kyrle, 1.5 saat görüştükleri Duran’ın, “gazeteler gerekli şartları yerine getirdiğinde cezaların kaldırılacağı garantisini verdiğini” açıkladı. Bu sözün tutulmasını ve en kısa sürede cezaların kaldırılmasını istediklerini vurgulayan IPI yetkilisi, resmi ilanların dağıtımında şeffaflık ihtiyacını toplantıda dile getirdiklerini belirterek, “BİK’in geliri yıllık 450 milyon liranın üzerinde. Bu kamu bütçesinin nasıl dağıtıldığını bilmek halkın hakkıdır dedik” ifadesini kullandı.
‘Gazeteler devletin ayrımcılığına uğramamalı’
Durmuş da Evrensel ve BirGün’ün yasal tüm şartları sağladığını vurgulayarak ilan ambargosunun kaldırılması gerektiğini söyledi. TGS Başkanı, “Her iki gazete de BİK’in ilan kesme cezasıyla kapısına kilit vuracak gazeteler değil. Bu gazeteler okuyucularından güç aldı. Ancak devlet tarafından ayrımcılığa uğramaması gerektiğini düşünüyoruz… Her iki gazete de BİK’in eksik dediği şeyleri tamamladı ve bir an önce ilan ambargosunun kaldırılmasını istiyoruz” dedi.
👉 İLÂN DURDURMA CEZALARI
IPI, EFJ, RSF, CPJ ve TGS olarak @BasinIlanKurumu Genel Müdürü @Duran_Ridvan ile görüştük. @Evrenselgzt ve @BirGun_Gazetesi‘nin şikâyetlerini ilettik. Kamu ilânlarının dağıtımında şeffaflık beklediğimizi bir kez de buradan duyuruyoruz. pic.twitter.com/dkTuIOftOq— Gazeteciler Sendikası (@TGS_org_tr) February 7, 2020
Önderoğlu “Bu gazetelerin yayınlarının ilan baskısı yoluyla kesintiye uğramamasını talep ediyoruz ve süresiz olarak ilandan mahrum bırakma girişimlerine de son verilmesini istiyoruz” diye konuştu. “2019’da hangi gazetelere uyarı verildi, ceza verildi, ilan kesildi diye sorduğumuzda bu açık değil” diyen Öğret ise, BİK’in faaliyetleriyle ilgili tüm bilgiler kamuoyuna açıklanmadığı için, bu kurumun ayrımcılık yapmadığı savunmasının bağımsız olarak teyit edilemediğini söyledi.
‘Derdimiz retorik değil, gazetecilik yapmak’
“Bu gazeteler halkın haber alma hakkı sorumluluğu nedeniyle yayın hayatındalar ve bu sorumluluğu ilan baskısı altında ezdirmeyiz” ifadesini kullanan Polat da şu açıklamayı yaptı: “Van’da çığ olmuş, Sabiha Gökçen’de uçak kazası… Biz bunları bütün unsurlarıyla gören, düzgün bir gazetecilik yapılmasıyla sorumlu insanlarız. Ama BİK’le uğraşıyoruz. Bizi rahat bırakmalarını diliyoruz. Neden BİK’teki son yönetim değişikliğinden sonra art arda bu cezalar geliyor? Bizim derdimiz retorik yapmak değil. Rıdvan Bey’in meslek örgütlerine ifade ettiği şeylerin gerçeğe dönüşmesini diliyoruz.”
Kararların mevzuatla ilgili değil, siyasi nitelikte olduğunu belirten Üzüm ise “Birkaç bağımsız gazete temsilcisi olarak bunlara boyun eğmeyiz ve habercilikten vazgeçmeyiz. Şimdi ekonomik ambargoyla deyim yerindeyse hizaya çekme çalışması bu” dedi.
Uluslararası ve ulusal basın örgütlerinden oluşan heyet BİK Genel Müdürü Duran ile görüşmede Evrensel ve BirGün’e teknik konular gerekçe gösterilerek verilen ve daha önce benzeri görülmeyen ağırlıktaki resmi ilan durdurma cezalarını sormuştu. Duran, bu cezaların gazetelerin yayın politikaları ve eleştirel tutumlarından kaynaklanmadığını söylemiş, ilan hakkı için kriterleri yeniden karşılayıp gerekli düzenlemeleri yaptıkları takdirde cezaların kaldırılacağını vurgulamıştı.
BİK gazetelere yılda 450 milyon TL dağıtıyor
1961’de kurulan Basın İlan Kurumu’na, 2013 yılında yapılan resmi düzenlemelerle basın ahlak prensiplerini ihlal eden gazetelere re’sen ceza uygulama yetkisine kavuştu. 36 kişiden oluşan BİK Genel Kurulu’nda hükûmet ve basın kuruluşlarının temsilcileri ile bağımsız isimler yer alıyor.
Duran, Ağustos 2019’da bir Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile BİK Genel Müdürlüğü’ne atanmıştı. Duran’ın heyete verdiği bilgiye göre; BİK yıllık 450 milyon TL bütçesiyle Türkiye genelinde 1000’in üzerinde yerel ve ulusal gazeteye resmi ilan geliri dağıtıyor.
Görüşmenin ardından heyet, gelir ve ilan dağılımı ile cezalar hakkındaki yıllık raporlara erişme hakkı istediğinde BİK’ten olumsuz yanıt almasının şeffaflık prensibi açısından soru işaretleri yarattığını açıklamıştı.
