Türkiye’den beş yerel gazete, Google’ın acil yardım fonunu almaya hak kazandı: Zonguldak Pusula, Eskişehir Haber, Trabzon Haber61.net, Manavgat Son Haber ve Çorum Yayla Haber.
Bu yerel gazetelere, fonu nasıl kullanacaklarını sorduk. İyi haberi bizden alan Manavgat Son Haber de dâhil çoğu, bu parayla dijital altyapılarını güçlendirmeyi planlıyor.
Çünkü habere ilgi, bu gazetelerin sunucu kapasitelerini bazen aşabiliyor. Örneğin geçen gün bir jetin sonik patlaması Zonguldak’ı sarsınca aniden artan trafik, Pusula’nın sitesini tıkamış.
Google Haber Girişimi (GNI) kapsamında dağıtılan “Gazetecilik Acil Yardım Fonu” (JERF), küçük ve orta ölçekli yerel medya kuruluşlarının özgün haberciliğini, COVID-19 salgını günlerinde desteklemeyi amaçlıyor.
Başvuru süreci, Google Haberler platformunda yer alan dünyadaki tüm medya kuruluşlarına gönderilen e-posta ile 15 Nisan 2020’de başlamıştı. Bu kapsamda küçük ve orta ölçekli işletmelere binlerce dolar, daha büyük haber kuruluşlarına ise on binlerce dolar ödeneceği bildirilmişti.
En az 12 aydır dijitalde yayın yapan ve özgün haberler üreten, 2-100 arası çalışanı olan yerel medya kuruluşları fon kapsamındaydı. Toplam 39.5 milyon dolarlık bütçenin 12.2 milyon dolarlık en büyük bölümü, Ortadoğu bölgesi için ayrıldı.
Google, fon almaya hak kazananları geçtiğimiz günlerde duyurdu. 12 bin başvuru değerlendirildi ve 115 ülkeden 5.620 yerel medya kuruluşu seçildi.
Türkiye’den listeye giren beş yerel medya kuruluşunu da aradık. Google ile yaptıkları gizlilik anlaşması gereği fon miktarını açıklayamasalar da ilginç bilgiler edindik.
Manavgat Son Haber ve Zonguldak Pusula, altyapıyı güçlendirecek
Manavgat Son Haber, Google fonunu kazandığını Journo’dan öğrendi. 30 Temmuz’da ulaştığımız yerel gazete, internet üzerinden Google’a başvurduklarını, ancak sonrasında onlara ulaşan kimsenin olmadığını belirtti. Gazete, “fonun sağlanması hâlinde dijital gazetecilik altyapısını daha modern hâle getirmeyi planladıklarını” vurguladı.
Zonguldak’tan Pusula gazetesi adına başvuruyu yapan Bayram Tomakin ise Google’ın acil destek fonunu almaya hak kazandıklarını, ABD merkezli şirketten gelen e-posta ile öğrenmiş. Gerekli bilgileri içeren bir form daha doldurup Google’a göndereceklerini ve fonun banka hesaplarına yakında geçebileceğini söylüyor.
2008 yılından beri dijitalde de yayın yapan Pusula gazetesi de Google fonunu internet altyapısını güçlendirmekte kullanmak istiyor. “Mevcut sunucumuz talebimizi karşılamıyor. 3-4 bin kişi siteye girince tıkanmaya başlıyoruz” diyor Tomakin.
Örneğin geçtiğimiz günlerde Ereğli semalarında bir jetin sonik patlaması Zonguldak’tan duyulunca Pusula’nın internet sitesi tıkandı. Tomakin’e göre o haber 150 binden fazla kez tıklandı.
14 kişinin çalıştığı Pusula’nın en çok trafik çeken içerikleri genelde bu tür sıcak haberler oluyor. Tomakin en popüler haber kategorisini “kan-gözyaşı” diye niteliyor. Trafik kazaları, cinayet gibi adli vakalar sitede en çok okunan haberler arasına sık sık giriyor.
Dijital trafiğin yarısı doğrudan ziyaretler
Yerel medya adına sevindirici bir veri de paylaşıyor Tomakin. Pusula’nın dijital trafiğinin yüzde 50’sini doğrudan siteye gelen ziyaretçiler oluşturuyor. Sosyal medya yüzde 30-35, arama motorları ise yüzde 15-20 seviyesinde. Oysa ulusal haber sitelerinde doğrudan trafik oranının çok daha düşük kaldığını, arama motorunun açık ara en büyük kanal olduğunu görüyoruz.
Pusula’nın basılı yayınına Basın İlan Kurumu’nun (BİK) verdiği resmi ilan desteği, gazetenin kâğıt masrafını bile karşılamıyor. Tomakin, günde 80 bin kişinin ziyaret ettiği bir haber sitesi olarak programatik reklamları daha verimli kullanıp gelirlerini artırabileceklerini söylüyor.
Dijital abonelik de akıllarındaki bir seçenek ama… “Her gün gelen 80 bin ziyaretçi bize ayda 1 lira bile verse aylık 80 bin lira gelir yapar. Ancak öbür taraf bu haberleri bedava verirken kim bize para ödeyecek” diye sorup yerel medyadaki rakiplere dikkat çekiyor Tomakin. Peki, Zonguldak’taki tüm yerel gazeteler bir araya gelip ortak bir dijital abonelik sistemi kuramaz mı? Tomakin’e göre bu şu anda imkânsız görünüyor.
Yayla Haber: Para 4 Ağustos’ta hesabımıza geçti
Yayla Haber, Çorum merkezli yayın yapan bir haber sitesi. İl merkezinde üç adet günlük yerel gazete basılı olarak yayımlanıyor. Dijital yayınları ve ilçeleri de saydığımızda, 536 bin nüfuslu Çorum’da yaklaşık 40 yerel gazete olduğunu görüyoruz. ABD ve Avrupa’da birçok bölgenin son dönemde tek bir yerel medya kuruluşu bile kalmayınca “haber çölüne” döndüğü düşünülürse Türkiye’deki bu bolluk, kayda değer bir olgu.
Yayla Haber ekibi, Google’ın gönderdiği bir e-posta ile acil destek fonundan haberdar olmuş. Bu e-postadaki formu doldurduktan sonra, başvurunun onaylandığına dair Google’dan herhangi mesaj almamışlar. Günler sonra, fon almaya hak kazandıklarını belirten bir e-posta gelmiş.
Kurumda görevli gazeteci Ulaş Odabaş’ın verdiği bilgiye göre destek fonu, 4 Ağustos’ta Yayla Haber’in banka hesabına geçti. Bu gazete de söz konusu parayı, internet sitesinin altyapısını güçlendirmek için kullanmayı planlıyor.
Yayla Haber ayda 110 bin tekil kullanıcıdan 203 bin ziyaret alıyor. Sayfa görüntüleme sayısı geçen ay 560 bin seviyesindeydi. Gelirlerin neredeyse tamamı, doğrudan dijital reklam satışından elde ediliyor.
Odabaş’ın verdiği bir diğer bilgiye göre Google reklamlarından her ay elde ettikleri 600 TL civarındaki gelir, ancak sitenin barındırma (hosting) masraflarını karşılıyor. BİK’in yereldeki internet gazetelerine ilan desteği vermesini istiyor onlar da.
Trabzon Haber61.net: Muhabir ve editörlerimizin giderleri için kullanacağız
Trabzon merkezli Haber61.net’in Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Doğan Alayoğlu, Journo’ya yaptığı açıklamada, “Google’ın sağlamış olduğu fonu muhabir/editör çalışanlarımızın giderleri için kullanacağız, buna malzeme desteği de dâhildir” dedi.
Fon için yapılan anlaşmada, harcama yapılabilecek alanların oldukça kısıtlı olduğunu belirten Alayoğlu, resmi olarak raporlayamayacakları hiçbir alanda bu fonu kullanmayacaklarını belirtti.
Alayoğlu’nun paylaştığı bilgilere göre 2006’dan beri yayında olan Haber61.net, günlük 150-200 bin ziyaretçi (temmuzda toplam 2.3 milyon) ile 500-700 bin sayfa görüntüleme (temmuzda toplam 19 milyon) alıyor. Trabzon ve Doğu Karadeniz yereli ile Trabzonspor’a dair içeriklerin yanı sıra siyasi gündem haberlerinin de ilgi gördüğünü söylüyor Alayoğlu.
“Ne yazık ki gerekli düzenlemelerin yapılmaması sebebiyle, internet haber siteleri ve çalışanları olarak yıllardır basın mensubu olarak görülmemekteyiz. Bu nedenle de resmi ilan alamamaktayız” diye ekliyor. Hâlihazırda Haber61.net’in en büyük gelir kalemleri kendi aldığı reklamlar ve Google AdSense platformundakiler gibi programatik reklamlar.
Eskişehir Haber: Personel artırıp parayı mobile ve video haberciliğe yatıracağız
EskişehirHaber.com‘un sahibi İbrahim Gültekin ise bir yandan Google Ads üzerinden dijital reklamcılık yaptıklarını, bu vesileyle gördükleri fon ilanına, haber sitesini güçlendirmek amacıyla başvurduklarını söyledi.
Fonun hesaplarına geçtiğini belirten Gültekin , “Bu parayı iş geliştirmede kullanmayı planlıyoruz. Hem personel artırma, hem de özellikle mobil uygulamada teknik altyapı ve video haberciliğe yatırım yapacağız” dedi.
Gültekin‘in verdiği bilgiye göre EskişehirHaber.com ayda ortalama 1.5 milyon sayfa görüntülemesine sahip. Trafik, ağırlıklı olarak sosyal medya ve Google’dan geliyor. Gültekin şöyle devam etti:
“Altı yıldır haber sitemizi büyüttük. İlimizde yerel medyanın öncülerindeniz. Aylık basılı bir yayınımız da vardı ama pandemi döneminde durdurduk. Bir daha aktive eder miyiz, pek zannetmiyorum. Bu yayını illa kâğıda dokunmak isteyenler için, talep olduğundan çıkarıyorduk. Pandemide dijitalin ne kadar ön plana çıktığını herkes iyi gördü.”
Önde gelen diğer dijital platformlar gibi Google da dünyada ve Türkiye’de giderek artan eleştirilerle ve yasal denetim tehdidiyle karşı karşıya. Tekelleşmekle suçlanan Google’ın haber yayıncılarına yaptığı bu tür ödemelerin, medyanın ve toplumun hakiki ihtiyaçlarını karşılamak yerine, bu şirketin ‘PR’ına hizmet ettiği öne sürülüyor.
