Londra merkezli The Guardian gazetesinin şikâyetleri inceleme kurulu, Rusya’nın Wikileaks kurucusu Julian Assange’ı “Moskova’ya kaçırmak için gizli bir plan hazırladığını” iddia eden haberin yanıltıcı olduğu sonucuna vardı. The Guardian yazı işleri müdürü ile okur temsilcisi haberin arkasında durmasına rağmen kurul, bağımsız soruşturmasının ardından bu kararı aldı.
The Guardian’ın “İfşa: Julian Assange’ın İngiltere’den kaçmasına yardım etmek için Rusya’nın hazırladığı gizli plan” başlıklı haberi, Eylül 2018’de üçüncü sayfada yayımlanmıştı. Haberin içinde de “gizli plan” ve “kaçmak” gibi sözcükler kullanılıyordu.
Avustralyalı Assange o dönemde, Londra’daki Ekvador büyükelçiliğinde yaşıyordu. Yedi yıl boyunca kendisine sığınak olan bu diplomatik temsilcilikte bir gün İngiltere tarafından tutuklanıp ABD’ye iade edilmekten endişeliydi.
Ekvadorlu hukukçunun itirazı
Ekvador devletinin İngiltere’deki eski hukuki temsilcisi Fidel Narvaez, The Guardian’daki haberin bir dizi yanıltıcı unsur barındırdığını savunarak gazeteye şikayette bulundu. Narvaez, özellikle de haberde kendisinin “Assange’ın sırdaşı” ve “Moskova ile arasında temas noktası” diye tanımlanmasına itiraz etti, bunların yanlış ve hakaret içerikli ifadeler olduğunu belirtti.
Gerçi The Guardian, haberin bir paragrafında Narvaez’in yalanlamasına da yer vermişti ama Ekvadorlu hukukçuya göre bu yeterli değildi. Fakat gazetenin okur temsilcisi Paul Chadwick, muhabirlerin “kendi kaynaklarına güvenmek için yeterince delile sahip olduğunu” belirterek haberin bu şekilde yayımlanmasına sorun görmemişti.
Birçok yanıltıcı maddi unsur var
Press Gazette’in haberine göre konu sonunda The Guardian’ın şikayetleri inceleme kuruluna gitti. Geçen yıl süren soruşturma boyunca The Guardian’ın yazı işleri müdürü de dâhil yayın yönetimi haberin arkasında durdu. Rusya’nın Assange’a diplomatik dokunulmazlık sağlayacak bir görev vererek onun İngiltere’den kaçışına yardım etmek istediğine dair belirtilerin açık kaynaklarda gözlenebildiğini, “Narvaez’in de bir temas noktası olduğunu öne sürmenin akla yatkın olduğunu” vurguladılar.
Ancak Narvaez şikayetinden vazgeçmedi ve sonunda geçen hafta karar açıklandı. İnceleme kuruluna göre, okur temsilcisi ve yazı işlerinin aksi yöndeki savunmasına rağmen söz konusu haberde “birçok maddi unsur” yanıltıcıydı. The Guardian bu haberde “yanıltıcı ve çarpıtılmış bilgi yayımlamamak için gereken özeni göstermedi.” Bu nedenle haber, İngiltere Basın Şikayetleri Komisyonu (PCC) kurallarının birinci maddesine (doğruluk) aykırıydı.
12 sayfalık gerekçeli karara göre “gizli plan” ve “kaçış” gibi ifadeler de abartılıydı ve “okurlar açısından talihsiz bir muğlaklık” yaratıyorlardı. “Genel izlenim olarak haber yanıltıcıydı” ancak Narvaez’in itibarının bu nedenle zarar görüp görmediği hakkında kesin bir sonuca varılamadı.
‘Bağımsız öz denetimin etkileyici bir örneği’
The Guardian bunun üzerine kendi haberiyle ilgili ayrı bir açıklama yayımladı ve bunu ilk haberin dipnotuna da ekledi. Ayrıca ilk haberden “gizli plan” ve “kaçış” sözcükleri çıkarıldı.
Gazetenin eski genel yayın yönetmeni Alan Rusbridger, gerekçeli kararın, “bağımsız öz denetimin etkileyici bir örneği” olduğunu söyledi.
The Guardian bu tür şikayetlerde hâlâ kendi iç denetim mekanizmalarını ve PCC kurallarını kullanıyor. Aslında PCC lağvedilip yerine İngiltere Bağımsız Basın Standartları Örgütü (IPSO) kurulmuştu. Ancak The Guardian’ın yanı sıra Financial Times ve The Independent gibi gazeteler, bu yeni örgütün basın regülasyonu sistemini reddetmişti. İngiliz gazetelerinin çoğu artık öz denetim yapıyor.
Wikileaks sızıntılarıyla ABD ve müttefiklerini kızdıran Avustralyalı Julian Assange, tecavüzle suçlandığı İsveç’e iade edilip buradan ABD’ye gönderilmemek için elçiliğe sığınmıştı. Ekvador’da iktidar el değiştirip Assange’a verilen sığınma hakkı geri çekilince, Wikileaks kurucusu geçen yıl İngiliz polisi tarafından tutuklandı.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR – THE GUARDIAN 20 YILDIR İLK KEZ KÂR ETTİ
