İlk olarak Spot.us, sonra Sontributoria, şimdi de Beacon… Üç kitlesel fonlama platformu da haber kurumlarına ve bağımsız gazetecilere, projeleri için maddi destek sağlama üzerine uzmanlaşmıştı. Ancak 2015’in başından bu yana her üçü de kapanarak, Emphas.is, Courno ve Indie Voices gibi daha önceki başarısız girişimlerin yanına eklenmiş oldular.
Beacon’un, ekim ayı sonunda kapanacağına dair açıklaması, birçokları tarafından şaşkınlıkla karşılandı; zira haber endüstrisi içerisinde Beacon, oldukça popüler bir platform haline gelmişti. 2013’deki açılışından bu yana, Texas Tribune, Huffington Post, NJ Spotlight, PolitiFact, InvestigateWest ve daha onlarca haberci kurum, Beacon üzerinde birçok kitlesel fonlama kampanyası düzenlemiş ve sadece 2015’de haberciler için 1.5 milyon dolarlık fon toplanmıştı.
“Beacon hala var olsaydı, mutlaka tekrar kullanırdım” şeklinde açıklamada bulunan Center for Cooperative Media Başkan Yardımcısı Joe Amditis, Beacon’u NJ Spotlight’ın göçmenlik raporu projesi için 31 bin dolar fon toplamakta kullandıklarını belirterek, platformun kolay kullanılabilirliğinin altını çizdi; “Kullanımı oldukça kolaydı… Tasarımı, paylaşım süreci. Kafamı bunlara yormak zorunda kalmıyordum.”
Gazetecilere ait bir komünite
Beacon kapandığında, haber endüstrisi, sadece habercilere odaklanan tek büyük kitle fonlama platformunu yitirmiş olacak, ki bunun sonuçları acı olacak gibi duruyor. Yayıncılık ve paylaşım araçları sağlamanın yanı sıra, Beacon belli başlı konularda yapılacak araştırmacı gazetecilik projelerine maddi kaynak da sağlıyordu (Örnek olarak, NJ Spotlight’ın 15 bin dolar destek alan göçmenlik projesi iyi bir örnek olabilir). Platform ayrıca haber kurumları ile kendi temel hedef kitlelerinin dışında olan muhtemel fon sağlayıcıları da bir araya getiriyordu.
Kitle fonlamalı gazeteciliğin geleceği üzerine
Beacon’ın kapanması ile ağır bir yara almış olsalar da, gazetecilerin destek alabilecekleri kitle fonlama platformları hâlâ mevcut: Kickstarter 2015’te haber odaklı projelere 1.7 milyon dolar kaynak sağladı. Indiegogo, GoFundMe ve Press Start da diğer belli başlı platformlar olarak sıralanabilir ki bu sonuncusu özellikle basın özgürlüğü konusunda zayıf olan ülkelerdeki gazeteciler için özel olarak tasarlanmış bir platform. Through the Cracks’in Kurucusu Khari Johnson, Nieman’a verdiği mülakatta, kitle fonlamaya dayalı gazeteciliğin, Beacon’un yerine yeni bir platform açılmasa dahi devam edeceğini belirtti.
“Beacon hadisesinden çıkaracağımız ders şu olabilir: Sadece gazetecilere ve habercilere odaklanan bir kitle fonlama platformunun başarılı olması çok kolay olmayabilir ancak bu, kesinlikle gazetecilerin ve habercilerin kitle fonlamadan fayda sağlayamayacağı anlamına gelmez” şeklinde konuşan Johnson, sözlerine şu şekilde devam etti: “Platform, her şeyin merkezindeki güneş değil, olsa olsa bir gezegen olabilir. Asıl güneş, kitlelerdir.”
Geçtiğimiz aylarda yayımlanan Nieman’ın ‘Gazetecilik İçin Kitle Fonlama’ raporu, bu alanda üç vakayı derinlemesine inceleyerek neyin neden başarılı olduğuna açıklık getirmeye çalışıyor. Raporun kendisi oldukça kapsamlı ve kesinlikle okumaya değer ama vakti olmayanlar için ana hatları özet geçmek istedik.
Maaşın ötesinde düşünebilmek
Diğer start-up işlerinde olduğu gibi habercilik odaklı kitle fonlama kampanyalarının çoğu da (Kickstarter’daki kampanyaların %75’i) hedeflenen meblaya ulaşamıyor. Heeflerine ulaşabilenler ise, hangi eyalet ya da ülkede olduğu fark etmeksizin, bir ortak noktada buluşuyorlar: Maaşın ötesinde bir getirisi olan, anlamlı bir iş yapabilmek. Bunun için de, bu platformları kullanarak okurlarından destek istiyorlar ve karşılığında yenilikçi, etkileyici, ve bir maaş çekinden çok daha değerli habercilik projeleri üretiyorlar.
Kitle oluşturmak için kitle fonlaması
Tribune’nin beş Beacon projesi yüzlerce bağışçıdan 30 bin doların üstünde destek topladı ki bağışçıların üçte birinden fazlası, Tribune ile daha yeni taşımıştı. Ramsaw’ın dediği gibi “tek taşla iki kuş avlamak gibi.” Her zaman okur kitlesi oluşturma modundayız. Mümkün olduğu kadar çok insana ulaşmak istiyoruz. En güzel tarafı da şu ki, maddi kazanç elde ettiğimiz projelerin sonunda yeni okurlar da kazanıyoruz.
Toplum çıkarı odaklı habercilik amacıyla kitle fonlama
Pansilvanya Üniversitesi, Wharton School’dan Doçent Ethan Mollick Kickstarted veri ve ağını kullanarak yürüttüğü çalışmasında farklı endüstrilerde kitle fonlamanın etkisi ve durumuna odaklandı. “Okurlar, yaptığınız şeyin merkezinde olmak zorunda zira bir editöre konu beğendirmiyorsunuz, yaptığınız şey hedef kitle için bir konsept yaratmak” diyen Mollick sözlerine şu şekilde devam etti: Kitle fonlamanın, haberciliğin diğer formlarına zarar verdiğini hiç sanmıyorum, ancak umuyorum ki toplum odaklı yeni bir habercilik anlayışına kapı açacak.
İlk olarak Mediashift’te yaıynlanan bu makale Orhan Şener tarafından Journo için Türkçeleştirilmiştir.
