Türkiye’deki sıcak haber yoğunluğundan bahsedilirken bazen Kuzey Avrupa ülkelerinin dingin gündemine gönderme yapılıyor. Örneğin Ekşi Sözlük’te “Norveç’in 1 senelik gündemini 1 günde yaşamak,” “Norveç gündemi vs Türkiye gündemi” ve “İsveç’in siyasi gündemi” gibi başlıklarda bu bağlamda espriler var. Peki sahiden bugünlerde Norveç ve İsveç’te insanlar hangi haberleri konuşuyor?
Bu soruyu yanıtlamak için Norveç’ten Aftenposten ile İsveç’ten Expressen GT gazetelerinde son 3 ayda yayımlanan haberleri inceledik. Arada ciddi haberler olsa bile şu manşetler de dikkat çekiyor: At, veterineri tekmeledi… Konserlerde gürültü yapanlar kötü insanlardır… Aslan yavruları aşılandı… Polis, elektrikli scooter kurallarını çiğneyen gençleri uyardı…
Norveç gündemini öğrenmek için, ülkenin günlük ve ulusal gazetesi Aftenposten’ı inceledik. Christian Schibsted tarafından 1860 yılında Christiania Adresseblad adıyla kurulan gazete, 1861 yılında bugünkü adını kullanmaya başladı. Genel yayın yönetmenliğini Trine Eilertsen’in üstlendiği Aftenposten, 215 çalışanıyla günlük yaklaşık 700 bin kullanıcıya hizmet veriyor.
Gazetenin 16 Mayıs tarihli sayısında 64 sayfanın 16’sı reklamlara, 1’i hava durumuna, 6’sı “TV’de ne var” bölümüne, 2’si vefat bildirimlerine, 1’i kilise hizmet listesine, 2’si bulmacalara ve çeşitli oyunlara, 6’sı ise ekonomi gibi farklı alanlara ayrılmıştı.
Aftenposten‘da toplam 41 haber saydık. Bunların 8’i gündem, 7’şer tanesi dünya, spor ve politika; 3’er haber adliye ve kültür-sanat, 2 haber sağlık, 1’er haber ise araştırma, işçi hakları ve mutfak-yemek kategorilerindeydi. Gazetenin o günkü manşetinde yer alan haberin başlığı ise şöyleydi:
- Konut krizi mi? Üç yatak odası, iki banyo ve çocuk odası bulunan yepyeni bir ev. Fiyatı: 4,3 milyon kron [18 milyon TL]
Diğer başlıkları, şu bağlantıdaki tabloda görebilirsiniz.
Norveç medyasında ağır haberler bile hafif
Norveç gündemini haziran ve temmuz aylarında da Aftenposten‘ın web sitesinden takip ettik. Haziranda ana sayfaya alınan haberlerin yaklaşık %25’inin gündem kategorisinde, %12’sinin sağlık kategorisinde olduğunu gördük. Kültür-sanat, araştırma ve dış haberler kategorilerinin her biri %10 civarında yer buluyor. Kalan haberler ise polis-adliye, siyaset, spor, yaşam, magazin, çevre, eğitim ve ekonomi gibi kategorilerden. Bu açıdan bakınca Norveç medyasının, Türkiye’ye kıyasla siyaset, ekonomi, spor ve magazin gibi kategorilerdeki haberlere çok daha az yer verdiği görülüyor.
Norveç medyasında “ciddi” kategorilerdeki haberlerin içerikleri ve tonları da Türkiye’dekinden daha hafif olabiliyor. Örneğin manşete taşınan çevre kategorisindeki bir haber, ekolojik bir felâketi değil, olumlu bir yaklaşımı şu başlıkla aktarıyordu:
- Norveç’in en büyük iklim girişimi, tüm dünyadaki hava trafiğinden emisyon azaltımına daha fazla katkıda bulunabilir
Türkiye’de sert haberler görmeye alışık olduğumuz polis-adliye kategorisinde de Norveç’te haziran ayında örneğin şu haber manşet oldu:
- Polis, elektrikli scooter kurallarını çiğneyen gençleri uyardı
Aftenposten gazetesinin internet sitesinde temmuzda da durum pek değişmedi. Gözümüze takılan haberler içinde araştırma kategorisindekilerin oranının bir miktar arttığını saptadık (%21).
Norveçli yönetmen Lilja Ingolfsdottir hakkında bir röportaj yayımlayan gazete, “Yetişkin çocuklar duygusal olarak olgunlaşmamış ebeveynlerinden nasıl etkilenir” başlıklı haberle psikoloji alanında bir tartışma açtı. “Aslan yavruları aşılandı” ve “Konserlerde gürültü yapanlar kötü insanlardır” gibi başlıklarla öne çıkarılan içerikler ise Norveç’te geçen ayki haber gündeminin “hafifliğini” gösteriyor. Diğer başlıkları, şu bağlantıdaki tabloda görebilirsiniz.
İsveç medyasında bugünlerde siyasetin ağırlığı arttı
İsveç gündemini öğrenmek için aynı dönemde Expressen GT’yi inceledik. 1902’den bu yana ülke çapında yayınını sürdüren günlük gazete, 1998 yılından beri Bonnier ailesinin mülkiyetinde. Gazetenin web sitesi günlük yaklaşık 700 bin kişi tarafından takip ediliyor, basılı yayının tirajı ise 60 bini aşıyor.
Expressen GT‘nin 23 Mayıs 2025 tarihli sayısındaki 36 sayfanın 13’ü reklamlara, 2’si bulmaca ve çeşitli oyunlara, 2’si “TV’de ne var” bölümüne ve 1’i de hava durumuna ayrılmıştı. O günlerde manşetlerde ciddi bir haber vardı. Rusya’nın Finlandiya sınırında askeri birlikler konuşlandırması üzerine NATO üyesi İsveç, Baltık Denizi’ndeki Gotland adasında Amerikan ve İngiliz roketleriyle tatbikat yaparak Moskova’ya gözdağı vermişti. Başlıkları şu bağlantıda bulabilirsiniz.
Gazetenin o günkü basılı sayısındaki 42 haberin kategorilere göre dağılımı ise şöyleydi: Gündem (%33), siyaset (%16), dış haberler (%16), polis-adliye (%11), sağlık (%4), teknoloji (%4). Ayrıca moda, yemek ve magazin gibi kategorilerde de birer haber yayımlandı.
Haziran ve temmuz ayları içinde çeşitli tarihlerde incelediğimiz Expressen GT’nin web sitesindeki 326 haberin kategorilere dağılımı da çok değişmedi. Ancak bu mecrada ve tarihlerde siyaset haberlerinin oranının %15’e, sporun %7’e, magazininin %5’e çıktığını saptadık. Tüm kategorilerdeki dağılım şu bağlantıda…
İsveç Göç Bakanı Johan Forssell’in oğlunun aşırı sağ gruplarla bağlantısının ortaya çıkması üzerine temmuzda siyaset, haber gündeminin üst sıralarına yükseldi. Taradığımız dönemde Expressen GT’de rastladığımız haberlerin yaklaşık %9’u bu konuyla ilgiliydi. Örneğin Forsell’e yönelik istifa çağrıları, bakanın eleştirilere cevabı, oğlunun açıklaması ve hükûmetin tepkisi haberleştirildi.
Yine de İsveç medyasının gündeminin de Türkiye’ye kıyasla oldukça sâkin olduğunu söyleyebiliriz. Belki de İsveç’teki haber kıtlığı nedeniyle Expressen GT sık sık farklı ülkelerdeki gelişmeleri manşete taşıdı. “Yerli ve milli” manşetler arasında ise şunlar dikkatimizi çekti:
- At, veterineri tekmeledi; Svalöv’e ambulans çağrıldı
- [Stockholm’un havalimanı] Arlanda’ya ulaşım ücretlerinde indirim yapılmalı, 43 kron [180 TL] olmalı
- Stockholm ile Göteborg arasına tren istasyonu yapılacak
- Gävle’deki trafik kazasında bir kişi öldü
- Helikopter yola indi, trafiği etkiledi
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR: VERİ GAZETECİLİĞİ
En çok okunan haberler: 4 medya kuruluşunun listelerini 10 gün boyunca inceledik
Yerel medyada ne var ne yok? 81 ildeki haber sitelerinin içeriklerini ve arayüzlerini araştırdık
Manşetlerdeki 250 haberi inceledik: Özel haber oranı ve kadın gazeteci imzası azalıyor
