Rekabet Kurulu'ndan Meta'ya 38,3 milyon dolarlık ceza

Merkezi ABD’de bulunan teknoloji devi Meta hakkında Türkiye’de Rekabet Kurulu’nun yürüttüğü iki soruşturma tamamlandı. Facebook, Instagram ve WhatsApp uygulamalarından topladığı kullanıcı verilerini piyasadaki rakiplerinin faaliyetlerini zorlaştıracak ve pazara giriş engeli yaratacak şekilde kullandığı, ayrıca Threads uygulamasında rekabet kurallarını ihlal ettiği gerekçesiyle şirkete toplam 1 milyar 234 milyon lira (bugünün kuruyla 38,3 milyon dolar) tutarında ceza kesildi.

TRT’nin haberine göre Rekabet Kurumu’na bağlı Rekabet Kurulu’nun yürüttüğü ilk soruşturma, WhatsApp kullanıcılarının kişiler verilerinin Meta’nın diğer şirketleriyle paylaşılması nedeniyle başlatılmıştı.

Soruşturma sonucunda, Meta’nın Facebook, Instagram ve WhatsApp hizmetlerinden topladığı verileri birleştirerek sosyal ağ hizmetleri ile çevrimiçi görüntülü reklamcılık pazarlarında faaliyet gösteren rakiplerinin faaliyetlerini zorlaştırdığı ve pazara giriş engeli yarattığı saptandı. Bu nedenle Meta’ya 346 milyon TL idari para cezası verildi.

Kurul ayrıca Meta’nın yükümlülükler çerçevesinde uygulayacağı çözüm önerilerini yerine getirmediği her gün için 4 milyon 796 bin 153 lira idari para cezası verilmesine karar verdi. Bu kapsamda da toplam 115 gün için yaklaşık 552 milyon lira idari para cezası uygulandı.

Kullanıcılar hazirandan itibaren verilerini ayırabilecek

Bir diğer soruşturma da Meta bünyesindeki “Threads” uygulamasının rekabet kurallarını ihlal etmesi gerekçesiyle başlatılmıştı. Kurul, bu kapsamda 335 milyon 730 bin lira ceza uygulanmasına karar verdi.

Karara göre Türkiye’deki kullanıcılar Facebook, Instagram ve WhatsApp hizmetleri arasında veri birleştirmeyi hazirandan itibaren kendi onayları ile yapabilecek. Uygulamada devreye girecek “Onay Ekranı” üzerinden kullanıcıların, Meta’nın daha önce birleştirdiği verilerini ayırması mümkün kılınacak.

Meta, Rekabet Kurulu’nun günlük ceza kararının ardından Türkiye’de Threads hizmetini durdurmuştu. Rekabet Kurulu, Meta’nın sunduğu tedbir önerilerini de yeterli bulmamıştı. Kurul’un bu konudaki son açıklaması şöyle (arabaşlıklar Journo’ya ait):

Rekabet Kurulu’nun 20.10.2022 tarihli ve 22-48-706-299 sayılı kararında, Meta’nın Facebook, Instagram ve WhatsApp hizmetlerinden topladığı verileri birleştirerek sosyal ağ hizmetleri ile çevrim içi görüntülü reklamcılık pazarlarında faaliyet gösteren rakiplerinin faaliyetlerini zorlaştırdığı ve pazara giriş engeli yarattığı tespit edilerek Meta’ya 346 milyon TL idari para cezası verilmiştir. Kurul ayrıca Meta’ya, ihlalin giderilmesi ve pazardaki etkin rekabetin tesis edilmesini temin etmek için gerekçeli kararın tebliğini takiben 1 ay içinde hangi tedbirleri alacağını Kurum’a sunması ve süresi içinde sunulan tedbirleri 6 ay içinde yerine getirip 5 yıl boyunca Kuruma yılda bir kez periyodik rapor sunması yükümlülüklerini getirmiştir. Kurul, bu yükümlülüklerden biri olarak, Meta’nın Facebook, Instagram ve WhatsApp hizmetleri arasında verilerinin birleştirilmesi için uyum tedbiri kapsamındaki yükümlülük uygulanmadan önce onay veren kullanıcılardan yeniden onay almasını istemiştir.

Meta’ya bahse konu tedbir önerilerini sunması için tanınan süre 11.12.2023 tarihinde sona ermiştir. Meta tarafından Kurum’a sunulan öneriler Kurul’un 21.12.2023 tarihli toplantısında görüşülmüş ve uyum tedbirlerinin 20.10.2022 tarihli ve 22-48-706-299 sayılı kararında hükme bağlanan “Belirtilen ihlali sonlandırmak ve pazardaki etkin rekabetin tesis edilmesini temin etmek için gerekli tedbirleri, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren en geç 1 (bir) ay içerisinde Kurum’a sunması” şeklindeki yükümlülüğü karşılamakta yeterli olmadığı değerlendirilmiştir.

Rekabet Kurulu’nun Meta’nın önerisini reddetmesinin 4 nedeni

Kurul söz konusu değerlendirmesinde, uyum tedbirinin hayata geçirilmesinden önce Facebook, Instagram ve WhatsApp hizmetleri arasında verilerinin birleştirilmesine onay veren kullanıcılardan bu tercihlerine ilişkin kendilerinden yeni bir onay talep edilirken kullanıcılara gösterilecek ekran görüntüsüne odaklanmıştır. Bu çerçevede, Meta tarafından sunulan uyum tedbirinin;

- - - - Kullanıcıları veri birleştirmeye onay verecek şekilde yönlendirici nitelikte dizayn edilmesi,
      - Yeterince şeffaf olmaması,
      - Kullanıcıların hesapları arasında verilerin birleştirilmesini reddetmesi hâlinde de uygulamayı kullanabileceklerine yönelik bilgilendirmeler içermemesi,
      - Veri birleştirilmesine onay vermek istemeyen kullanıcılar ile onay vermek isteyen kullanıcılara aynı kolaylıkta bir ekran sunmaması

gerekçeleriyle soruşturma kapsamında ele alınan rekabet karşıtı endişeleri gidermesi hususunda yeterli olmadığı değerlendirilmiştir. Bu nedenle, Kurul’un 21.12.2023 tarihli ve 23-60/1162-417 sayılı kararı ile Meta ekonomik bütünlüğüne, 4054 sayılı Kanun’un 17. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ile ikinci fıkrası kapsamında 12.12.2023 tarihinden başlamak üzere dosya kapsamında oluşan rekabet karşıtı endişeleri giderecek nitelikteki uyum tedbirlerinin Kurum kayıtlarına girmesine kadar her gün için 2022 yılı gayrisafi gelirlerinin onbinde beşi oranında idari para cezası uygulanmasına karar verilmiştir.

Veri birleştirmesi artık sadece kullanıcının aktif onayıyla yapılabilecek

Devam eden süreçte, Meta tarafından nihai olarak 05.04.2024 tarihinde sunulan dilekçede yer alan uyum tedbirleri 24.04.2024 tarihli Kurul toplantısında görüşülmüş ve Kurul’un 20.10.2022 tarihli ve 22-48-706-299 sayılı kararında öngörülen ihlali sonlandırmak ve pazardaki etkin rekabetin tesis edilmesini temin etmek noktasında yeterli görülmüştür. Bu nedenle, Meta ’ya 12.12.2023 tarihinden başlamak üzere uygulanan idari para cezası 04.04.2024 tarihi itibarıyla sonlandırılmış olup 115 gün için toplam 551.557.589,86 TL idari para cezası uygulanmasına 24-20/467-197 sayı ile karar verilmiştir.

Meta tarafından sunulan uyum tedbirlerine göre kullanıcılar, Facebook ve Instagram uygulamalarındaki hesaplarını “Hesaplar Merkezi” üzerinden birleştirmediği sürece Meta tarafından kullanıcıların kişisel verileri birleştirilemeyecektir. Daha önce hesaplarını birleştirmiş kullanıcılar ise haziran ayı itibarıyla yeni bir “Onay Ekranı” ile karşılaşacaktır. Böylece kullanıcılar daha önce birleştirdikleri hesabı/hesapları diledikleri gibi basit bir şekilde ayırabilecektir. Kullanıcılar kazandıkları bu seçim hakkının yanı sıra, bu ekranda hangi verilerinin ne şekilde birleştirileceği hakkında ayrıntılı olarak bilgilendirilecektir. Kullanıcılar daha sonra fikir değiştirmeleri durumunda ise tekrar istedikleri hesap veya hesaplara ilişkin verileri “Hesaplar Merkezi” üzerinden birleştirme imkânına sahip olacaktır.

İLGİLİ: