Kendisini halkla ilişkiler ve danışmanlık şirketi olarak tanıtan bazı kuruluşlar, müşterilerinin istediği içeriklerin büyük haber siteleri ve hatta haber ajansları tarafından yayımlanmasını vadediyor. Telefonla ulaştığımız bir şirket yetkilisi, “Röportaj da yayımlatabiliriz. Hem soruları, hem cevapları siz yazarsanız. Onlar da sanki sizinle röportaj yapılmış gibi yayımlarlar” dedi. Listede ismi geçen dört yayın kuruluşu Journo’ya gönderdikleri açıklamada şirketin iddiasını yalanladı.
“… ile internet üzerinde 900’den fazla internet haber sitesine ve sektörel portallara haberlerinizi yayınlatabilirsiniz. Hazırlayacağınız içeriği 900 farklı internet sitesine 2 işgünü içerisinde yayınlayabiliriz. Sizin ya da şirketinizin bültenlerini doğrudan kaynaklarına eklemek ve garantili çözüm için bizimle iletişime geçin. Haber ajanslarının ve büyük haber sitelerinin içerisine haberlerini eklemek, birkaç günde milyonlarca kişiye erişmek isterseniz … online haber servisini deneyin.”
Reklamını yapmamak adına ismini gizlediğimiz İstanbul merkezli şirketin 22 Temmuz’da gönderdiği ve önceden kullanıcı izni alınmadığı için Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ile Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’u ihlal eden tanıtım e-postası böyle başlıyor.
Online itibar yönetimi, telif hakkı koruma, marka ve logo ihlalinin yanı sıra bu şirket, “online medya ilişkileri” başlığı altında müşterilerinin içerik ve bültenlerini haber sitelerinde yayımlatmayı vadediyor. Bu kapsamda “pozitif algı üzerine çalışmalar” yürüttüğünü vurgulayan şirketin e-postaya eklediği fiyat tarifesinde irili ufaklı yüzlerce site, verilen kimlik numaraları (ID) ve “yayımlama bedeli” ile birlikte listeleniyor.
Güncelleme: Söz konusu şirket, bu haberin yayımından sonra farklı sitelerde isminin yer almasının ardından açıklama yaptı. “Müşterilerimiz tarafından talep edilen bültenleri ve içerikleri haber yapılması için basına servis etmekteyiz. Bu bağlamda yaptığımız işlemler kesinlikle ‘kesin haber yayımlama’ garantisi altında değildir” diyen şirket, “Biz haber servisi sonrası yayınlanan içeriklerin hangi mecralarda ve kaç adet olduğuna ilişkin analizi ve raporlamayı yapıp müşterilerimize bildirmekteyiz ve bu şekilde bir tutar toplamı üzerinden gelir elde etmekteyiz” ifadesini kullandı. Şirket, “cüretkâr e-posta içeriği konusunda gazeteciler ve meslek örgütlerinden özür dilediğini” de bildirdi.
BU HABERE DAİR DÖRT SORU VE BİR ÖZELEŞTİRİ
Şirkete göre fiyat tarifesi
50 TL’den başlayıp 4.500 TL’ye kadar çıkan “Haber Siteleri Fiyat Tarifesi” başlıklı listenin ilk 20 sırası şöyle:
1) dha.com.tr 4.500 ₺
2) mynet.com 4.200 ₺
3) ensonhaber.com 3.900 ₺
4) gazeteoku.com 3.600 ₺
5) shiftdelete.net 3.600 ₺
6) memurlar.net 3.300 ₺
7) gazeteciler.com 3.100 ₺
8) superhaber.tv 3.000 ₺
9) memurhaber.com 2.700 ₺
10) iha.com.tr 2.500 ₺
11) star.com.tr 2.400 ₺
12) haberler.com 2.400 ₺
13) aksam.com.tr 2.400 ₺
14) sondakika.com 2.400 ₺
15) indigodergisi.com 2.400 ₺
16) webtekno.com 2.350 ₺
17) donanimhaber.com 2.100 ₺
18) netgazete.com 2.100 ₺
19) t24.com.tr 2.100 ₺
20) turkiyegazetesi.com.tr 2.100 ₺
Dört haber kuruluşundan açıklama
DHA’dan bir kaynak şirketin iddiasını yalanlayarak ücret karşılığı haber yayımlanmasının söz konusu olmadığını, 4.500 TL’lik fiyatın diğer ajansların da sunduğu video prodüksiyon bedeli olduğunu belirtti.
Mynet avukatı aracılığıyla gönderdiği ihtarnamede haberin yayından kaldırılmasını talep ederken, “www.mynet.com alan adlı internet sitesi üzerinde para karşılığında haber adı altında bir yayın yapılmamaktadır. Kaldı ki para karşılığında haber adı altında bir yayın yapılması mevzuat gereği de mümkün değildir. Bu nedenle, söz konusu haber içeriğinde Mynet tarafından para karşılığında haber adı altında yayın yapıldığı iddiasının tamamen gerçek dışı olduğunu belirtiriz” dedi.
ShiftDelete.Net Genel Yayın Yönetmeni Tolga Cem Küçükyılmaz Journo’ya gönderdiği açıklamada “Ben bu haberi gördükten sonra pazarlama ve reklamcı arkadaşlarımızla görüştüm. Son dönemlerde 3.600 TL bir fiyat vermediklerini bile ilettiler. Çünkü bazı aracı ajanslar, fiyat alıp her işe de aynı fiyatmış gibi listelere girebiliyorlar. Biz doğrudan kendi reklamcılarımızla çalışıyoruz ve sabit bir fiyat politikamız yok” dedi. Küçükyılmaz söz konusu şirketle de “temasa geçip bizim ismimizi kaldırmalarını isteyeceğiz. Çalışmışsak da yaptığımız işleri paylaşmalarını bekliyoruz. Yoksa bu iftira kapsamına giriyor” ifadesini kullandı.
T24’den yapılan açıklamada da şirketin iddiası reddedildi ve sitenin “Yayın hayatına başlamasının üzerinden geçen 10 yılda hiçbir haber/söyleşi/röportaj için -asla kabul edilemeyecek bir yaklaşımla- para veya başka herhangi bir karşılık beklediği ve kabul etmediği” belirtildi. Açıklamada, “Reklam metinlerinin yayımlandığı T24’ün ‘Advertorial’ sayfası ve onun dışındaki banner/reklam alanları şeffaf ve okurları yanıltmayacak şekilde bellidir. Para karşılığı ‘haber/söyleşi/röportaj’ yayımlamak, para karşılığı ‘yayından içerik kaldırmak’ gazetecilik adına utanç vericidir, kabul edilemez” denildi.
‘Soruları da siz sorun, röportajı yayımlatalım’
Telefonla ulaştığımız söz konusu halkla ilişkiler şirketinin yetkilisi ise listedeki sitelerde “habermiş gibi görünen” içerikler yayımlatabildiklerini belirterek “Röportaj da yayımlatabiliriz. Hem soruları, hem cevapları siz yazarsanız. Onlar da sanki sizinle röportaj yapılmış gibi yayımlarlar” dedi.
Yetkili yayımlattıkları örnek haberler olarak DHA, Haberler.com, İHA ve Akşam internet sitelerinin linklerini Whatsapp üzerinden paylaştı. Habertürk’ten bir linkin de paylaşılması üzerine, fiyat listesinde olmadığı halde neden bu internet sitesinden örnek verildiğini sorduk. Yetkili, aslen İHA’nın hazırladığı bu haberle ilgili olarak, “Habertürk ajanstan alıp kendisi yayımlıyor bazen. Eğer konu haber değeri taşıyorsa büyük etki üretebiliyor” cevabını verdi.
Sadece Haberler.com’da ‘ilandır’ ibaresi var
Yetkili, ayrıca, “Tek şartımız haberin sizinle ilgili olması. Bir başkası hakkında olumsuz haber yayımlatılmasına izin vermiyoruz” ifadesini kullandı. Aynı şirket “olumsuz haber ve içerik kaldırma,” “adınızın geçtiği internet sayfalarını kaldırma,” “fotoğraf ve video içerikleri kaldırma” gibi alanlarda da hizmet verdiğini belirtiyor.
Eğitim, kültür gibi farklı kategorilerde yer alan söz konusu haberler arasında sadece Haberler.com sayfada küçük de olsa bir “ilandır” ibaresi bulunduruyor ve içeriği “Advertorial” kategorisinde yayımlıyor.
İlgili içeriği yerel haberler kategorisinde yayımlayan Habertürk ise sayfanın en altına şu notu düşüyor: “Anadolu Ajansı, DHA, İHA tarafından geçilen tüm Kastamonu haberleri, bu bölümde Haberturk.com editörlerinin hiçbir editoryal müdahalesi olmadan otomatik olarak ajans kanallarından geldiği şekliyle yer almaktadır. Kastamonu Haberleri alanında yer alan haberlerin hepsinin hukuki muhatabı haberi geçen ajanslardır.”
Gazetecilikte haber ve reklam net olarak ayrılmalı
Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi’ne göre haber ve yorum metinleri veya görüntüleri ile ilan – reklam amaçlı metinlerin ayrımı hiçbir karışıklığa yer bırakmayacak biçimde yapılmalıdır.
Ücretle yayımlanan içeriklerde mutlaka “Advertorial” ya da “Bu bir ilandır” ibaresine yer verilmelidir. Gazeteciler ilan, reklam, tanıtıcı reklam veya sponsorlu metinleri yazmamalı, reklamlarda yüzü ya da sesiyle yer almamalı, sosyal medya hesaplarında, web sitelerinde, bloglarında vs. de reklam, tanıtım, ürün yerleştirme yapmamalıdır.
Gazeteci Faruk Bildirici, Hürriyet okur temsilcisi olduğu dönemde yayımlanan bir yazısında şu ifadeyi kullanmıştı: “UNESCO ilkelerinden Türkiye Gazetecilik Hak ve Sorumluluk Bildirgesi’ne kadar, evrensel gazeteciliğin etik birikimini yansıtan bütün metinler, biz gazetecilere ‘her türlü çıkar ve nüfuz ilişkisinden uzak durmayı’ öğütlüyor. Aksi halde okura sadece ve sadece gerçeği aktarma faaliyeti yara alır.”
Halkla ilişkiler şirketlerinin bu uygulamasıyla ilgili diğer haber sitelerinden görüş gelirse, onları da Journo’da aktaracağız. Şirketin iddiası doğruysa listedeki yüzlerce site içerisinde kurumsal olarak bu tür bir reklam politikasına sahip olanlar bulunabileceği gibi, yayın sistemlerine izinsiz giriş yaparak kişisel çıkar sağlayan editörlerin de söz konusu olabileceği belirtiliyor.
Bilgi güvenliğini ciddiye alan ve panel erişimlerine güzel kısıtlamalar getirmiş bir yayın mecrasının bu tür durumlardan kaçabilmesi gayet mümkün. Ve tabii ki gün içi yayınlara sonrasında dönüp tekrar bakmayan yayıncılar da bu duruma zemin hazırlıyor.
— Onur Poyraz Kaya (@onurpoyrazkaya) 22 Temmuz 2019
