SARS-CoV-2 adı verilen yeni tip koronavirüsün neden olduğu COVID-19 küresel salgınında spor medyası da “kontrollü normalleşmeye” hazırlanıyor. Karşılaşma ve turnuvaların 2021’den önce tam anlamıyla normalleşemeyeceği, açıklanan takvimlerle belli oldu. Spor gazetecileri en az bir yıl daha ‘yeni normal’in zorluklarına göğüs gerecek.
Avrupa’nın büyük futbol ligleri içinde koronavirüs arasına ilk son veren Almanya’da Bundesliga olmuştu. 16 Mayıs’ta seyircisiz oynanan Borussia Dortmund-Schalke 04 maçının ardından Türkiye’de de Süper Lig’in 12 Haziran’da başlayacağı duyuruldu. İngiltere’deki Premier League başta olmak üzere bazı ülkelerde ise futbola dönüş için iki hafta daha beklenecek.
Salgının Türkiye’de ilk kez 11 Mart 2020 tarihinde görüldüğü açıklanmıştı. O günlerde Süper Lig’in 25. haftası oynanıyordu. İlk vakalar ortaya çıkmasına rağmen 26. hafta maçları da oynandı. Bu tartışma yarattı. Türkiye Futbol Federasyonu karşılaşmalara derhal ara vermediği için eleştirildi. Tepkiler üzerine sonunda 19 Mart’ta futbol, basketbol, voleybol ve hentboldaki ligler ertelendi.
Federasyondan yapılan ilk erteleme açıklamasında, “Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında gerçekleştirilen, koronavirüse karşı alınacak tedbirlerin görüşüldüğü toplantı sonrasında alınan kararlar gereğince nisan ayı sonuna kadar futbol müsabakaları seyircisiz olarak oynanacaktır” denilmişti. Ancak sonrasında olanları hep birlikte yaşadık. Salgın nisan ayı sonunda da kontrol altına alınamayınca futbol dâhil tüm spor karşılaşmaları bugüne dek ertelenmeye devam etti.
Spor yapılamayan bir ortamda doğal olarak spor haberi yapmak da zorlaşıyor. Türkiye’de ilk koronavirüs vakasının duyurulduğu 11 Mart’tan sonra gazete tirajlarında yaşanan düşüş çok konuşuldu. Özellikle ilk birkaç haftada yaşanan keskin düşüş siyasi gazeteleri yüzde 20-25 oranında etkilemişti.
En keskin düşüş spor gazetelerinin tirajında yaşandı
Spor gazetelerinin durumu ise belki de yeterince konuşulmadı. Oysa spor gazetelerinin tiraj kayıpları bu süreçte yüzde 75’i buldu. Türkiye’de yıllardır 2 milyon civarında olan toplam tirajın beşte birini spor gazetelerinin oluşturduğu düşünüldüğünde bu düşüşün önemi anlaşılıyor.
Spor gazetelerinin en önemli malzemesi olan maçların oynanmaması ve transfer gelişmelerinin yaşanmaması, tiraj düşüşündeki önemli unsurlardı. Ama spor gazeteleri, hem kâğıtta hem de dijitalde COVID-19 süresince bir şekilde dolduruldu. Son haftalarda bol bol futbolcu röportajı okuduk, spor-magazin türü haberler gördük.
Televizyonlar için de durum zordu. Spor kanalları, eski maçları ve eski olimpiyat görüntülerini yeniden gösterdi. Özellikle geçen yılın derbilerini ve unutulmaz milli takım müsabakalarını ekranlarda gördük. Kanallar zaman zaman futbolcuların evlerine bağlanarak söyleşiler yaptı. Spor yorumcuları da stüdyoda daha az görüntülendi.
Sosyal medyanın haber toplamada önemi arttı
Herkesin eve kapandığı süreçte spor gazetecilerinin ana haber kaynaklarından biri sosyal medya oldu. Çünkü sporcular da artık orada daha fazla vakit geçiriyorlardı. Eskiden maçlara ve takım idmanlarına harcadıkları süre artık Instagram, Facebook ve Twitter’a ayrılıyordu. Dünyaca ünlü futbolcular Tiktok videoları ile tuvalet kâğıdı sektirirken pek çok sporcu ise evde eşleri, çocukları ve aileleri sosyal medyaya misafir oldular. Taraftarlar özledikleri isimleri bu sayede görerek bir nevi hasret giderdi.
Şimdi ligler yeniden başlayacak ama spor kulüpleri bu üç aylık süreçte ağır bir ekonomik darbe aldı. Özellikle futbolda mali darboğaz daha da derinleşti. Kulüpler Birliği Vakfı, Süper Lig ekiplerinin salgının sadece ilk ayında yıllık gelirlerinin ortalama yüzde 30’unu kaybettiğini açıkladı.
Şirketlerin reklam harcamalarını kısıp sponsorlukları askıya almasının yanı sıra bir anda kesilen yayın gelirleri kulüpleri sıkıntıya sokan temel unsurlar. Digitürk ligler yeniden başlayana dek ödemeleri durdurmuştu. Normalde Digitürk’ün, nisan, mayıs ve haziran aylarında kulüplere toplam 600 milyon lira ödemesi gerekiyor.
Futbolcular depresyona girdi
Kulüpler sadece Türkiye’de değil, dünyada da krizden çıkış için futbolculardan, teknik ekiplerden ve yöneticilerden maaş kesintisi talep etti. Uluslararası Profesyonel Futbolcular Birliği’nin araştırmasına göre, salgın sürecinde depresyon belirtileri gösteren futbolcuların sayısında artış yaşandı. Koronavirüsün liglere uzun vadeli etkisine ilişkin endişeler nedeniyle bazı oyuncularda kaygı bozukluğu görüldüğü belirtildi.
Sporun geleceğine dair belirsizlik, spor gazeteciliğinin geleceğine dönük beklentileri de olumsuz etkiliyor. Bu alanda, seyircili müsabakalar da dâhil ‘eski normal’e ne zaman döneceğimiz, daha doğrusu dönüp dönemeyeceğimiz hâlâ belli değil.
Türkiye Süper Ligi dâhil ertelenen bazı turnuvaların yeniden başlayacakları tarihler duyurulmaya başlasa da, birçoğunda belirsizlikler sürüyor.
Normalleşme başladı ama sporda da belirsizlikler sürüyor
Dünyanın dört bir yanındaki ulusal spor liglerinin yanı sıra çok sayıda uluslararası organizasyon da koronavirüs nedeniyle ertelendi. Örneğin 2020 Afrika Uluslar Kupası’nın nisan ayında Kamerun’da başlaması planlanıyordu, olmadı.
12 Haziran ile 12 Temmuz tarihleri arasında oynanması planlanan Güney Amerika Futbol Şampiyonası Copa America 2021’e ertelendi.
Aynı tarihlerde oynanması planan Euro 2020 Avrupa Futbol Şampiyonası da 2021’e kaldı. Şampiyonlar Ligi ve Avrupa Ligi ise yarıda kesildi.
Spor turnuvalarında yeni sezonların durumları da belirsiz. Özellikle de seyircili maçları hemen hemen hiç kimse yeni sezonda beklemiyor.
Normalde Avrupa’dan erken başlayan Uzakdoğu liglerinde açılışlar ertelendi. 22 Şubat’ta başlaması planlanan Çin Süper Ligi’nin, ancak haziran sonu veya temmuz başında başlayabileceği söyleniyor. Asya Dünya Kupası da ertelenmişti.
Diğer spor dallarının birçoğunda etkinlikler yaz ortasından sonbahara uzanacak.
ABD profesyonel basketbol ligi NBA, 31 Temmuz’da Orlando’da yeniden başlayacak ve 2019-2020 şampiyonu en geç 12 Ekim’de belirlenecek.
En erken gelecek yaza kadar eskisi gibi olmayacak
26 Nisan’da düzenlenmesi planlanan Londra Maratonu 4 Ekim’e ertelendi. Boston Maratonu’nun da 4 Nisan’da yapılması planlanıyordu ama yeni tarih olarak 14 Eylül belirlendi.
Dünya Salon Atletizm Şampiyonası’nın Nanjing’de 13-15 Mart tarihlerinde düzenlenmesi öngörülürken müsabakalar gelecek yıla ertelendi.
Formula 1’den bugün yapılan açıklamaya göre ise ertelenen 2020 sezonu 5 Temmuz’da Avusturya Grand Prix’si ile başlayacak.
Birçok sporu bir arada izlediğimiz Olimpiyat Oyunları da seneye kaldı. Uluslararası Olimpiyat Komitesi ve Japonya Başbakanı Şinzo Abe, Tokyo 2020 Olimpiyatları’nın 23 Temmuz- 8 Ağustos 2021 tarihlerine ertelendiğini açıkladı.
Kısacası spor yayıncılığının da en azından gelecek yaza dek eskisi gibi olmayacağı görülüyor.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR – SPOR GAZETECİLİĞİNDE VERİ KAYNAKLARI
