İşçilerin Uluslararası Birlik, Mücadele ve Dayanışma Günü, tüm işçi sınıfına kutlu olsun.
1 Mayıs, işçi sınıfının 8 saatlik iş günü mücadelesinden doğmuştur. İşçilerin günde 18 saate varan çalışma sürelerine karşı verdiği uzun ve zorlu mücadelelerin mirasıdır.
1830’larda başlayan 8 saatlik iş günü mücadelesi, 1860’lara gelindiğinde başta ABD olmak üzere pek çok ülkede büyüyordu. 1864’te kurulan Birinci Enternasyonal, günlük çalışma süresinin 8 saat ile sınırlandırılması için tüm dünyada mücadele kararı aldı. Amerikan İşçi Sendikaları Federasyonu, aynı taleple, 1 Mayıs 1886 günü, ABD çapında yüzbinlerin katıldığı grev ve gösteriler düzenledi. Sloganları şöyleydi: “8 saat çalışma, 8 saat dinlenme, 8 saat canımız ne isterse!”
2 yıl sonra, 1888’de kampanya başlatan Amerikan Emek Federasyonu, 1 Mayıs 1890’ı eylem günü ilan etti. İkinci Enternasyonal, 1889’daki Paris kongresinde Amerikan Emek Federasyonu’nun kararını uluslararası düzeye taşıdı. 1 Mayıs 1890’da tüm dünyada işçiler grevler, gösteriler düzenledi. O tarihten beri 1 Mayıs, işçi sınıfının uluslararası eylem günüdür.
Türkiye’de 1 Mayıs
Türkiye’de 1 Mayıs’ın tarihçesi Osmanlı’nın son dönemlerine uzanır. 1909’da Selanik ve Üsküp’te, 1912’de İstanbul’da kutlanmıştır. 1921’de yine İstanbul’da tramvay, vapur ve tersane işçilerinin iş bırakarak 1 Mayıs’a katıldığı haberleri yayımlanmıştır. 1922’de İstanbul ve Ankara’da; 1923’te ise İstanbul, Ankara, İzmir ve Adapazarı’nda kutlandığı bilinmektedir. Her ne kadar 1923’te İzmir İktisat Kongresi’nde 1 Mayıs’ın bayram ilan edilmesi yönünde karar alınmışsa da, 1924 1 Mayıs’ı yasaklanmış, yasağa rağmen kutlanmıştır.
Bu yasak yarım yüzyıl sonra, 1975’te son buldu. İstanbul Tepebaşı’nda bir düğün salonunda binlerce kişinin katılımıyla ilk yasal kutlama yapıldı. 1976’da DİSK’in çağrısıyla onbinlerce işçi bir araya geldi. 1977’de Taksim Meydanı’nda düzenlenen mitinge ateş açılması sonucu onlarca kişinin hayatını kaybettiği bir katliam yaşandı. Buna rağmen ertesi yıl işçiler yine çok kitlesel bir şekilde Taksim’e çıktı. 12 Eylül 1980 darbesiyle, 1 Mayıs yine yasaklı oldu. Tâ ki 1989 Bahar Eylemleri sürecine kadar… İşçiler ve sendikacılar; yasaklara, tutuklamalara, ölümlere rağmen 1 Mayıs’ı kutlamakta kararlı davrandılar. 2000’li yıllara gelindiğinde artık 1 Mayıs’ın ortak miting ve eylemlerle kutlanması geleneği yerleşmişti.
Kararlı mücadele sayesinde, 2009’da 1 Mayıs resmî tatil günü olarak ilan edildi. 2010’da Taksim yeniden 1 Mayıs’a açıldı ve 3 yıl boyunca kitlesel mitingler yapıldı. 2013’te bu sembolik meydan işçilere yeniden kapatılırken baskıcı ve yasakçı politikalar tırmanmaya başladı. Sonraki yıllarda Taksim yasaklı kalsa da, yurdun dört bir yanında işçiler taleplerini haykırmaya devam etti.
Gazeteciler özgürlük, demokrasi ve insanca yaşam talebiyle sokaklarda
2025 1 Mayıs’ını karşılarken işçi sınıfının ayrılmaz bir parçası olan gazeteciler de insanca yaşam, basın özgürlüğü, meslektaşlarına özgürlük talebi ile sokaklara çıkacak.
Çünkü Türkiye’de artık gazeteciler derin bir yoksulluk içinde. Açlık sınırının altından kalan asgari ücret ve komşu ücretlerde çalışmak zorunda bırakılıyorlar. Yoksulluk sınırının üzerinde kalan bir ücretle çalışan gazeteci o kadar az ki, her geçen gün mesleği bırakmayı düşünenlerin sayısı artıyor.
Basın özgürlüğüne yönelik saldırılar altında habercilik yapmakta ısrar edip topluma doğru bilgi aktarma gayreti içinde olan meslektaşlarımız, ekonomik kriz ile de mücadele ediyor. Sendikasız, güvencesiz çalışma dayatılan bizler, 1 Mayıs’ta hem eylemci hem de çalışan olarak sokaklarda olacağız.
Türkiye Gazeteciler Sendikası olarak bu yıl İstanbul, Ankara, Adana, İzmir, Kocaeli, Eskişehir ve Diyarbakır’da “Haber varsa umut var” sloganı ile alanları dolduracağız. Gazeteciler bu karanlık tablodan kurtulabilmek için sokaklarda olmalı ve sınıfdaşlarıyla aynı sloganı atmalıdır: YAŞASIN 1 MAYIS Birlik, Mücadele ve Dayanışma Günü
İLGİLİ:
Türkiye’de ilk gazete grevini 123 yıl önce dizgiciler başlatmıştı
