Önceleri şehir hayatının ve kültürünün bir parçası olan, evlerin ‘büfelerinde’ küçük kadehleriyle takımları bulunan ve özellikle bayramlarda kahvenin yanında ikram edilen likör, toplumsal kültürdeki olumsuz değişimler ve gayrimüslim nüfusun çeşitli nedenlerle ‘ortak hayatımız’dan çekilmesi/çıkarılması nedeniyle pek çok şey gibi unutulmaya yüz tuttu.
Likör’ün sözcük kökeni Latince liquefacere’den (sıvılaştırma) geliyor. Meyve, bitki, ot, baharat ve çiçek özlerinin, damıtma veya maserasyon, yani ıslatma yoluyla alkole geçirilmesi, bekletilmesi ve şeker, bal ilâve edilmesiyle yapılan tatlı içkilere likör deniyor.
Likörler, günümüzdeki endüstriyel ilaçların ve antibiyotiklerin olmadığı devirlerde ilaç olarak kullanılmak amacıyla yapılırdı.
Zaten alkollerin genel adı eau de vin, yani hayat suyudur. Çünkü eski çağlarda güvenilir olmayan suların yerine geçen alkolle üretilen içkiler aynı zamanda (henüz varlıkları bilinmese de) mikropları öldürdüğünden hastalıkları da önlüyor, insanları canlandırıyor, rahatlatıyordu.
Geç Ortaçağ’da likör, ilk defa bugünkü teknikle İtalyanlar tarafından üretildi. İtalya’da Floransa, Venedik, Torino gibi kentler likörcülük sanatında imalat teknikleriyle ün sahibi olmuşlardı. Egzotik ve hastalıklara karşı faydalı Uzakdoğu baharatlarının Avrupa’ya ticaret yollarıyla gelmesiyle yaygınlaşan baharat ticaretinin de likörcülüğün gelişmesinde önemli bir katkısı olmuştu.
İtalya’daki ünlü Medici ailesi politika, ticarette olduğu gibi likör yapımında da söz sahibiydi. 1533’te bu varlıklı ve güçlü aileden Catherine de’ Medici, Fransa Kralı II. Henri’yle evlenince tüm bu likör imalat bilgi, teknik ve örnekleri Fransa’ya taşındı.
Zamanla likörcülükte ustalaşan Fransızlar, yıllar içinde çeşitli reçetelerle likör üretmeye girişti. Avrupa’nın pek çok ülkesi de buna katıldı ve likör yapımı hızla yayıldı.
Anadolu’da da bereketli topraklardaki taze meyve bolluğu nedeniyle çok üstün kalitede likörler yapılıyordu.
Kitaptan tadımlık olarak alıntıladığım notlarımı burada sonlandırıyorum. Eğer kitabı edinirseniz, Türkiye’den likör hikâyeleri, Tekel tarihi, Osmanlı’da likör başlıklarını özellikle büyük bir merakla okuyacağınızı tahmin ediyorum.
Sayısız likör sırrını ve tarifini de barındıran bu incelikli eseri, evdeki kütüphane yerine büfedeki likör takımının yanına da koyabilirsiniz. Bayramınız kutlu olsun…
Yazar: Reyhan Yaman
Sayfa Sayısı: 208
Baskı Yılı: 2016
Dili: Türkçe
Yayınevi : Can Yayınları, Kırkmerak Dizisi
