AB araştırması: Dezenformasyon oranı en yüksek platform Twitter

Avrupa Birliği’nin (AB) öncülüğünde yeni bir yöntemle yapılan ve medya ekosisteminin önde gelen birçok aktörü tarafından geçerli kabul edilen ölçümlere göre dezenformasyon oranının en yüksek olduğu platform X (eski adıyla Twitter).

Avrupa Komisyonu, AB çapında çevrimiçi dezenformasyonla mücadele için “güçlendirilmiş” bir “Uygulama Esasları” metni hazırlamak üzere geçen yıl düğmeye basmıştı. Google, Meta, TikTok, Twitch, Clubhouse ve Vimeo gibi dijital platformların yanı sıra, reklamcılık sektöründen IAB Europe ile sivil toplum ve gazetecilik örgütlerinin de aralarında olduğu 40’ı aşkın kuruluş bu metni imzalamıştı.

Uygulama Esasları’na göre imzacılar, yasadışı olmasa bile zarar verme potansiyeline sahip çevrimiçi içeriklerle ilgili endişeleri gidermek üzere bir dizi taahhütte bulunuyor. Bu konuda alınacak önlemlerin yanı sıra dezenformasyonun nasıl ölçüleceğine de bu metinde yer veriliyor.

Ölçütler: Dezenformasyonun erişilebilirliği, etkileşimi ve kaynakları

Dijital Hizmetler Yasası’nın (DSA) ardından dezenformasyona mücadelede Uygulama Esasları’nın da bu yıl devreye girmesi üzerine AB’den ilk sonuçlara dair bir açıklama yapıldı. Değerlerden ve şeffaflıktan sorumlu AB Komiseri Vera Jourova, 26 Eylül’de düzenlediği basın toplantısında, Uygulama Esasları’nda belirlenen ölçütlerle AB üyesi üç ülkede yapılan pilot araştırmaya göre dezenformasyonun en çok X (eski adıyla Twitter) platformunda yayıldığını açıkladı. Jourova şöyle dedi:

Uygulama Esasları’nın getirdiği büyük yenilik, dezenformasyon içeriğinin ne kadar kolay bulunabildiğine ve ne kadar etkileşim aldığına dair yapısal göstergelerin yanı sıra kaynaklara dair göstergeleri de içermesidir. İmzacıların geliştirdiği bu göstergeler, çevrimiçi platformlarda dezenformasyona dair daha önce elimizde olmayan yeni içgörüler sağlıyor. Platformların bu tehditle mücadele çabalarında ne kadar etkili olduğunu anlamamız için bu içgörüler önemli. Sektörün çok değerli bir önerisiyle oluşturulan ve büyük potansiyel taşıyan bu esasların daha da geliştirilmesi gerekiyor.

Elon Musk’ın sahip olduğu X, Uygulama Esasları’ndan imzasını geçen mayısta geri çekmişti. AB parlamenterleri, Musk’ın şirketi satın almasının ardından X’in Kremlin propagandasına hizmet etmeye başladığını öne sürmüştü. Şirketin dezenformasyon konusunda eskisi kadar şeffaf olmaması ve bilimsel araştırmacılarla veri paylaşımını sınırlaması da tepki çekiyordu.

X’in cevabı: Veriler yanlış yorumlanıyor

X ise AB’nin açıklamasına konu olan verilerin yanlış yorumlandığını öne sürdü. Şirkete göre Kremlin yanlısı hesap sayısının, bu sayıdaki artışın ve etkileşim oranının X’ten daha yüksek olduğu YouTube ve Telegram gibi platformlar var.

X, dezenformasyonla mücadelede hukukî sorumluluğu ve ekonomik yükü kendi üstünden atıp “Topluluk Notları” uygulamasıyla tamamen kullanıcılara devretmeye çalışıyor. Birçok olayda bizzat dezenformasyon yaymakla suçlanan Elon Musk‘ın ifade özgürlüğü konusundaki çifte standartlı uygulamaları ve gazetecilere karşı hasmane tutumu da sıkça eleştiriliyor.

2022 tarihli AB Dezenformasyonla Mücadelede Uygulama Esasları metninin imzacıları şöyle: