Facebook’un, içerik yönetimi için kritik kararları almak üzere kurduğu Gözetim Kurulu, ABD’nin eski başkanı Donald Trump ile ilgili olarak dün verdiği karar nedeniyle eleştiriliyor.
Facebook Gözetim Kurulu (Oversight Board), Donald Trump’ın bu sosyal ağdaki hesabının askıya alınması kararını onayladı. Kararda, Trump’ın hesabına yönelik kısıtlamanın “haklı” olduğu, fakat “süresiz ve standartları olmayan bir cezanın” uygulanmaması gerektiği vurgulandı.
Kurula göre, Facebook’un bir hesabı süresiz askıya alabilmesi için bu kararın nedenlerini açıklaması ve daha önceden belirlenmiş kurallarla prosedürleri uygulaması gerekiyor. Aksi hâlde, bu tür bir uygulamanın, konu Trump bile olsa keyfi bir sansür anlamına geleceği belirtildi.
Geçen yıl oluşturulan kurul, Facebook’un altı ay içinde gereken kuralları hazırlayıp yayımlaması ve Trump’ın uzun vadedeki durumunu netleştirmesini istedi. Facebook, bu önerinin bağlayıcı olmadığını vurguluyor.
Trump kasım ayındaki seçimleri kaybettiğini haftalarca kabullenmemiş, taraftarları 6 Ocak’ta ABD Kongre Binası’nı (Capitol) basarak kan dökülmesine neden olmuştu. Bu baskından bir gün önce Trump’ın sosyal medya hesaplarından taraftarlarına “gerekeni yapın” ve “çılgınca savaşın, yoksa ülkeniz elden gidiyor” gibi mesajlar vermesi, şiddete teşvik diye algılanmıştı.
ABD’nin eski başkanı ise son kararı “ülkemiz için bir utanç” diyerek eleştirdi. Trump, “Radikal soldaki deliler gerçeklerden korktuğu için ABD başkanının elinden ifade özgürlüğünü aldılar. Fakat gerçek yine de, hem de her zamankinden büyük ve güçlü bir şekilde ortaya çıkacak” dedi.
‘Facebook haddinden fazla güçlendi’
Bugün ABD medyasının büyük bölümünde Facebook Gözetim Kurulu’nun kararı eleştirildi. Birçok eleştirmen, kurulun, Facebook kurucusu Mark Zuckerberg‘in aylarca önce şahsen verdiği kararları meşrulaştırmaktan başka bir işleve sahip olmayacağını savunuyor. Bazı görüşler şöyle:
New York Times’dan Kara Swisher: “Bay Trump uçtaki bir isim olarak görülmeli. Halkı isyana teşvik etme raddesine varana kadar sosyal medya platformları tarafından pohpohlanıp korunmuş, uzun zamandır kuralları hiçe sayan, yalnız bir adam. Facebook’un çok kötü uygulanan kurallarıyla oynamaktan hiç pişman görünmeyen, asla değişmeyecek biri. Yıllardır aynı şeyi yapıyor. kendi çıkarlarına hizmet eden bir dizi yalanı yayıp duruyor. Neden şimdi dursun ki?.. Bu durum, asıl soruna da ışık tutuyor: Facebook haddinden fazla güçlendi. Bunu tamir etmenin yöntemi, yasa yapıcıların daha fazla rekabet sağlayacak yollar açması ve imkânsız kararlar verme yetkisini bir avuş insanın elinden alması.”
Washington Post’tan Henry Olsen: “Facebook ve diğer sosyal medya devleri, kamuoyunun ifade özgürlüğüne erişimi kontrol altında tutan özel şirketler. Zuckerberg, kurulun kendisine verdiği değneyi eline almalı ve coşkulu bir kamusal söylemi teşvik eden bir standarda özel gücünü hiçbir şüpheye yer bırakmayacak biçimde adamalı.”
CNN’den Donie O’Sullivan: “Gözetim Kurulu, son karar için topu yeniden Facebook’a atarak, Zuckerberg’in, ABD’de ifade özgürlüğünün koruyuculuğu için oynadığı güçlü role yeniden dikkat çekmiş oldu. Bu karar aynı zamanda Facebook’un, içerik moderasyonunu nasıl keyfi bir şekilde yaptığına da dikkat çekti… Karar birçok açıdan sadece Trump ile ilgili değil. Facebook’a, kendi evini düzene koyma ve dünyayı değiştirebilecek kararları ayaküstü vermeme uyarısında da bulunuyor.”
Poynter Report’tan Tom Jones: “Trump’ın yalanlarının ve tehlikeli söyleminin uzun tarihi biliniyorken Facebook’un süresiz ihraç kararını vermesi neden altı ay sürmek zorunda? Sonuçta Alex Jones gibi çatlak bir komplo teorisyeninden veya hemen yan sokağımızda yaşayan sıradan bir insandan bahsetmiyoruz. Milyonlarca sıkı takipçisi olan ABD eski başkanından bahsediyoruz.”
Zuckerberg’in seçip maaş verdiği isimler
Hukukçu ve akademisyen ağırlıklı Facebook Gözetim Kurulu’nda, The Guardian eski yayın yönetmeni Alan Rusbridger gibi saygın bir gazetecinin yanı sıra, Danimarka eski başbakanı Helle Thorning-Schmidt gibi isimler de bulunuyor. Ancak kurul üyelerinin son tahlilde Zuckerberg tarafından atanıp maaşlarını Facebook’tan alıyor olması, bağımsızlık iddiasını zedeliyor.
Bu duruma dikkat çeken bir grup akademisyen, gazeteci ve insan hakları savunucusu, eylül ayında “Gerçek Facebook Gözetim Kurulu” adlı alternatif bir girişim başlatmıştı. Bu girişimin dünkü açıklamasına göre resmi kurulun son kararı, “Bu deneyin başarısızlıkla sonuçlandığını teyit etti.” Kurulun bazı önerilerinin yerinde olduğu belirtilse de şu yorum yapıldı: “Bu karar, Facebook’u veba gibi saran, içeriğe dair derin ve sistemik sorunları ortadan kaldırmak adına hiçbir şey yapmıyor.”
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
