Gazeteciler nasıl giyinir? “Gazeteci yeleği” nedir? Vatandaşların Google’da gazeteciler hakkında en sık yönelttiği sorulardan ikisi bu. Gazeteciliğe dair merak edilenleri incelediğimiz “Gazetec…” yazı dizisinin bu bölümünde, son dönemde arama sayısı artan bu iki soruyu gazetecilere sorup yanıtlarını aldık. Farklı mecralarda görev yapan haberciler, ofiste ve sahada tercih ettikleri giyim tarzını anlattı.
Son zamanlarda Google arama motorunda gazeteciliğe dair bir soru dikkat çekiyor: “Gazeteciler nasıl giyinir?” Popüler aramalar arasında giyimle ilgili bir başka soru da “gazeteci yeleği” ve fiyatları hakkında.
Google’ın otomatik doldurma özelliğine bakılırsa bu sorular çok aranıyor. Peki, neden? Kesin bir yanıt veremezsek de bir ihtimal var: Netflix’te yayımlanan Kuş Uçuşu dizisinde gazeteciler şık giyimleriyle ön plana çıkıyordu.
“Gazeteciler nasıl giyinir” sorusunu biz de kurgusal karakterlere değil, gerçek gazetecilere sorduk. Muhabirler ve editörler şıklığı mı, konforu mu daha çok önemsiyor? Gazeteciler modayı takip ediyor mu ve kendi toplulukları içinde giyim trendleri var mı?
“Rahatlık her zaman ön plana çıkıyor”
TivibuSpor muhabiri Rezzan Yetiş, “Çalıştığım kurumda belirli bir giyim kuralı yok. Sık sık değişen bir mesai sistemimiz var, bu yüzden sürekli kıyafet değiştirmek durumunda kalıyoruz” diyor.
Marmara Üniversitesi Gazetecilik bölümü mezunu Yetiş, ofiste rahat giyinmeyi tercih ediyor:
- Tercihlerim yaz dönemi için daha çok pantolon-tişört şeklinde oluyor. Yayına çıkacağım günler için yanıma ekstra kıyafet getirmem gerekiyor. Kamera karşısına uygun kıyafetler seçiyorum bu tarz durumlar için. Bu yüzden stabil bir giyim tarzımız olmuyor. Sahadayken de bizimki tam anlamıyla “saha” olduğu için yine mevsime uygun giyinmeye çalışıyorum. Yaz sezonu için günlük elbiseler tercih ederken kışın yayın esnasında üşümeyecek şekilde giyiniyorum. Yayında rahat olabileceğim şekilde giyinmeye de özen gösteriyorum, çünkü en ufak bir rahatsız giyim yayına yansıyor. Koşuşturması fazla olan bir mesleğim var, rahatlık her zaman ön plana çıkıyor.
Hem sahada muhabirlik yapıp hem de ekrana çıkanların işi daha zor. Üstelik Yetiş, kıyafet seçiminde spor yayıncılığının hitap ettiği kitleyi de göz önüne almak zorunda olduğunu ekliyor. “Giyimimle haberin önüne geçmemeye özen gösteriyorum. Vücut hatlarını belli eden, dekolteli ve rahat olmayan kıyafetlerden ziyade, içerisinde kendimi daha rahat hissedeceğim kıyafetleri tercih ediyorum” diyen Rezzan Yetiş ile söyleşiye devam ediyoruz:
Ekran önündeki giyiminizin tercihlerini siz mi belirliyorsunuz?
%95 oranında ben belirliyorum. Bu alanda çalışan birçok meslektaşım giyimini kendi belirler. Geri kalan kısım biraz daha ayrılıyor. Çalıştığın kurumun kurallarına ve hitap ettiğin kitleye göre daha fazla dikkat etmemiz gerekiyor. Özellikle kadın olarak sorun yaratabilecek, sosyal medyada seni haberin önüne geçirebilecek veya ismini bir anda sosyal medyada trend konular arasına sokabilecek kıyafet tercihlerinde bulunmamam gerekiyor. Bu yalnızca giyimle sınırlı değil. Saçınıza, takılarınıza, makyajınıza, diğer aksesuarlarınıza, önünüzdeki bilgisayara, bakışınıza varana kadar dikkat etmeniz gereken durumlar var. İnsanların ilgisini öncelikle kıyafetiniz çekiyor.
Tercih ettiğiniz renkler ekranda teknik sorunlar yaratabiliyor
Ekrandayken çok fazla desenli kıyafetler tercih edemiyoruz. Yönetmenlerin dikkat ettiği detaylara uymaya çalışıyoruz çoğunlukla. Tercih ettiğiniz renkler de teknik problem yaratabiliyor. Örneğin beyaz kıyafet tercihlerinde ortam ışığıyla birlikte kameranın ayarlarında aksaklık yaşanabiliyor. Yayında çekimle alakalı bir problem yaşanmaması için belli kıyafetleri tercih etmiyoruz. Önceliğiniz kendi rahatlığınız olunca ekranda da rahat olabiliyorsunuz. Kadın muhabirlerin bu konuda çok fazla seçeneği olabiliyor.
Ekrandayken her gün farklı kıyafetler giymek durumundasınız. Bu süreci nasıl kontrol edebiliyorsunuz?
Çalıştığım kurumun bu konuda desteği oluyor. Çoğu kurumun çalıştığı bir marka oluyor ve o markadan yayına uygun alışveriş yapabiliyoruz. Kendi dolabımdan da giyiniyorum aynı zamanda. Ekrana uygun olduğu sürece kıyafet tercihlerinde bir problem yaşanmıyor.
Son zamanlarda yayınlanan gazetecilik konulu dizi/filmlerin gazetecilik mesleğini yansıttığını düşünüyor musunuz?
En son yayınlanan Kuş Uçuşu dizisi için konuşacak olursam, dizide asıl konu gazetecilikten ziyade çıkar çatışmaları, hırslar, kişisel arzular ve egoların savaşı. Gazetecilik mesleği üzerinden anlatılmış olaylar, fakat her meslekte olabilecek problemler bunlar. Mesleği tam olarak yansıttığını düşünmüyorum. Biraz daha geçmişe gidecek olursak Newsroom isimli bir dizi vardı. Bu dizide gazetecilik tam anlamıyla işlenmişti. Gazetecilerin, editörlerin, yönetmenlerin yaşadıkları süreçleri anlatan bir diziydi. Gazetecilik etiğini doğru bir şekilde işlediğini düşünüyorum.
Kadın spor muhabirlerinin modası: Crop-top ve jean
Sizce bu senenin bir gazetecilik modası var mı?
Bu soruya sezon sonlarına doğru fark ettiğim bir detayla yanıt vermek istiyorum. Futbol ve basketbol liglerinin sona ermesine yakın tarihlerde özellikle basketbol maçlarına giden kadın muhabir sayısının çok arttığını fark etmiştim. Kadın meslektaşlarımın maçlarda özellikle crop-top tercih ettiği ve bir jean ile kombinlerini oluşturduklarını gözlemlemiştim.
Son dakika haberleri için sportif, özel programlarda resmi giyim
Bu kez yerel medyada bir erkek muhabire dönelim ve “gazeteciler nasıl giyinir” sorusunu ona soralım. Kayseri’de 15 yıldır polis adliye muhabirliği yapan Şeref Karaman, şunları söylüyor:
- Gazetecilerin hem sahada hem de ofiste, giyiminde dikkat etmesi gereken hususlar var. Sahadayken gideceğim programlara göre giyim tarzımı oluşturuyorum. Sahada ne yaşayabileceğimizi tam anlamıyla kestiremeyebiliriz. O gün çok acil bir durum olabilir, önemli bir gelişme yaşanabilir ve bu nedenle de her zaman her durum için hazırlıklı olmamız gerekiyor. Her an bir kazada, yangında, cinayette veya bir operasyonda rahat çalışabilmek için sportif giyimi tercih ediyorum. O kamerayı, fotoğraf makinesini daha rahat nasıl kullanabileceksem ona uygun bir giyimi tercih ediyorum. Önceden bilgimizin olduğu haberlerde daha dikkatli giyinmeye dikkat ediyoruz. Günü belirli ve özel programlarda günün anlam ve önemine yönelik giyiniyorum. Rahat ve sportif giyim tarzı gazetecinin her zaman modasıdır. Gazeteci yeleği modası geçmeyen bir giyim ürünü olarak örnek verilebilir… Sahadaki muhabirlerin bazıları hala gazeteci yeleği giyerler. Adaptörlerini, şarj aletlerini yanlarında taşımak için… Savaşa gider gibi sahaya çıkan muhabirler de var.
Karaman, son dönemde yayımlanan dizilerdeki gazeteci karakterlerin gerçek hayatla kısmen uyuştuğunu belirterek bunu şöyle açıklıyor:
- Kısmen uyuşmayan yanı bizimle alakalı. Biz sahadaki yerel muhabirler ya da ulusal gazetelerdeki muhabirler için uyuşmuyor, çünkü onların derdi haberdir. Haberin peşinde koşar; en güzel, en kaliteli haberi alır ve haber mutfağına girer, haberini hazırlar. Benim de severek izlemiş olduğum son dönemde çıkan bir gazetecilik dizisi, doğruları objektif bir şekilde yazan çok ünlü bir gazetecinin serüvenini anlatıyor. Dizinin, sürekli ekran karşısında yayın yapan gazetecilerin ve sunucuların çalışma koşullarını yansıttığını söyleyebilirim, fakat bizim yerel medyayı çok yansıtmıyor.
Kot, tişört ve her ihtimale karşı bir ceket
Medyascope’ta 3,5 yıl muhabir/editörlük yaptıktan sonra Serbestiyet’te yazmaya başlayan İstanbul Üniversitesi Gazetecilik öğrencisi Sema Kızılarslan‘ın yanıtı da, gazetecilerin giyimlerinde öncelikle rahatlığı önemsediğini fakat her duruma karşı hazırlıklı olduklarını doğruluyor:
- Genelde kot pantolon giyiyorum. Üzerime bir tişört, yanıma da bir ceket alıyorum. Ani bir şey olursa, ceket giymem gereken bir ortam olursa, anons çekmem gerekirse vs. diye… Tişörtümü de ona uygun bir şekilde giyiyorum.
“Sizce bu senenin bir gazetecilik modası var mı” sorusuna ise Kızılarslan, son dönemde kadın gazetecilerin kısa saçı daha çok tercih ettiği gözlemiyle yanıt veriyor. “Saçla uğraşacak çok vaktimizin olmamasından mı, kısa saçın kullanımı daha rahat diye mi bilemiyorum” diyen Kızılarslan, “Ofiste genel olarak gördüğüm saç stili kısa. Hemen yapılıp ekran önüne çıkılacak bir stil” ifadesini kullanıyor.
“Bana kalsa şortla, gömlekle veya tişörtle giderim”
Kızılarslan’ın sözleri de, çeşitli toplumsal kaygıların, kadın gazetecilerin giyim tercihlerini etkilediğini gösteriyor. Kıyafetlerinin “çok açık” olmamasına dikkat ettiğini belirten Kızılarslan şöyle diyor:
- Göğüs dekoltesi, göbek bel kısmı açık olmayan kıyafetleri özellikle tercih etmeye çalışıyorum. Mesela yazın sıcağında miting takip ediyorsam sıfır kollu değil de kısa kollu, yarım kol diyebileceğim bir şey giyiyorum. Dikkat ettiğim şey açık olmaması oluyor ve sanki açık olursa da çok ciddiye alınmayacakmışım gibi geliyor. Bana kalsa şortla, gömlekle veya tişörtle giderim ancak şöyle bir kaygımız oluyor genelde: Ne kadar dikkate alınabilirim? “Süs mankeni gibi buraya gelmiş” gibi tepkiler gelir mi gibi soru işaretleri oluyor kafamda. O yüzden dikkat ettiğim şey dekolte olmaması, açık bir kıyafet olmaması. Bunlar dışında rahat olmasını önemsiyorum.
Ekran önündeki tercihleri genellikle kendisinin yaptığını ifade eden Kızılarslan, bugünkü TV dizilerinin “haber merkezlerini belki biraz yansıttığını” belirterek “tehlikeli aksiyon” içeren kısımların gerçekçi olmadığını ekliyor.
İnsanlar dizilerde görüp “gazeteciler böyle mi giyiniyor” diye merak etmiş olabilir
Habercilere, “gazeteciler nasıl giyinir” aramasının artma nedenine dair tahminlerini de sorduk. Bunun dizilerden kaynaklandığı görüşü hâkim:
Rezzan Yetiş: Birçok sebebi olabilir. Öncelikle bu aramanın nedeni için üniversite öğrencilerinin medya sektörünü tercih etme sıklığı artmış olabilir diyemiyorum çünkü her geçen yıl medya sektörüne olan ilgi azalıyor. (Not: Mezuniyet sonrası iş bulma süresinin en uzun olduğu bölümlerden olsa da bu yıl gazetecilik kontenjanlarının %97’si doldu.) Sosyal medyada aktif olan gazetecilerin, muhabirlerin ön plana çıkışıyla ve hatta bizim sektör için konuşacak olursam, yaz dönemi gelip transfer sezonu başladığında bizim sektördeki muhabirlerin popülaritesi artıyor. Bu dönemlerde sosyal medyayı aktif şekilde kullanıyorlar ve çok geniş kitlelere erişim sağlayabiliyorlar. Genelde erkek muhabirlerin, transfer dönemlerinde sosyal medya platformlarından yaptıkları ve saha içinden yaptıkları yayınlar sayesinde takipçi sayılarında artışlar yaşanıyor. Bu durumun ön plana çıkmasıyla insanlar gazetecilerin nasıl giyindiğine dair bir meraka bürünmüş olabilir. Bu arama için oluru yüksek bir diğer ihtimal ise son dönemde dijital platformlar üzerinden yayımlanan gazetecilik konulu dizi ve filmlerin gazetecilik mesleğini ele alış biçimi. İnsanların ilgisini bu anlamda çektiğini düşünüyorum.
Sema Kızılarslan: İnsanlar son dönemde ortaya çıkan dizilerdeki gazeteciliğin gerçeği yansıtıp yansıtmadığını araştırmak ve bizzat öğrenmek istemiş olabilir. Toplumumuzda “Gazeteci dediğin ciddidir” fikri çok hâkim. İnsanların bizim mesleğimizden böyle bir beklentisi oluyor. Dizideki karakterler insanlarda bir merak oluşturmuş olabilir.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR – “GAZETEC…” YAZI DİZİSİNDE ÖNCEKİ BÖLÜMLER
