Google arama sonuçlarında reklamları ve yapay zekâ özetlerini kapatmanın yolu

Google’ın “ücretli sponsorlu reklam” olarak öne çıkardığı arama sonuçlarını ve yeni devreye alınan yapay zekâ (YZ) özetlerini kapatmanın bir yolu var: Adres satırının sonuna “udm=14” ifadesini ekleyen “Web” filtresini kullanmak… Sessizce duyurulduğu için birçok kullanıcının bilmediği bu “gizli” özelliği anlatıyoruz.

Kevin Kelly, Mark Frauenfelder ve Claudia Dawson‘ın hazırladığı Recomendo adlı e-bültenin bugünkü sayısında şu tavsiye yer aldı:

Google arama URL’nize “udm=14” ifadesini ekleyerek, sonuç sayfasını karmaşıklaştıran yapay zekâ özetlerini, bilgi panellerini ve reklamları kaldırabilirsiniz. Bu yöntem, sıralanan arama sonuçlarını iyileştirmese de Google’ın ilk günlerini anımsatan daha temiz, dikkat dağıtmayan bir arayüz sağlıyor. Bunu çoğu tarayıcıda kişiselleştirilmiş bir arama motoru olarak ayarlayabilir ve varsayılan arama deneyiminiz hâline getirebilirsiniz.

Chrome, Edge, Safari ve Firefox gibi farklı tarayıcılarda arama motorunu kişiselleştirme ayarları yer alıyor. Örneğin Vivaldi tarayıcısında tüm aramalar için adres satırının sonuna varsayılan ayar olarak “udm=14” ifadesinin otomatik olarak nasıl eklenebileceği şu sayfada anlatılıyor. Kullanıcılar, tarayıcıların ilgili ayar menüsünde arama terimlerini temsil eden “%s” girdisini kullanarak bu parametreyi içeren bir kısayol oluşturabilirler.

Üstteki resimde görüldüğü gibi, Google İngilizce’den başlayarak farklı dillerde arama sonuçlarının üstünde “AI Overview” başlığında bir YZ özeti sunmaya başlamıştı. Bu özeti, yıllardır var olan bilgi panelleri (snippet) ile karıştırmamak gerekiyor. Örneğin altta görülen bilgi paneli, YZ’nin farklı kaynakları inceleyerek yaptığı bir özeti değil, arama sonuçlarının üst sıralarındaki belirli bir web sayfasından yapılan doğrudan alıntıyı içeriyor.

Google’ın yıllar önce devreye aldığı bilgi panelleri, yayıncılara giden trafiğin önemli ölçüde azalmasına neden olmuştu. Çünkü “hap bilgiyi” Google üstünde okuyan kullanıcının, çoğu kez ilgili sayfayı da ziyaret etmesine gerek kalmıyor.

Geçen yıl devreye giren ‘YZ Özetleri’nin ise haber siteleri başta olmak üzere yayıncılar açısından daha da olumsuz bir etki yarattığı tahmin ediliyor. Çünkü bu özetler, Google’ın geliştirdiği yapay zekâ modelleri tarafından, birçok farklı kaynak incelenerek, kullanıcının arama niyetine karşılık gelen en özlü ifadelerle yapılmaya çalışılıyor.

Ancak en üstteki görselde yer alan YZ Özeti’nde de belirtildiği gibi, Washington Post gazetesinde yer alan bir habere göre, Google’ın zaman zaman kullanışlı olabilecek YZ özetleri, şu anda en basit sorularda bile sık sık yanlış, eski veya işe yaramaz bilgilerin öne çıkarılmasına neden oluyor.

Örneğin bu özelliğin ilk kez devreye alındığı günlerde Google’ın yapay zekâ özetleri, kullanıcılara, “peynirin pizzadan ayrılmaması için yapıştırıcı kullanabileceklerini” ve “günde bir adet taş yemenin insan sağlığı için iyi olduğunu” söyleyince uluslararası medyada da haber olmuştu.

Sessizce duyurulan “Web” filtresi, “Diğer” kategorisinde gizlendi

YZ özetlerinin, bilgi panellerinin ve reklamların arama sonuçları sayfasından kaldırılmasını sağlayan ve URL sonuna eklenen “udm=14” parametresini Google geçen yıl sessiz sedasız devreye aldı.

Merkezi ABD’de bulunan şirket, “Web filtresi” adını verdiği bu özelliği, yenilikleri tanıttığı büyük bir etkinlik olan Google I/O’da açıklamak yerine, arama motorlarıyla ilgili bir yan hesabından tweet atarak duyurmuştu. Google’da “Diğer” sekmesinden de erişilebilen “Web” filtresini kullanıcıların önemli bir bölümü bu yüzden hâlâ bilmiyor.

Genel sorunu tam çözmüyor ve Türkçe’de iyi çalışmıyor

Tedium e-bülteninin yazarı Ernie Smith bu konuda şu yorumu yapıyor:

Bu sâdeleştirilmiş görünüm, Google’ın arama sonuç kalitesindeki genel düşüş sorununu tam olarak çözmüyor. Web sitesi yaratıcılarının yıllardır süregelen SEO (arama motoru optimizasyonu) çabaları nedeniyle, aynı aşırı optimize edilmiş sonuçlar, bu filtre kullanıldığında da karşımıza çıkmaya devam ediyor. Yani bu, 2001 yılının Google’ı değil, 2024 yılının Google sonuçlarının 2001 yılındaki gibi bir sunumu anlamına geliyor. Ancak, bu sınırlamalar bilinerek kullanıldığında “Web” filtresi, özellikle derinlemesine araştırma yapan “ileri düzey kullanıcılar” için değerli bir araç olabilir.

İngilizce Google sonuçlarında bir yıldır sıkça rastlanan yapay zekâ özetlerinin yanı sıra web filtresi de Türkçe sonuçlarda hâlâ etkin olarak çalışmıyor. Türkçe sonuçlarda bugün itibarıyla çok az YZ özeti çıktığından haber sitelerinin trafiklerinin bu değişimden dünyadaki muadillerine göre şimdilik fazla etkilenmediği sanılıyor. Bu arada “Web” filtresinin İngilizce’nin aksine Türkçe’de sıklıkla reklam içeren sonuçları engellemediği de görülüyor.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR: