Dünyadaki özgürlük ve hak ihlalleri üzerine çalışan ve raporlar hazırlayan Freedom House, 2016 yılı için İnternet Özgürlük Raporu’nu yayımladı. Raporun önemli bulgularını Journo okurları için derledik.
- Dünya genelinde İnternet özgürlüğü art arda altıncı yılında da düşüş gösterdi.
- Tüm İnternet kullanıcılarının üçte ikisi (%67) hükümetin, ordunun, ya da iktidardaki ailenin eleştirilmesinin sansürlendiği bir ülkede yaşıyor.
- Sosyal medya kullanıcıları daha önce benzeri görülmeyen cezalarla karşı karşıya kaldı. 38 ülkede kullanıcılar sosyal medya paylaşımları nedeniyle tutuklandılar. Dünyadaki İnternet kullanıcılarının %27’si kullanıcıların Facebook üzerinde post ettiği ve paylaştığı içerik, ya da sadece bir içeriği ‘like ettiği’ için tutuklanabildiği bir ülkede yaşıyor.
- Hükümetler artan bir şekilde WhatsApp ve Telegram gibi enformasyonu hızlı ve güvenli bir şekilde yayabilen araçları gözetim ve denetim altına almaya çalışıyor.
- İncelenen 65 ülkenin 34’ü, bir önceki yıldan bu yana Internet özgürlükleri bakımından düşüş yaşadı. Bu ülkeler arasında en ciddi düşüş yaşayan 6 puan ile Uganda oldu. Türkiye de, Brezilya, Rusya, Libya, Tayland, Venezuela gibi ülkelerle birlikte ciddi düşüş yaşayanlar arasına girdi.
- Çin, İnternet özgürlüklerinin en ciddi şekilde ihlal edildiği ülke olmaya devam etti. Başkan Xi Jinping’in ‘enformasyon güvenliği’ politikası sansür ve gözetime karşı mücadele eden aktivistler için büyük bir tehdit oluşturdu; otosansür dikkat çekici şekilde arttı. Kanunda yapılan bir düzenlemeyle, ‘sosyal medyada asılsız bilgi yayma’ suçuna 7 yıl hapis cezası getirildi. The Economist ve Hong Kong menşeli South China Morning Post’un web sitelerine erişim yasaklandı.
- Türkiye ve Brezilya’daki kötü durum artarak devam etti. Görünümü ‘özgür’den ‘kısmen özgür’e dönen Brezilya’da kullanıcıların kişisel bilgileri soruşturma sürecinde yetkililerle paylaşılmadığı için WhatsApp belli bir süre yasaklandı. Ayrıca, iki blogger, yolsuzlukla ilgili yazdıkları nedeniyle öldürüldü. Son yıllarda özgürlükler hususunda ciddi gerileme yaşayan Türkiye, sosyal medya yasakları ve kullanıcıların iktidarı ya da dini aşağıladığı gerekçesiyle soruşturmaya tabi tutulmaları nedeniyle, ‘özgür değil’ kategorisine düştü. Bu kısıtlama ve yasaklar, 2016 Temmuz’undaki başarısız darbe girişimi sonrasında daha da arttı. Oysa sosyal medya ve iletişim uygulamaları (özellikle de FaceTime), vatandaşların darbe girişimine karşı mobilize edilmesine yardımcı olmuştu.
- Sadece 14 ülkede ilerleme görüldü. Bu ülkelerin çoğunda da, ilerleme oldukça sınırlı bir şekilde gerçekleşti. ABD’de USA Freedom Act’in yürürlüğe konmasıyla kısmi bir ilerleme kaydedilmiş oldu.
Kaynak: Sanja Kelly, Mai Truong, Adrian Shahbaz ve Madeline Earp tarafından hazırlanan raporun orijinaline bu linkten ulaşabilirsiniz.
