ABD’de Washington Post gazetesi, bugün yayımladığı bir teknoloji haberiyle gazetecilik dersi verdi. Haberde, gazetenin sahibi olan Jeff Bezos’un kurduğu e-ticaret devi Amazon’un “tekelci” bir uygulaması eleştirildi.
“Kütüphanenizden bir e-kitap mı ödünç almak istiyorsunuz? Kusura bakmayın, Amazon buna izin vermiyor. Şirketin tekelciliği, [ABD’deki çok sayıda yayınevinden çıkan] e-kitap ve sesli kitapların halk kütüphanelerince ödünç verilmesini engelliyor.”
“Amazon’un tekeli halk kütüphanenizi de sıkıştırıyor” başlıklı haber böyle başlıyor. Haberin bağlantı adresinde (URL) anahtar kelimeler olarak “Amazon, kütüphane, e-kitap, tekel” verilmiş.
E-ticaret devini doğrudan eleştiren gazete, bu şirketin sahibi olan Jeff Bezos’a ait Washington Post.
Merkezi ABD başkentinde bulunan bu gazetede, teknoloji yazarı Geoffrey A. Fowler imzasıyla bugün yayımlanan makale, sosyal medyada bolca etkileşim aldı.
Washington Post daha önce de Bezos’un hoşlanmayacağı haberlere yer verdiği için, Türkiye’de görmeye pek alışık olmadığımız bu gazetecilik dersinden ABD’de bugün pek bahseden yok.
‘Büyük teknoloji firmalarına izin vermemizin bedeli bu’
Makaleden bazı bölümler şöyle:
- Kütüphanelerimizden kaybolan e-kitaplar, teknoloji tekellerinin bizlere yalnızca birer tüketici olarak değil, birer yurttaş olarak da nasıl zarar verdiğini gösteriyor.
- Amazon, birçok dokunaca sahip bir canavar gibi… Kütüphaneciler güç olarak bu canavarın dengi değil.
- Amazon, kütüphanelerin dijital koleksiyonlara erişimini toptan yasaklayan tek büyük yayıncı.
- Amazon CEO’su Jeff Bezos, Washington Post’un da sahibi. Ama ben bütün teknoloji şirketlerine aynı eleştirel gözle bakıyorum.
- Amazon söyleşi talebimi reddetti. Amazon Yayıncılık Şirketi’nin imtiyaz sahibi Mikyla Bruder ise gönderdiği yazılı açıklamada şöyle dedi: “Bugünkü dijital kütüphane ödünç verme modellerinin yazarlarla kütüphane müşterilerinin çıkarlarını adil biçimde dengelediğini net olarak göremiyoruz. Bu durumu, kütüphane müşterilerine daha iyi hizmet verip okur kitlesini büyütürken yazarların gelir ve telif gibi haklarını da garanti altına alacak yeni yaklaşımların keşfedilmesine fırsat olarak görüyoruz.”
- Ticari çıkarlar için pazarlık yapılabilir. Fakat Amazon bunu yapmıyor. Gücünü tek taraflı olarak kullanıp kütüphaneleri 20. yüzyılda takılı kalmaya zorluyor. Büyük teknoloji firmalarının bu kadar büyümesine izin vermemizin bedeli işte bu.
Bezos, Washington Post’u Graham Ailesi’nden 2013 yılında 250 milyon dolara satın almıştı. Yıllarca küçülen gazete, Bezos’un yatırımlarıyla birkaç yıl içinde büyümeye ve kâra geçti, dijital abone patlaması yaşadı. Bu süreçte gazete hem muhabir ağını hızla genişletti, hem de dijital yayın teknolojisi ihraç eden bir kurum hâline geldi.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR – WASHINGTON POST GAZETECİLERİ KENDİ KURUMLARINI SORUŞTURDU
