Scrollytelling nedir? Derinlemesine gazetecilikte “akar anlatım”

Ekranı kaydırmak (scroll) ve hikâye anlatımı (telling) sözlerinin birleşimiyle oluşturulan “scrollytelling” kavramı; New York Times’ın 2012’de yayımladığı, Washington eyaletindeki bir çığ felâketini anlatan ve Pulitzer Ödülü kazanan “Snow Fall” başlıklı haberinden beri dünya medya literatüründe yer alıyor.

“Scrollytelling” odaklı bir gazetecilik platformu olarak geçen yıl Nihat Avcı ile birlikte Scrolli’yi kuran Ilgaz Fakıoğlu, derinlemesine haber anlatımının ne işe yaradığını ve ipuçlarını Journo okurları için yazdı. Fakıoğlu, “akar anlatım” formatındaki içeriklerin ölçümlerinden yola çıkarak hangi tekniklerden daha iyi sonuç aldıklarını da paylaştı.

Günümüzde hızla değişen medya ortamı, habercilikte derinlik ihtiyacını daha fazla ortaya çıkardı. Özellikle son dakika haber akışının yapay zekâlı haber derleme araçları (news aggregator) tarafından ele alınması, gazetecilikte stratejik iş yönetiminin ve istihdamının daha katma değerli üretim süreçlerine yönlendirilmesini sağladı.

2014’ten itibaren öne çıkan ve ödeme duvarı stratejilerinin önemli bir parçası hâline gelen uzun (longform) ve akar anlatım (scrollytelling), derinlemesine gazetecilik trendinin merkezinde yer alıyor.

Bu formatlar, artık sadece Amerikan medyasının büyük oyuncularında görünür olmayan; COVID-19 salgını sonrasında birçok butik medya kuruluşuna kadar yayılan bir anlayışı da bize gösteriyor. Bu popülerliğin arkasında ise kürasyon tekniklerinin gelişmesi, derinlikli haber ihtiyacı ve kaliteli sayfa trafiğine odaklanan stratejiler yatıyor.

Habercilikte derinlik ihtiyacı ve “scrollytelling” modeli

Yeni nesil hikâye anlatıcılığıyla birleşen scrollytelling; metin, görsel ve medya bileşenlerini akıcı bir şekilde bir araya getirerek okuyucuların uzun formatlı haberlere daha kolay bağlanmasını sağlıyor. Bu teknikte, okuyucunun sayfa boyunca kaydırma yaparken metinler ve görseller dinamik olarak değişiyor, böylece kullanıcı haberin içerisinde daha fazla tutulabiliyor.

Scrollytelling içerikleri, genel uygulamada modüler unsurlar ile birleştirilerek 3 boyutlu görseller, haritalar ve animasyonlarla zenginleştiriliyor. Bu kombinasyon, haberin çevresinde yaratılan kürasyonu, habere daha iyi endeksleyen bir yapı hâline getiriyor.

Scrollytelling‘in longform gazetecilikle birleşmesi, derinlikli bir anlatım sunarken dosya haber mantığını da güçlendiriyor. Bu sayede, haber sadece bilgilendirici olmakla kalmayıp aynı zamanda okuyucunun daha fazla etkileşime girmesini ve habere dair kapsamlı bir anlayış geliştirmesini sağlıyor.

Scrollytelling’i ölçerken kullanılan “derin” metrikler

Scrollytelling hikâyelerinin etkileşim performansı, “deep metrics” (derin metrikler) olarak adlandırılan verilerle ölçülüyor. “Scroll depth” (kaydırma derinliği) ve “session time average” (ortalama oturum süresi) gibi metrikler, içeriğin ne kadar derinlemesine okunduğunu ve kullanıcıların ne kadar süreyle etkileşimde bulunduğunu gösteriyor. Bu metrikler, hikâyenin ne kadar etkili olduğunu ve okuyucuyu ne kadar içine çektiğini doğrudan yansıtıyor. Özellikle uzun formatlı içeriklerde, bu veriler, geleneksel haber sunumlarından oldukça farklı sonuçlar sunuyor.

Öte yandan kaliteli sayfa trafiğinin reklam ağlarına olan etkisi düşünüldüğünde, scrollytelling‘in başarısının önemi daha da belirgin hâle geliyor. Özellikle 2014’ten itibaren Amerikan medyasında en başarılı scrollytelling örneklerinin sadece haber içeriklerinde değil, aynı zamanda “native” (doğal) reklam sayfalarında da yer almasının nedeni burada yatıyor.

Scrollytelling tek başına yeterli değil

Scrollytelling tekniği, tamamen kaydırma derinliği ve kullanıcının kaydırma deneyimine odaklandığı için, hikâyenin sürükleyiciliği bu tekniğin başarısı açısından kritik rol oynuyor. Doğru bir dramatik yapı ile kurgulanmış bir hikâye, uygun hikâye anlatım teknikleri ve güçlü bir editöryel yapı ile birleştiğinde, okuyucunun dikkatini çekiyor ve onu habere bağlıyor. Bu şekilde kaydırma derinliği artarken, sunumun etkisi de en üst düzeye çıkıyor.

Başarılı bir scrollytelling, yalnızca görselliğe değil, aynı zamanda iyi yapılandırılmış bir anlatıya da dayanıyor. Özellikle gazetecilikte “Freytag Piramidi” gibi tekniklerin entegre edildiği sunumlar metrikler açısından da en iyi sonuçları veriyor.

Türkiye’den bir örnek: Scrolli deneyimimiz

Türkiye’nin scrollytelling ile derinlemesine gazetecilik yayınları sunan ilk mecrası olan Scrolli‘de bu anlatım tekniğinin başarısını ilk elden test ediyoruz. Scrolli’yi kurarken sıkça duyduğum “Türkiye’de uzun haber okunmaz” sözüne rağmen, sayfalarımızdaki oturum süreleri ve kaydırma derinlikleri Amerikan medyasındaki verilerle doğru orantıda ilerliyor.

Elbette, örneklem grubumuz odak kitlemiz nedeniyle daha dar, fakat ortalama oturum sürelerimiz kullanıcı başına scrollytelling hikâyelerinde 6-7 dakikayı, bazı hikâyelerde ise rahatlıkla 10 dakikayı buluyor. Kaydırma derinliği ise %60-65 civarında seyrediyor.

Türkiye’den ve dünyadan birkaç scrollytelling örneğiyle bitirelim: