Nerede bu muhabirler? 64 haber kuruluşuna sorduk, 2’si cevap verdi

Türkiye’de medya sektöründe çalışanların sayısını resmî verilerden takip edebilsek bile, kaç muhabirin görev yaptığını bilmiyoruz. Muhabir sayısını sorduğumuz 64 haber kuruluşunun yalnızca 2’sinden yanıt alabildik. Bu haber kuruluşlarının 3’ünün künyesinde ise muhabirlerinin isimleri yer alıyor. Yayıncılara ayrıca hangi illerde temsilcilikleri olduğunu da sorduk.

Resmî verilere göre Türkiye’de 28 bini aşkın insan gazetecilik faaliyeti yürüten işletmelerde çalışıyor. Journo’da geçen ay yayımlanan araştırmada medya sektörünün iş merkezli sosyal ağ LinkedIn’e yansıyan durumu incelenmişti.

Geçmişte en azından medyadaki kayıtlı istihdam konusunda Sosyal Güvenlik Kurumu verilerinden yararlanarak meslek kodları üzerinden muhabir sayısına ulaşılabiliyordu. Bugün ise binlerce medya çalışanından kaçının sahada muhabir olarak görev yaptığı bilinmiyor.

Türkiye’deki muhabir sayısı hakkında en azından bir fikir sahibi olmak için 64 haber kuruluşuna bu sayıyı sorduk. Bu haber kuruluşlarını, Journo’nun önceki ay yayımladığı araştırmada, Basın İlan Kurumu’ndan (BİK) reklam alan yayınlar listesinden seçtik.

“Yayın politikası gereği” açıklamayanlar var

BİK listesine göre Türkiye genelinde yayın yapan 24 yaygın gazete ve 1. kategoride yer alıp yerel medyayı da içeren 40 haber kuruluşundan sadece 2’si sorumuza yanıt verip muhabir sayısını bildirdi.

Yanıt alamadığımız 3 yayıncının ise künyelerinde bu bilgiyi bulduk. Bu oldukça istisnai bir durum. Çünkü medya yöneticilerinin ve editörlerin aksine muhabirlerin isimlerine genelde künyelerde yer verilmiyor.

Künyelerine göre Diriliş Postası’nda 11, daha önce Ayrıntılı Haber adıyla yayın yapan Aslında gazetesinde 5, Kanal 7’de ise 1 muhabir görev yapıyor.

Sorumuza verdiği yanıta göre Gazete Damga’da 47, Bizim Anadolu’da 14 muhabir çalışıyor. Bu iki yayının da merkezi İstanbul’da.

Bu sayıları bağımsız kaynaklardan teyit etmemiz mümkün olmadığı gibi, geriye kalan 59 medya kuruluşunun kaç muhabir çalıştırdığını da hâlâ bilmiyoruz. Bazıları “yayın politikası gereği” muhabir sayısını açıklamıyor.

Diğer bulgularımız şöyle:

En fazla temsilcilik Ankara’da

Listedeki neredeyse tüm gazete ve haber sitelerinin Ankara’da temsilciliği olduğunu saptadık. Bunu İzmir, Adana, Antalya ve Trabzon şehirleri takip ediyor. Bütün ulusal gazete ve haber sitelerinin ana merkezi ise İstanbul.
En çok yurt içi temsilciliğe sahip medya kuruluşları arasında Türkiye başı çekiyor. Bu gazetenin, İstanbul’daki merkezinin dışında; Ankara, İzmir, Antalya, Adana ve Trabzon’da temsilcilikleri var. İstanbul merkezli İstiklal gazetesinin ise Ankara’nın dışında Hatay’da da temsilciliği bulunuyor.
Gazete ve haber sitelerinin çoğunun Doğu ve Güneydoğu bölgesinde temsilciliği yok. Bazı yayıncıların muhabir olarak görevlendirdiği gazeteciler, bu bölgelerde de haber üretiyor. Ancak temsilcilik olmadığı için muhabirler, haberlerini evde yazarak gönderiyor.
Aradığımız bazı siteler, ulusal yayından yerel yayına geçtiğini bildirdi. İdari merkezlerinin İstanbul’da olduğu, temsilciliklerinin ise olmadığı bilgisi verildi.
Bazı medya kuruluşları geri dönüş yapacaklarını bildirdiler. Ancak tekrar aramamıza rağmen herhangi bir bilgi elde edemedik. Ayrıca bazı haber sitelerinin iletişim bölümündeki telefonlar ve e-posta adreslerinin güncel olmadığını gördük.

Gazeteciliğin temel ilkelerinden biri, hesap verebilirlik ve şeffaflık. Buna karşın Türkiye’de sadece resmî kurumların değil, medya sektörünün de bilgi taleplerine büyük ölçüde kapalı olduğunu bu araştırmayla bir kez daha görmüş olduk.

Daha önceki Journo araştırmalarında da medya kuruluşlarının büyük bölümü, resmî ilan gelirleri ve gazetecilikte staj olanakları gibi konulardaki soruları yanıtsız bırakmıştı.