Yazım tarzımız bir okul üniformasına biraz renk katmak gibidir. Çok az şeyi değiştirebilsek de bununla büyük bir değişim yaratabiliriz. Emojiler ve kısaltmalar katabilir, noktalama işaretlerini yaratıcı şekilde kullanabilir ve normalde büyük harfle yazılması gerekenleri küçük harfle yazabiliriz.
Ben bazen komik olma çabasıyla Twitter’da küçük harf kullanıyorum. Bir arkadaşım tüm e-postalarını küçük harfle yazıyor ve bunları okurken sanki onun gerçek sesini duyar gibi oluyorum. Bir kadın ise geçenlerde tamamı küçük harfle yazılmış bir e-posta gönderdiği için benden özür diledi. Bu dokunaklıydı ama gereksiz geldi.
Peki, küçük harfle yazmak “cool” bir şey mi? Duruma mı bağlı?
Küçük harfle yazmak kolay gelse de, incelikli ve çok yönlü bir dizi yaklaşımın da sinyalini veriyor. Küçük harfi bir kostüm gibi giyebilirsiniz. Felaket de olabilir, şahane de. Açık renkli de olabilir, koyu da.
İşte, özellikle e-posta ve özel mesaj ortamında küçük harfle yazmamızın nedenlerine dair oldukça kapsamlı bir liste:
Samimiyet
Küçük harfle yazmak birini tanıdığınızın işaretidir. Der ki: “Birbirimizi tanıyoruz ve gösterişe gerek yok.” Küçük harfle yazılmış bir metin dürüsttür, editlenmemiştir ve tıpkı konuşma gibi bir tür bilinç akışı olmaya yakındır.
Hız
Küçük harfle yazmak daha hızlı ve kolaydır. Çabuk ve doğal olmanın değerli sayıldığı ortamlarda, örneğin hızlı mesajlaşma uygulamalarında, küçük harf çoğu kez varsayılan ayardır.
Rahatlık (gerçek)
Tamamı küçük harfle yazılan mesajlar daha doğaçlama görünür. Risk düşük, ortam sakin gibi gelir. New York dergisinin yeni genel yayın yönetmeni David Haskell’ın personele gönderdiği ilk e-posta tamamen küçük harfle yazılmıştı. Geçenlerde Slack üzerinden yazışırken ona bunun ne anlama geldiğini sordum. “Sadelik olabilir mi” cevabını verdi. Gerçekten de böyleydi. O e-postayı okuyunca hissettiğim buydu. Belki de bu yüzden o e-postadan hemen sonra Haskell’a bir sohbet uygulaması üzerinden ulaşıp bunu soracak kadar rahat hissettim kendimi. Oysa şimdi bu bana biraz garip geliyor.
Rahatlık (sahte)
Küçük harfle yazmak (veya küçük harfleri tutarsız bir şekilde kullanmak), gerçekten rahat hissetmese bile bir insanın bir rahatlık duygusu yaratma çabasının işareti de olabilir. Mesela bir e-posta yazmak uğruna ne kadar uzun bir zaman harcadığınızı, nasıl ince eleyip sık dokuduğunuzu müstakbel sevgilinizden saklamak için geriye dönüp bazı büyük harfleri küçük harflere çevirebilirsiniz. Böylece sanki bu e-posta için o kadar da çok uğraşmamışsınız gibi görünecektir. Zavallıca bir yöntem mi? Evet. İyi fikir mi? Hayır. Kendini ele verir mi? Muhtemelen evet. Yine de ben bunu yapmaktan kendimi alıkoyamıyorum.
Düzenbazlık (Slack ve ötesi)
Küçük harf yazmak bazen bıraktığınız izleri silme çabasına işaret eder. Şirketlerde kullanılan mesajlaşma uygulaması Slack telefondan yazılan her mesajın ilk harfini otomatik olarak büyütüyor. Bu yüzden ilk harfi büyük başlayan Slack mesajları genelde o kişinin masasında olmadığının göstergesidir. Bu da çoğu kez doğaldır. Ama eğer manuel olarak geriye dönüp mesajlarınızın ilk harfini küçültüyorsanız, belki birilerine olmadığınız bir yerde olduğunuz izlenimi vermeye çalışıyorsunuzdur.
Tembellik
Microsoft Word gibi birçok kelimenin ilk harfini gerektiğinde otomatik olarak büyüten programlar kullanarak büyüyen bir nesildenseniz, bugün e-posta ve özel mesaj yazarken sık sık “shift” (üst karakter) tuşuna basmaya üşeniyor olabilirsiniz. Bu insana eski moda ve anlamsız bir yük gibi gelebilir.
Mizahi tekdüzelik
Küçük harfle yazmak bazı esprilerin gücünü artıran bir tekdüzelik sinyali de olabilir. Çok komik repliklerin ciddi bir ifadeyle oynanarak daha da gülünç hale getirildiği bir komedi türü olan ‘deadpan humor’da olduğu gibi… Yazılı iletişim söz konusu olduğunda böyle durumlarda küçük harf kullanmak, esprinin kendi ayakları üzerinde durmasını sağlar veya bu sözler sanki ağzın bir kenarıyla söyleniyor yaratır. Neredeyse vantrilokluk gibi.
Sanatsallık
Tamamı küçük harfle yazılan özel isimler tazelik ve gençlik hissi yaratır. Bazı markalarda ve yayın kuruluşu isimlerinde bu etkiyi görüyoruz. Bunu ben de yaşamıştım. “spiralbound” adlı bir çizgi dizi yayımlamaya başlamıştım. Cool görünmek ve yayına stilize bir hava katmak için bunu yapmıştım ama her e-postada refleks olarak ilk harfini büyütür, sonra geriye dönüp hepsini tekrar küçültür ve kendimi aptal gibi hissederdim. Sonunda çizgi dizinin ismini değiştirip ilk harfi büyüttüm ve rahatladım.
Monotonluk
Küçük harfle yazmanın bazen monotonluk veya sonsuzluk hissi veren bir yanı da var. Bu yönü biraz mizahi tekdüzeliğe benziyor, ama aynı değil.
Tevazu
Küçük harfle yazmak ifadeyi daha nazik, belirsiz, hatta mahcup kılar. “ah ben sanmıştım ki…” Bir keresinde bana karışık kaset hazırlayan bir müzisyenden bir e-posta almıştım. Kasetin ismini ve şarkıcı adını da küçük harfle yazmıştı. Mesajında kendisinden üçüncü tekil şahıs olarak bahsederken şöyle diyordu: “Hayır, bu müzisyen isminin ilk harfinin büyük yazılmasını önemsemiyor. Ve hayır, kendisini k.d. lang veya ee cummings sandığı da yok. (bu arada bu ikinci kişinin isminin küçük harfle yazılmasında ısrar etmediğini de öğrendim.)”
Müzisyenin E.E. Cummings ile yazdığı bilginin doğruluğunu teyit ederken şunu öğrenmek de beni eğlendirdi: Cummings’in bir biyografisine önsöz yazan bir eleştirmen, ünlü sanatçının mahkemeye gidip ismini tamamen küçük harfle yazılacak şekilde değiştirdiğini kesin bir dille ifade etmiş. Cummings’in dul eşi bunu okuyunca kitabın yazarına mektup yazıp şöyle demiş: “Cummings ve imzası hakkında böyle çocukça bir yorum yapabilecek bir eleştirmenin önsöz yazmasına izin vermemeliydin.” Biyografinin yazarı daha sonra bu konuda şu düzeltmeyi yapmış: “Cummings’in ismi her zaman olduğu gibi ilk harfi büyütülerek yazılmalıydı. Umarım bu ismi küçük harf yazma adeti dünya üzerinden silinir.” Cummings’in kendisi, imzasını tutarsızca atardı ama sahiden “ee cummings” ismini kullandığı efsanesi, şiirlerinde “I” (ben) yerine “i” diye yazmasının bir uzantısı olsa gerek.
Yorgunluk
Bazen yoruluruz. Küçük harfle yazmak yorgunluğumuzu göstermenin/paylaşmanın bir yolu olur.
Sevimlilik
Küçük harfler sevimli, belki biraz flörtöz şeylerdir. Onları kullanırken siz de kendinizi bazen sevimli hissedersiniz. i’lerin noktasını kalp şekilde çizerken olduğu gibi. Bunun genelde kadınlara özgü bir şey olduğunu söyleyecektim ama erkekler de yapar. Birkaç kez buluştuğum bir adam bana tamamen küçük harfle yazılmış bir e-posta göndermişti. Mesajlar sofistike ve vecizdi. Adam da çekiciydi. Sonuçta bir özgüven ve ılımlılık havası oluşmuştu. Bunu başarmak zordur.
* Kısaltarak Türkçeleştirdiğimiz Edith Zimmerman imzalı bu yazının İngilizce orijinali, 14 Şubat 2019 tarihinde New York dergisinde yayımlanmıştı.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR – ŞAPKA İŞARETİ KALDIRILDI MI?
