2024'ün basın özgürlüğü özeti: Baskı, tehdit ve hukuksuzluk

Yıl bitiyor ama Türkiye’de basın özgürlüğü ihlalleri bitmiyor. Gazeteciliğe yönelik baskının, tehditlerin ve hukuksuzluğun türlü yöntemlerini 2024’ün son günlerinde iyice yoğunlaşan ihlallerde gördük. Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS), son 5 günde yaşananları bugünkü açıklamasında özetledi:

Türkiye Spor Yazarları Derneği’nin seçilmiş yönetimine İstanbul Vali Yardımcısı kayyım olarak atandı ve köklü derneğin yönetimine el kondu. İktidar, seçimle gelen belediyelere el koyma alışkanlığını bir meslek örgütünde de devam ettirdi.
Suriye’de çalışırken silahlı insansız hava aracı (SİHA) saldırısıyla gazeteciler Cihan Bilgin ve Nazım Daştan öldürüldü. Ölümleri protesto etmek isteyen meslektaşları Diyarbakır, Van ve İstanbul’da engellendi. Diyarbakır’da açıklama yapılmasına izin verilmedi. Van’da 10 gazeteci gözaltına alındı. İstanbul Şişhane’de yapılmak istenen açıklamada, aralarında gazetecilerin de bulunduğu 59 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınan 7 gazeteci tutuklandı. “2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanununa muhalefet” ve “örgüt propagandası yapmak” iddiasıyla tutuklanan meslektaşlarımız: Gülistan Dursun, Pınar Gayıp, Serpil Ünal, Hayri Tunç, Enes Sezgin, Osman Akın ve Can Papila
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, gazeteci Özlem Gürses hakkında, kendi YouTube kanalı TV OZ’de yayınladığı videoda, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) ile ilgili kullandığı, “Gördüğünüz üzere IŞİD yapısı, yani TSK-SMO yapısı Kürtlerin olduğu bölgelerde küçük küçük kazanımlar elde etmiş” şeklindeki sözleri üzerine, “halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” suçundan resen soruşturma başlattı. Ankara’da gözaltına alınan Gürses, İstanbul’a getirildi. Canlı yayında yaşanan bir dil sürçmesi, “devletin askeri veya emniyet teşkilatını alenen aşağılama” suçundan tutuklama talebine kadar büyüdü. Gürses hakkında yurtdışına çıkış yasağı ve ev hapsi kararı verildi.
Serhat News, Eylül 2024’te Adalet ve Kalkınma Partili Veysel Ürüm’ün şirketi Vefa Grup’un Van’ın Gürpınar ilçesine bağlı Topçudeğirmeni köyündeki maden faaliyetlerinin yarattığı doğa tahribatını ve bölge halkının yaşadığı mağduriyeti haberleştirdi. Ürüm, “halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma,” “yalan haber” ve “itibarı zedeleme” suçlamasıyla Serhat News’ten şikâyetçi oldu. Van Cumhuriyet Başsavcılığı da Ürüm’ün şikâyeti üzerine soruşturma başlattı. Soruşturma devam ederken Ürüm’ün damadı ve şoförü Orhan Delen, Serhat News Genel Yayın Yönetmeni Sıddık Güler’i arayarak, küfür ve hakaret etti, ardından ölümle tehdit etti.
Halk TV’nin İstanbul Zeytinburnu’nda bulunan binasına bir kişi saldırıda bulundu. Kanalın binasına giren Y.P. isimli saldırgan, eşyalara zarar verdi ve çalışanlara hakaretler yağdırdı.
İstanbul’da KRT TV’nin bulunduğu binaya, cumartesi akşamı, üzerinde el bombası olduğunu iddia eden bir saldırgan zorla girdi. Saldırgan polis tarafından gözaltına alındı.

“Bir kez daha söylüyoruz; gazetecilik suç değildir”

TGS, açıklamasının sonunda, şu ifadeleri kullandı: “Kayyım atamaları, gözaltılar, tutuklamalar, ev hapisleri, ölüm tehditleri ve fizikî saldırılarla geçen bir 5 gün yaşadık. Gazetecilik mesleğine yönelik düşman politikalar devam ettiği sürece benzerlerini yaşamaya da devam edeceğiz. İktidarı bir an önce bu politikadan vazgeçmeye, gazetecileri de meslek paydasında buluşup dayanışmaya çağırıyoruz. Ve bir kez daha söylüyoruz; gazetecilik suç değildir. Gazetecilik topluma doğruyu, gerçeği ulaştırma mesleğidir. Gerçeklerden korkmayın, gazetecilere saygı gösterin.”

Bugünün ilerleyen saatlerinde de ihlaller devam etti. Gazeteciler Öznur Değer ve Medine Mamedoğlu‘na yönelik soruşturmalar, haberciliğe karşı yıl boyunca sürdürülen adlî tacizin son örnekleri olarak görülüyor. Üstelik bu örnekler, 2024’te daha da artan gazeteciliğe yönelik anayasal ihlallerin sadece bir bölümünü oluşturuyor. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun (RTÜK) verdiği haksız cezalardan, dijital sansüre dek daha birçok alanda habercilik 2025’e bu ağır baskının eşliğinde giriyor.

İLGİLİ: