İngiltere hükûmeti, internet denetimini tamamen yenileyen bir yasa tasarısı hazırladı. Tasarı, temmuza kadar kamuoyunun katkısına ve tartışmaya açık olacak.
Tasarı Şubat 2019’da İngiltere Parlamentosu’nun Dijital, Kültür, Medya ve Spor Komitesi’nin yayımladığı rapor da göz önünde bulundurularak hazırlandı. Hem ulusal güvenliği sağlamak, hem de demokratik değerleri ve internet kullanıcılarını gelişen çevrimiçi tehditlerden korumak için bir takım hamleler yapmak gerektiği tasarıda savunuluyor.
İngiliz hükûmeti, internet yasa tasarısının diğer ülkeler ve uluslararası düzenleyiciler için de kılavuz niteliğinde olabileceğini iddia ediyor.
Yasa tasarısının amacı ne?
Belirtilen temel amaç; toplum, şirketler ve devlet için güvenli internet ortamını tesis etmek. Güvenli internet vurgusunun merkezinde yer aldığı yasa taslağıyla aşağıdaki hedeflere de ulaşılması öngörülüyor:
* Açık ve güvenli internet ortamı yaratmak ve çevrimiçi ifade özgürlüğünü tesis etmek
* İlgili teknoloji şirketlerinin, kullanıcıların güvenini sağlamak adına zararlı içerikleri, terörist propagandaları ve kötü niyetli devletlerin faaliyetlerini önlemelerini sağlamak
* İnternetteki zararlı ve kötü niyetli davranışları engellemek
* İngiltere’deki dijital ekonomi ekosisteminin ve şirketlerin güvenli internet ortamında büyümesini ve gelişmesini sağlamak
* Diğer ülkelerle uyum içinde çalışarak vatandaşların güvenli internet kullanmasını sağlamak
* Kullanıcıların, çevrimiçi şirketlere ve hizmetlere tekrar güvenmesini sağlamak
Yasa taslağından bazı satır başları
Şirketler, kullanıcıların zarar göreceği bir faaliyet veya içerikle karşılaşmamaları konusunda doğrudan sorumlu olacak. Şirketlerin bu yükümlülüklerini yerine getirilip getirmediğini de düzenleyici denetleyecek.
Düzenleyici, yasa kapsamına girecek şirketlerin yasal yükümlülüklerini yerine getirmediği taktirde etkili bir ceza mekanizmasını harekete geçirebilecek. Şirketlere para cezası verebileceği gibi üst düzey yöneticiler, yasal yükümlülüğe uyulmaması dolayısıyla bireysel olarak da sorumlu tutulabilecek.
Algoritmalardan hesap sorulabilecek
Düzenleyici, şirketlerden şeffaflık raporlarını talep edip çevrimiçi olarak yayımlayabilecek. Ayrıca kullanıcılara içeriklerin neye göre gösterildiğine dair algoritmaların çalışma ilkeleri ve gerçekleşmeden önlenen zararlı faaliyetler de dahil olmak üzere şirketlerden ek raporlar isteyebilecek.
Şirketlerin, kullanım koşulları ve kullanıcı sözleşmeleri çocukların ve savunmasız bireylerin de kolaylıkla erişebileceği ve açıkça anlayabileceği hale getirilecek. Bu erişilebilirliğin yeterli olup olmadığını “düzenleyici” değerlendirecek. Ayrıca, yasa kapsamına giren şirketlerin, kullanıcıların şikayetlerine makul bir zaman dilimini içinde cevap verip vermediği de “düzenleyici” tarafından kontrol edilecek.
Hangi şirketler etkilenecek?
Taslakta, hangi tür şirketlerin yasa kapsamına gireceği de detaylı bir şekilde tarif ediliyor. Buna göre; içeriğini kullanıcıların oluşturduğu, paylaştığı veya bulmasına olanak tanıyan şirketler ile sosyal medya platformları, dosya barındırma siteleri, herkese açık forumlar, mesajlaşma servisleri ve arama motorlarının dahil olduğu her büyüklükteki şirket yeni yasaya tabi olacak.
Birçok şirket düzenleyicinin denetimi altına girecek olsa da bu denetimler, yaratacağı etkiler ve ölçeklerine göre önceliklendirilecek. Düzenleyici tarafından en görünür ve açık riskleri barındırdığı değerlendirilen şirketlerin denetimine öncelik verilecek.
‘Düzenleyici’ nasıl düzenleniyor?
Yasa tasarısına göre geniş yetki ve sorumluluklarla donatılması planlanan düzenleyicinin, yasanın uygulanmasını etkin bir şekilde kontrol etmesi öngörülüyor. İçerik veya çevrimiçi faaliyet nedeniyle çocukların ve diğer savunmasız bireylerin görebileceği zararlara ve öngörülen risklere karşı harekete geçme önceliği olacak.
Düzenleyici, internet ekosistemindeki mahremiyet ve gizliliğin korunması konusunda özellikle hassasiyet gösterecek. Herhangi şekilde doğruluk denetimi yapmayacak.
Düzenleyicinin, hâlihazırda bulunan bir organ mı yoksa yeni kurulacak bir organ mı olacağına hükûmet, ilerleyen dönemde karar verecek. Düzenleyici, orta vadede dijital endüstrinin paydaşları tarafından finanse edilecek. Düzenleyicinin yürüteceği denetim, raporlama, dijital okuryazarlık ve bilinçlendirme faaliyetlerinin giderleri de benzer şekilde karşılanacak.
‘Derin işbirliği ve güçlü kullanıcılar’
Çevrimiçi hizmet veren şirketlerin, kullanıcıların güvenliğini sağlamak için daha fazla teknolojik yatırım yapmalarının yanı sıra bir araya gelerek güvenli bir ortam oluşturulması konusunda işbirliği yapması da tavsiye ediliyor. Hükûmet, küçük veya piyasaya yeni giren şirketler için endüstri ve sivil toplum işbirliğini, yasal düzenlemeyle desteklemeyi planlıyor.
Hükûmet, daha güçlü ve bilinçli kullanıcılar yaratmak için yeni bir medya okuryazarlığı stratejisi geliştirmeyi de planlıyor. Bu kapsamda dijital yayıncılar, medya kuruluşları, eğitimciler, araştırmacılar ve sivil toplum üyeleriyle bir araya gelinecek.
İlk tepkiler: Gri alanlar fazla, sansüre yol açabilir
8 Nisan’da yayımlanan taslağa gelen ilk tepkiler karışık. The Guardian’a göre, internette düzenlemeye ihtiyaç duyulsa da yasa tasarısının gri alanlara sahip olduğu görüşü ön plana çıkıyor. Tam olarak tanımlanmayan suçlara karşı cezaların verilebileceği çekincesinin yanı sıra platformların nötr kanallar olarak görülüp içeriğe yoğunlaşılması eleştiriliyor.
MIT Teknoloji Dergisi’ndeki bir görüşe göre bu taslağın yasalaşması halinde, şu anda sekiz veya dokuz farklı düzenleyici organın yetkisinin tek bir düzenleyicide toplanacak. Bu durum ifade özgürlüğünün kısıtlanabileceği ve kolayca sansürle karşılaşılabileceği endişesini artırıyor.
İngiltere hükûmetinin yeni internet yasa tasarısının tam metnini buradan indirebilirsiniz.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR – SANSÜRÜ EĞLENCE İÇİN AŞIYORUZ, HABER İÇİN DEĞİL
