Basın, Yayın ve Gazetecilik faaliyeti içindeki bir işletmede çalışıyorsunuz. Ekonomik ve sosyal haklarınızı iyileştirmek, iş güvencesi elde etmek ve meslekî dayanışmaya güç katmak için sendika üyesi olmaya ve işyerinizde sendikayı kurmaya karar verdiniz. O zaman sizi, bu sürecin başarıyla sonuçlanması için dikkat etmeniz gereken altın değerinde 12 ipucunu okumaya davet ediyoruz.
1. İşletmenin bağlı olduğu iş kolunu ve sigortalılık bilginizi kontrol edin.
Çalıştığınız şirketin hangi iş kolu içinde kayıtlı olduğunu öğrenerek işe başlayın. Ne yazık ki birçok şirket, basın ve yayın faaliyeti yürütmesine rağmen çalışanların sendikalaşmasını engellemek için ilgili iş koluna kayıt yaptırmayabiliyor. İş kolunu öğrenmek için e-Devlet sistemine kendi kişisel bilgi ve şifrenizle giriş yapın. Açılan sayfada arama kısmına “İşçi Sendikaları Üyelik İşlemleri” yazın. Sonrasında bağlı olduğunuz iş kolunun numarası ve adı, hemen altında ise bu iş kolunda kayıtlı sendikaların listesini göreceksiniz. Eğer açılan sayfada iş kolu numarası “08” ve iş kolu adı “Basın, Yayın ve Gazetecilik” ise Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) da üye olabileceğiniz sendikalar arasında görünecektir.
Hazır e-Devlet sistemi içindeyken sigortalı olup olmadığınızı da kontrol etmekte fayda var. Sendikalı olmanın bir koşulu da kayıtlı istihdam ediliyor olmak. İş kolumuzda ise sigortasız çalıştırma epey yaygın. Eğer sistemi kontrol ettiğinizde sigortalı olduğunuzu gördüyseniz, ilk adım için her şey yolunda demektir.
2. Çalıştığınız işletmeyi daha yakından tanıyın.
Sendikalaşırken yeter sayıya ulaşmak için işletmedeki tüm sigortalı çalışan sayısı dikkate alınır. Bu nedenle eğer varsa, sizin çalıştığınız büro dışında işletmenin diğer büro ve işyerlerindeki çalışanların sayısı ve bu işyerlerindeki arkadaşlarınız, bağlantı kurabileceğiniz kimseler oldukça önem taşır. Mümkünse diğer bürolardan güvenebileceğiniz kişilerle sendikalaşma önerisini konuşmanız, iş arkadaşlarınızın genel eğilimini öğrenme konusunda size fikir verecektir.
3. Temel sorun ve beklentiler neler, not edin.
İşletmede rahatsızlık yaşadığınız ve düzeltilmesini istediğiniz başlıklar neler, bunları sadece sizin erişebileceğiniz bir yere not edin. Kişisel olarak rahatsızlık duyduğunuz hususlar çalışma arkadaşlarınıza doğru ne kadar genelleştirilebilir, bu soruya da cesaretle yanıt verin. Tüm çalışanlar için sendikalaşma yoluyla düzeltilebilecek sorunların (ör: düşük ücret, haftalık izinler) ve elde edilebilecek kazanımların (ör: 212’li çalışma, ikramiye) neler olabileceğini önem sırasına göre yine not almayı unutmayın. Bu sayede ilerleyen süreçte üyeliğe davet edeceğiniz arkadaşlarınızın temel motivasyonlarını öngörme fırsatınız olacaktır.
4. Sendikaları araştırın, bilgi edinin ve karar verin.
“Basın, Yayın ve Gazetecilik” iş kolu içindeki sendikaları araştırın. Yola çıkacağınız sendikanın sektöründeki gücü, imzaladığı toplu iş sözleşmelerinin sayısı ve ayrıntıları, basın özgürlüğü mücadelesindeki yeri, avukat ve uzman kadrosu konusunda daha ayrıntılı bilgi sahibi olun. Bu kapsamda sendikaların internet sitelerine göz atmak, ofislerini ziyaret etmek, düzenledikleri eğitimlere katılmak, yöneticileri ile görüşmek gibi bir dizi yolla araştırmanızı yapabilirsiniz. Ayrıca yine sendikaların internet adresleri üzerinden son dönemde imzaladıkları Toplu İş Sözleşmelerine (TİS) göz atarak, üyelerinin ekonomik ve sosyal hakları için ne gibi kazanımlar elde ettiklerini de öğrenebilirsiniz.
Yetkili işyerimiz @Podfreshco da ikinci dönem toplu iş sözleşmesini imzaladık 👏
📍Birinci yıl yüzde 65 zam,
📍İkinci yıl enflasyon+2 puan zam,
📍Yılda iki ikramiye,
📍Aylık 3750 TL yemek parası,
📍2500 TL gözlük/lens yardımı#BirlikteGüçlüyüz #5N1K1Sendika pic.twitter.com/YbYpyHYzQh— Gazeteciler Sendikası (@TGS_org_tr) January 16, 2024
Hangi sendika bünyesinde çalışma yürüteceğinize karar verdikten sonra o sendikanın yönetici veya örgütlenme uzmanı ile bir araya gelin. Elinizdeki verileri onunla paylaşın ve sendikalaşma çalışması için ortak bir plan hazırlanmasına katkı sunun.
5. İşletmeye ait teknolojik araç ve uygulamaları sendikal çalışma sırasında kullanmayın.
Sendikalaşma konusunda işyerinizde dikkat etmeniz gereken ilk nokta, gizlilik. Gizliliğe azami özen göstermeniz sizin ve genel olarak sendikal çalışmanın açığa çıkmasını ve işveren tarafından engellenmesini önleyecektir. Bu amaçla çalıştığınız işletmeye ait bilgisayar, yazıcı, e-posta adresi gibi teknolojik araç, uygulama ve altyapıları sendikal faaliyet için kullanmayın. e-Devlet’te üyelik sürecinde, şirket değil kişisel mail adresinizi paylaşın. Şirket bilgisayarında sendikalaşma ile ilgili bilgi/dosya tutmayın. Yine bilgisayarın takvimine sendika ile ilgili yapacağınız görüşmeleri ve randevuları eklemeyin. Sendika ile iletişime geçtiğiniz e-posta adresinizi ve WhatsApp gibi sohbet uygulamalarını yine şirket bilgisayarında açmayın. Tüm bu önlemler sizin, teknik araçlardaki her bir işleminizi takip edebilen bilgi işlem (IT) servisi tarafından “yakalanma” ihtimalini en aza indirecektir.
6. Üyelerle sürekli yan yana gözükmemeye dikkat edin.
Üyelerin, adeta haftasonu iznine çıkmış askerler gibi işyerinde sürekli birlikte hareket etmesi, yemekhaneye, çay veya sigara molasına beraber çıkması dikkat çekecektir. Yine işyerinde herkese açık ve hareketliliğin kontrol edilemediği mekânlarda sendika konusunu konuşmak, meraklı ve kötü niyetli kulakların ilgisini çekebilir, dikkatli olmakta fayda var.
7. Sosyal medya hesaplarınızı kullanırken dikkatli olun.
Eğer sosyal medyayı kullanmayı, paylaşım yapmayı çok seven biriyseniz bu uyarımız özellikle size. Sendika üyesi olduğunuzu ya da sendikanın düzenlediği bir etkinliğe katıldığınızı bir süre (en azından yetkiyi alana kadar) takipçileriniz ile paylaşmamanızda fayda var. İnsan kaynakları (İK) personeli ya da işverene yakın kimselerin en sevdiği şeylerden birisi de çalışanların sosyal medya hesaplarını gözetlemek ve buradan sizin hakkınızda bilgi toplamak. Bu nedenle sendika ile ilgili şeyler yerine örneğin kedili videolar paylaşmak daha iyi olabilir. Maksat, işyerinizde yetkiyi almadan önce ağzınızın tadı bozulmasın.
8. İlk hedefiniz yetkiyi almak, buna yoğunlaşın.
Sendikal çalışma sırasında üyelerden gelen en büyük şikâyetlerden birisi çalışan sayısı ile ilgili oluyor. Çalışan sayısı görece düşük olan işletmelerde patronajın çalışanlarla kurduğu yakın ilişkinin yarattığı dezavantaj öne çıkarken, görece çalışan sayısının yüksek olduğu işletmelerde ise tüm çalışanlarla iletişime geçememe ihtimali bir engel olarak önümüze çıkıyor. Bu olumsuzlukların farkına vararak ancak onlara teslim olmadan çalışmayı sürdürebilmek ve başarıya ulaştırmak mümkün.
Üçüncü ipucunda da ifade ettik, iş arkadaşlarınızın sendika üyesi olmasını sağlayacak temel motivasyonları bulmak ve onlarla istikrarlı ve planlı bir çalışma kapsamında görüşmeler düzenlemek yetki için gereken sayıyı gün be gün azaltacaktır. Sabır ve istikrar, sizin en büyük yardımcınız olacak. Ayrıca çalışan sayısının görece yüksek olduğu işletmelerde sendikalaşmayı yürütecek dar bir ekip oluşturmak da bahsedilen zorlukların aşılmasına katkı sunacaktır.
Geçmişte sorun yaşadığınız iş arkadaşlarınızla yeni bir sayfa açma konusunda cesur olun. Çalışanlar arasında güvensizlik ve rekabet gibi olumsuz tutumlar, işyerindeki dayanışmayı ve yetki için gereken sayıya ulaşmanızı engelleyeceği faktörlerdir.
9. Üyeler ve üye sayısı ile bilgilerin mahremiyetine saygı gösterin.
Güncel üye sayısının ne olduğu ve üyelerin sizle yaptığı görüşmelerin içeriği sendikalaşma sürecinde özenle korunması gereken mahrem bilgilerdir. Özellikle güncel üye sayısının, bir önceki ipucunda bahsettiğimiz dar ekip dışında bilinmemesine dikkat edin. Yetki için Bakanlığa başvurana kadar güncel üye sayısının dar bir ekibin bilgisi dâhilinde kalması, işyerindeki çalışmanızı koruyacaktır.
Görüşmecilerden talep gelmedikçe tüm görüşmelerinizi teke tek gerçekleştirin. Toplu görüşmelerde ise sayının 3-4’ü geçmemesine dikkat edin. İş arkadaşlarınızı sendika üyeliğine kazanmak isterken onların yaşayabileceği korkuları öncesinde tahmin etmeye çalışın. Görüşme sırasında dile getirilecek muhtemel korku ve çekincelerle ilgili net, doyurucu yanıtlar vermeye gayret edin. Görüşmelerde belki de en önemlisi, arkadaşlarınıza bir süper kahraman edasıyla yaklaşmayın. Başarının, tek bir kişinin çabasıyla değil kolektif bir emek ile geleceğini görüşmelerde vurgulamayı unutmayın.
10. Dürüst olmaya ve sakin bir çalışma yürütmeye özen gösterin.
Sendikalaşma sürecinde her bir üye, hızla yetki alınması ve masaya oturulması için büyük bir heyecan duyar. Ancak bu heyecan, sendikal çalışmayı gereksiz bir aceleye sürüklediği anda yıkıcı bir etkene dönüşür. Görüşmelerinizde yalana sığınmadan, sendikalaşmanın yasal bir prosedür üzerinden yürüdüğü, zaman ve emek isteyen bir süreçler toplamı olduğu konusunda her bir arkadaşınızı bilgilendirin.
11. Sendika ile her aşamada iletişim halinde olun.
Sürecin her aşamasına sendika avukatları ve uzmanının dâhil edilmesi, bilgilendirilmesi ve yasal mevzuat gibi teknik konularda destek alınması oldukça faydalı olacaktır. Üye ya da çalışanlarla yapılan görüşmelere sendika profesyonellerini dâhil etmeniz işinizi ayrıca kolaylaştıracaktır. Sendikalaşma sürecinin normal seyrettiği durumda haftada bir, sürecin hareketlendiği durumlarda ise günlük yüz yüze veya telefonla görüşmeler yapmanız, profesyonellerin çoktan deneyim edindiği ancak sizin ilk defa karşılaşmış olabileceğiniz sorunları kolaylıkla aşmanıza yardımcı olacaktır.
12. Hayal satmayın, gerçekçi olun.
Üyeliğe ikna sürecinde gerçekçi olun. Yetki alındıktan sonra başlayacak toplu pazarlık sürecinde en iyi sonucu elde etmek için gerekli parametreleri paylaşın. Bu parametreleri 5 başlıkta özetleyebiliriz:
- üyelerin birlik ve kararlılık düzeyi,
- tarafların pazarlık kapasitesi,
- işletmenin finansal kapasitesi/yarattığı değer,
- işletmenin faaliyet düzeyi,
- hem Türkiye hem de işletmenin köken ülkesindeki ekonomik-siyasal koşullar.
Üyeler arasında birliğiniz zayıfsa sözleşme de görece zayıf olacaktır. Aksine üyeler arasında birliğiniz güçlü ise sözleşme de içerik olarak güçlü olacaktır. Birlik ve kararlılık düzeyi, masada sendikanın pazarlık kapasitesine doğrudan etki eder. İlki zayıfsa, büyük oranda ikincisini de zayıflatır. Birliğiniz güçlü ve kararlılığınız yüksek ise masada müzakere kapasiteniz de hayli güçlü olabilir. Bu durumda talepler, işletmenin finansal kapasitesi/yarattığı değer ile sınırlanır. İşletmenin mali yapısına ve gelir/gider bilgisine üyeler/sendika ne kadar hâkimse o kadar gerçekçi talepler öne sürer ve bu sayede müzakere masası daha sağlıklı ilerler.
Örneğin bir medya şirketini ele alalım. Bu şirketin ana gelirinin okur/izleyici/dinleyiciden mi yoksa reklam/projeden mi geldiği müzakere sürecini etkiler. Özellikle proje bazlı şirketlerde müzakere ve taleplerin karşılanması diğerlerine göre daha zordur. İşletmenin faaliyet düzeyi, onun finansal kapasitesini/yarattığı değeri de sınırlar. Uluslararası bir medya şirketinden talep edecekleriniz, yerel bir medya şirketinden talep edeceklerinizden elbette farklı olur. Köken ülkeleri farklı uluslararası şirketlerin Türkiye bürolarında da müzakere tam olarak aynı seviye ve gerilimde ilerlemez. Köken ülkedeki siyasal ve ekonomik gelişmeler, Türkiye bürosundaki toplu pazarlık sürecine dolaylı da olsa tesir eder.
Bu kadar tedbirin nedeni ne?
Son olarak, bu metni okuyanlar içinde “Sendikalaşmak yasal bir hak değil mi? Bu kadar dikkate ne gerek var” diyenler olacaktır. Doğru, ülkemiz yasal düzlemde sendikal haklar konusunda iyi bir görünüme sahip. Anayasa ve ilgili yasalarda sendikal hak ve özgürlüklere net atıflar var. Ayrıca ülkemiz, Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) sendikal hak ve özgürlüklerle ilgili temel sözleşmelerini onaylayan ülkeler arasında. TGS de işkolunda 19 farklı işletmede yetkili sendika olma başarısını göstererek üyelerinin ekonomik ve sosyal çıkarlarını gözeten toplu iş sözleşmelerine imza atıyor. Ancak bu tablo; sektörde görece düşük sendikalaşma oranı olduğu, yüksek işsizliğin korkuyu büyüttüğü, birçok işverenin sendika karşıtlığı yaptığı gerçeğini değiştirmiyor. Sonuç olarak sektörün bu gerçekliği de bizlere, sendikalaşma sürecinde bir dizi tedbir almayı ve dikkatli olmayı gerektiriyor.
🚀 Büyüyor, güçleniyor, işkolundaki çalışanların ekonomik ve sosyal hakları için mücadele ediyoruz.
Zengini daha zengin, yoksulu daha yoksul yapan bu ekonomik düzene karşı tüm çalışanları Sendikalarında örgütlenmeye davet ediyoruz.
2️⃣0️⃣8️⃣7️⃣ kişiye ulaşan üye sayımızla daha… pic.twitter.com/2qEsiSNaRQ
— Gazeteciler Sendikası (@TGS_org_tr) January 31, 2024
İLGİLİ:
Bir hayalimiz var: Medya sektöründe orman kanunlarına son vereceğiz
