Bir yılı geride kalan koronavirüs salgınıyla birlikte medya dâhil birçok sektörde uzaktan çalışma düzeni sürüyor. Hatta birçok şirket, uzaktan çalışmayı kalıcı hâle getireceğini açıkladı. Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS), “4857 Sayılı İş Kanunu’ndaki ilgili maddelerin yanı sıra uzaktan çalışma yönetmeliğinin, çalışanların hak ve güvencelerini korumaktan uzak olduğunu” vurgulayarak 12 maddelik bir rehber yayımladı.
TGS’ye göre uzaktan çalışma biçimlerinde; mesai saatlerinin esnekleşmesi, ulaşılamama hakkı, iş ile ilgili yapılan harcamaların kim tarafından karşılanacağı ve özel hayatın gizliliği gibi sorun ve talepler dikkat çekiyor. TGS bu nedenle bakanlığa ve işverenlere çağrıda bulundu. “Adil Bir Çalışma Düzeni İçin 12 Maddelik Rehber” başlığıyla paylaşılan tavsiye listesi şöyle:
- İlgili kamu kuruluşları, uzaktan çalışma ile ilgili olarak Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) standartlarına uygun düzenlemeleri derhal hayata geçirmelidir. İlgili kanun ve mevzuatlarda çalışanlar aleyhine olacak muğlaklıklara izin verilmemelidir. Bu süreçte sendikaların görüşü alınmalıdır.
- Uzaktan çalışma gönüllülük esasına dayanmalı, uzaktan çalışmaya geçişte mutlaka çalışanın onayı alınmalıdır. Uzaktan çalışmanın, mobbinge dönüşmesine izin verilmemelidir.
- Uzaktan çalışan ve diğer personel arasında başta ücret, terfi, eğitim, kariyer gelişimi, çalışma süresi, yan ödemeler gibi hiçbir konuda ayrımcılık yapılmamalıdır.
- İnsan onuruna yaraşır iş ve çalışma koşulları, uzaktan çalışanlar için garanti edilmelidir.
- Uzaktan çalışanların toplu sözleşme ve örgütlenme özgürlüğünü engelleyecek uygulama ve düzenlemelere izin verilmemelidir.
- Uzaktan çalışanın mesai saatleri ve ara dinlenme süreleri net olarak belirlenmeli ve bu süreler işverence suistimal edilmemelidir.
- Mesai saatleri dışında, ara dinlenme sürelerinde ve hafta tatillerinde çalışanın, ulaşılamama hakkına saygı gösterilmelidir.
- Fazla mesailerin belirlenmesi ve fazla mesai ücretlerinin ödenmesi konusunda uzaktan çalışanlar hak kaybı yaşamamalı, işverenler yasal yükümlülüklerine uymalıdır.
- Gerekli ekipman, program ve yazılım desteği ve iş ile ilgili yapılan diğer harcamalar (elektrik, su, doğalgaz, internet, cep telefonu faturaları vb.) netleştirilmeli, bu harcamalar işveren tarafından karşılanmalıdır. Uzaktan çalışmaya geçiş sonrasında da çalışana yemek ve benzeri ödemelerin yapılmasına devam edilmelidir.
- Çalışma uzaktan yapılsa da işveren, işçi sağlığı ve iş güvenliğinden sorumludur. İşveren; uzaktan çalışanın yaptığı işin niteliğini dikkate alarak iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hususunda çalışanı bilgilendirmekle, gerekli eğitimi vermekle, sağlık gözetimini sağlamakla ve sağladığı ekipmanla ilgili gerekli iş güvenliği tedbirlerini almakla ilgili yükümlülüğünü sürdürmelidir.
- İş gereği kullanılan gözetim araçları sınırlandırılmalı, çalışanın özel hayatının gizliliğine saygı gösterilmelidir. Bunun suistimal edilmesi halinde cezai yaptırımlar net olarak ifade edilmelidir.
- Uzaktan çalışmada korunması gereken veriler ve çalışanın bu konudaki yükümlülükleri belirlenirken; öncelikle, işverence verilerin korunması konusunda teknik güvenlik önlemleri alınmalı, siber güvenlik başta olmak üzere diğer güvenlik önlemlerine ilişkin programlar çalışanın kullanımına sunulmalı ve çalışan bilgilendirilmelidir.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR – UZAKTAN ÇALIŞMANIN GAZETECİLİĞE ETKİSİ
