“Journo Haber Gözcüsü” ile Google algoritmasını ve Türkiye’nin önde gelen haber sitelerini takip ediyoruz. Kamuoyuna açtığımız bu canlı verileri şimdi siz de izleyebilir, Türkiye medyası için en önemli dijital platform ile en büyük haber sitelerinin 14 Mayıs seçim sürecinde ve sonrasında kime, ne kadar ve nasıl yer verdiğini görebilirsiniz. GPT dil modeliyle analiz ettiğimiz haber metinlerine dair bulgularımız için Journo e-bültenini takip etmeyi unutmayın.
Tarafsızlık ve hakkaniyet, gazeteciliğin en temel ilkeleri arasında. Dünyanın dört bir yanında haber medyasının özdenetimiyle veya yasal düzenlemelerle bu ilke korunmaya çalışılıyor.
Bu ilkelerin sözde veya kâğıt üstünde kalmayıp etkin bir biçimde uygulanması, demokratik toplum için hayati önemde. Özellikle de seçim sürecinde tarafsız haberciliğin değeri daha da artıyor.
Türkiye’de de örneğin 6112 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkındaki Kanun, yayınların “tek yönlü veya taraf tutar nitelikte” olamayacağını belirtiyor, ama kamu yayıncısı TRT’nin dahi ne kadar “tarafsız” yayın yaptığı her gün ekranlarda görülebiliyor.
Peki, dijital medya, haberlerde çok sesliliği sağlıyor mu? Platformlar, geniş bir yelpazedeki Türkçe haber kuruluşlarının çeşitliliğini algoritmalarının sunduğu önerilerde yansıtıyor mu? Haber siteleri, seçim sürecinde hangi siyasetçilere, ne kadar yer veriyor?
Journo Haber Gözcüsü veri panellerini bu sorulara yanıt vermek üzere geliştirdik (panele gitmek için buraya tıklayın).
1. Google Arama Monitörü
İlk aşamada, Google algoritmalarının hangi haber kuruluşlarını öne çıkardığını takip eden paneli devreye aldık. Bu panelde istediğiniz haber sitelerini ve tarih aralığını seçerek grafiği görebilirsiniz.
Journo botları, Google’ın şu uygulamalarını sürekli tarayarak verileri kaydediyor:
- Google arama motoru: “Son dakika” ve “haberler” anahtar kelimeleriyle Google’da yapılan aramaların sonuçlarını web kazıma yöntemiyle her saat başı kaydediyoruz. Her gün 1 milyonu aşkın kullanıcı bu aramaları yapıyor. Ayrıca son 24 saatte en hızlı çıkışı yaptığı için “Google Trends” listesine giren 10 anahtar kelimeyi de aynı yöntemle takip ediyoruz.
- Google Haberler uygulaması: Google bu uygulamada arama motorundan farklı bir algoritma kullanıyor. Journo botları, Google Haberler ana sayfasını da her saat başı ziyaret edip hangi haberlerin ve medya kuruluşlarının burada ön plana çıkarıldığını veritabanına işliyor.
Google Arama Monitörü sayfasının sağ tarafında, oluşturduğunuz grafikteki en yüksek öneri sayısını sözel olarak anlatan “akıllı metin” kutusunu, algoritmanın son saatlerde öne çıkardığı haberlerden bir seçkiyi ve konuyla ilgili raporlarımızı bulabilirsiniz.
Çizdirdiğiniz grafiklerin ham verilerini tablo olarak edinebileceğiniz “verileri indir” özelliğini de çok yakında Google Arama Monitörü paneline ekleyeceğiz.
2. Haber Siteleri Monitörü
Önümüzdeki günlerde aynı sayfadan erişebilecek Haber Siteleri Monitörü’nü devreye alacağız.
Bu panel, 64 adet Türkçe haber sitesinin yayımladığı tüm içerikleri anlık olarak izliyor. Bu siteler arasında Türkiye’nin en popüler haber kuruluşlarının yanı sıra yerel medya da var.
14 Mayıs seçimlerine kadar odağımız siyaset olduğundan üstten açılan menüde siyasetçilerin ve ittifakların isimlerini hazır olarak bulabileceksiniz. Bu paneli kullanarak ilgili haberlerin duygu analizini de yapabileceksiniz.
Journo Haber Gözcüsü ekibi
Journo Haber Gözcüsü’nün veri mühendisliğini, kendi ürettiği DQments altyapısını kullanan Emrah Yılmaz; kullanıcı deneyimi tasarımını Meriç Funda, web ve mobil uygulamasını ise neopublico yaptı.
Ben de bu verileri İrem Gül ile takip edip seçim sürecinde ve sonrasında Journo’da düzenli olarak yorumlayacağım.
Dijital haber metinlerinin duygu analizlerini ise bu alanın uzmanlarından Dr. Suat Atan ile birlikte GPT dil modelinden yararlanarak yapacağız.
Haber Gözcüsü raporlarını kaçırmamak için Journo’nun haftalık e-bültenine şu sayfadan abone olabilirsiniz.
İlk rapor gelmeden, IPI Türkiye Dijital Medya Raporu’nu ve Journo Haber Tüketicisi Araştırması’nı okumanızı tavsiye ederiz.
Journo Haber Gözcüsü ile ilgili soru ve yorumlarınızı emre@journo.com.tr adresine e-posta göndererek bana iletebilirsiniz.
Journo Haber Tüketicisi Araştırması: Okur, izleyici ve dinleyici ne istiyor?
Türkiye’nin haber çölleri: 973 ilçeden 1.1 milyon haberi taradık, 3 haritayla anlatıyoruz
Yanlış bilgi yaymasına rağmen Google’dan para alan yayıncı oranı en yüksek Türkiye’de
İktidar medyası ve Google, deprem haberlerinden bile SEO hileleriyle para kazanıyor
