İktidarın kontrolündeki büyük medya kuruluşları, 3 haftadır neredeyse her gün “Depremde ölü sayısı ne kadar oldu” ve “yaralı sayısı kaç” gibi soruların başlıklarda yer aldığı “SEO” haberleri yapıyor. Son günlerde bu haberlerin hiçbirinde bu soruların yanıtları yer almıyor.
Buna rağmen, her bir tıklamada bu haber sitelerinden reklam komisyonu alarak para kazanan Google, hemen hemen tüm aramalarda iktidar medyasının “SEO hileli” içeriklerini en üst sıralarda çıkarıyor. Milyonlarca kullanıcı, reklamlarla dolu sayfalardaki boş “foto galerilere” yönlendiriliyor.
Türkiye’yi yasa boğan 6 Şubat Kahramanmaraş depremlerinin üstünden 21 gün geçti. Ancak dijital ortamda bugün bile depremle ilgili somut olgulara kolayca erişmek mümkün değil.
Bu durumun nedenlerinden biri de, Türkiye’de vatandaşların haber için başvurduğu başlıca kaynak olan arama motoru Google‘ın, siyasi iktidarın kontrolündeki büyük medya kuruluşlarının eksik ve yanlış haberlerini öne çıkarmayı sürdürmesi.
Örneğin bir kullanıcı “deprem yaralı sayısı” diye Google’da bir arama yaptığında, sonuçlarda ilk sıraların tamamının iktidarın denetimindeki medya kuruluşlarının hazırladığı içeriklerden oluştuğunu görüyor.
Bugün itibarıyla bu aramada Google algoritması; CNN Türk, Sabah, Milliyet, Fotomaç ve Habertürk‘ün birbirine çok benzeyen “haberlerini” ilk sıralarda öneriyor.
“Deprem yaralı sayısı” ve “yaralı sayısı kaç oldu” gibi ifadelere başlıkları dâhil içeriklerinde defalarca yer veren bu gazeteler, ilgili “haberlerin” hiçbirinde depremde kaç kişinin yaralandığını yazmıyor. Google’ın bu konuda bir spor gazetesini güvenilir ve özgün bir haber kaynağı olarak kabul etmesi de bir başka tartışmalı durum.
Tüm algoritmalar gibi Google’ınkini de insanlar tasarlayıp denetliyor. “Arama motoru optimizasyonu” (SEO) hileleriyle hazırlanan bu tür içerikleri Google algoritması Türkiye’de teşvik etmeyi sürdürüyor.
SEO hileli içerikleri iktidar medyası genelde “foto galeri” biçiminde tasarlıyor. “Deprem yaralı sayısı” aramasıyla Google üstünden iktidar medyasına ait bir sayfaya gelen kullanıcı, fotoğrafları tıklaya tıklaya geçerek aradığı bilgiyi bulmaya çalışıyor ama bulamıyor.
Her gün milyonlarca haber araması yapılıyor, reklam geliri çok büyük
Tıklama sayısı arttıkça ilgili medya şirketi ve Google daha çok para kazanıyor. Her gün güncel haberlerle ilgili milyonlarca arama yapıldığından Google’ın bu medya kuruluşlarıyla paylaştığı dijital reklam geliri çok büyük.
İktidar medyasıyla Google’ın “hileli SEO ortaklığı” ulusal bir trajediyi gelir kapısına dönüştürürken Türkçe haber ekosistemini de bozmaya devam ediyor.
Batı ülkelerinde bu tür hileli SEO içeriklerini yayımlayan kuruluşları arama motorundan men eden ve geçmişte Türkiye’nin en büyük haber sitelerine de aynı nedenle yaptırımlar uygulayan Google, son yıllarda tepkilere rağmen algoritmasını kamu yararını ve haber alma hakkını önceliklendirecek bir biçimde iyileştirmedi.
Kâr amacı gütmeyen ABD merkezli araştırmacı gazetecilik kuruluşu ProPublica, yanlış bilgi yaydığı bağımsız kuruluşlarca saptanmasına rağmen Google’ın ortaklığı sürdürdüğü haber kuruluşu sayısının en yüksek Türkiye’de olduğunu ortaya çıkarmıştı. Journo’da da bu soruna daha önce birçok kez değinmiştik:
Yanlış bilgi yaymasına rağmen Google’dan para alan yayıncı oranı en yüksek Türkiye’de
Anahtar kelime doldurma: Haber siteleri ve Google, SEO ile interneti çöplüğe çevirdi
Yeter Google yeter: Aramalar, reklamlar ve kötülüğün finansmanı
Bu da yeni SEO ucuzluğu: Google’ı kandırmak için eski haberleri yeni tarihle sunuyorlar
