Dünyanın en önemli basın kuruluşlarından İngiliz The Guardian, okurlarını post-gerçeklik tartışmalarında sıkça değinilen filtre balonu sorunundan kurtarmak için karşıt görüşten yazılara da yer vermeye başladı. Gazetenin ekseriyetle sol çizgide yer alan okurları, artık sağda duran yazarların görüşlerini de Guardian üzerinden okuyabilecek.
Filtre balonu, Eli Pariser tarafından 2011 yılında ortaya ortaya atılmış bir kavram. Kabaca, İnternet üzerinde sadece benzer fikirlerden beslenmek ve karşıt görüşlere erişememek, bir anlamda enformasyonel bir balonda yaşamak anlamına geliyor. Kavram, özellikle Donald Trump’ın ABD başkanı seçilmesi sonrasında tekrar tartışılmaya başlanmıştı.
Özellikle ABD’de liberal, sol demokrat seçmen ile muhafazakar, sağ cumhuriyetçi seçmenin gündem hakkında bilgi edindiği kaynakların tamamen farklı olduğu ve iki tarafın artık gerçeğin farklı yorumlarından öte, taban tabana zıt gerçekliklere inandıkları görüşü git gide ağırlık kazanıyor.
Sorunun kaynağı olarak, daha fazla trafik ve etkileşim elde etmek uğruna, okurlarına/izleyicilerine sadece hoşlarına gidecek ve kendilerini rahatsız etmeyecek içerikler sunan kapalı mecralar gösteriliyor. Kullanıcılarına kişiselleştirilmiş sonuçlar gösteren bu kapalı platformların, web’in açık, özgür ve çeşitliliğe dayalı yapısını tehdit ettiği, web’in kurucu babası Tim Berners-Lee tarafından da dile getiriliyor.
Filtre balonu tartışmalarından en çok adı geçen mecra ise Facebook ve Google. Zira bu iki platform kullanıcılarına kişiselleştirilmiş sonuçlar sunuyor. Özellikle Facebook, kullanıcıya beğenileri doğrultusunda yeni haber kaynakları önererek, filtre balonunun daha da homojenleşmesine sebep olmakla suçlanıyor. Hatta Guardian ve Wall Street Journal‘ın araştırmaları Demokrat ve Cumhuriyetçi seçmenler için Facebook akışının ne kadar farklı olduğunu somut olarak gösteriyor. Filtre balonunun ötesine geçebilmek adına Facebook için escapeyourbubble ve Twitter için FlipFeed gibi çeşitli teknik çözümler de öneriliyor.
Balonu patlatma yolunda bir adım
Guardian, ‘Burst Your Bubble‘ (Balonunuzu Patlatın) isimli bu yeni köşesinde okurlarına sağ çizgide, saygın yazarların, kaliteli makalelerini sunmaya başladı. Makaleyi tam metin olarak okurlarına sunmanın ötesinde, kaynağını, yazarını ve neden okunmaya değer bir metin olduğunu da belirten Britanyalı gazete, bu sayede okurların ‘karşı mahalledeki’ görüşlerden de haberdar olarak bakış açılarını genişletmeyi amaçlıyor.
Köşenin editörü Jason Wilson, yaptıklarının ‘muhafazakârların ne yaptıkları ve düşündüklerini merak eden; ancak kaliteli muhafazakar metinlere erişmek için çeşitli makaleler arasında dolaşmaya zamanı olmayan Guardian okurları için bir hizmet’ olduğunu belirtiyor. Wilson’a göre, ‘Trump’ı eleştiren, aklı başında muhafazakârlar da var’.
Wilson’un bir diğer vurgusu ise, muhafazakârların, cumhuriyetçilerin kategorik olarak aptal olmadıkları; ancak sol ile en temel farklarının değerler düzlemi olduğu. Buna göre, aynı verilerden beslenseler bile, farklı değer yargılarına sahip olduklarından, soldakilerle bambaşka çıkarımlara ulaşabiliyorlar.
Wilson, köşeyi hazırlama motivasyonlarını tam da bu bağlama oturtuyor: ‘Eleştirileri ilerlemecilerin eleştirilerinden farklı görünse de, her hâlükârda ilginç ve zihin açıcı. Bu bağlamda okurlarımızın yeni fikirlerle tanışmasını oldukça faydalı buluyoruz’.
