Yerel medya neleri haberleştiriyor? Nevşehir örneğini inceledik

Türkiye’nin dört bir yanında yerel medyanın hangi konuları haberleştirdiğini incelediğimiz “Yerelde Ne Haber?” yazı dizisinin yeni bölümünde İç Anadolu bölgesindeyiz.

3 günlük gazete ve 96 haber sitesinin yayın yaptığı Nevşehir’de yerel medyanın hangi konuları nasıl işlediğini Serra Taylan araştırdı, sorunları ve çözüm önerilerini gazetecilere sordu.

1.759 içeriği kapsayan bu mini araştırmaya göre Nevşehir yerel medyasında diğer illere kıyasla eğitim haberleri öne çıkarken siyaset ve ekonomi kategorisi geri planda kalıyor. Turizm haberi sayısı da beklentilerin altında.

317.952 nüfusu ile Orta Anadolu’da orta ölçekli büyüklüğe sahip Nevşehir, özellikle Kapadokya bölgesi başta olmak üzere doğal turistik değerleri ile ön plana çıkan bir il. Bunun yanı sıra tarım, gıda ve hayvancılık sektörü de ilde ön planda.

1-14 Mayıs tarihleri arasında Nevşehir’den 1 gazete ile 3 haber sitesindeki 1.759 adet haberi inceledik. Kapadokya Muşkara Haber Gazetesi, Nevşehir Kent Haber, fibhaber.com ve kapadokyahaber.com.tr içeriklerini kategorilere ayırdığımızda en çok ildeki güncel gelişmelerin haberleştirildiğini gördük. Haber kategorilerine göre sıralama şöyle:

Güncel (683 haber): Nevşehir medyasında da en çok “gündem haberleri” yayımlanıyor. Örneğin şehirde sıklıkla elektrik kesintileri meydana geliyor ve son dönemde hemen her gün en az bir haber bu konuda yapılıyor. İncelediğimiz döneme rastlayan 1 Mayıs ve Anneler Günü gibi özel günlerle ilgili etkinlikler de sıkça haberlere yansıdı. Gündem kategorisinde bunun dışında kurumların açıklamaları ve şehirde vefat edenlerin duyurulduğu haberler de bolca yer alıyor. Haberlerin yaklaşık %40’ı bu kategoride.

Eğitim (313 haber): Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi ve Kapadokya Üniversitesi yerel medyanın başlıca haber kaynaklarından. Özellikle Hacı Bektaş Veli Üniversitesi ile ilgili haberler, incelediğimiz 4 yayın kuruluşunda da hemen her gün yer alıyor. İl genelinde devlete ait veya özel diğer okullardaki faaliyetler de eğitim kategorisinde sıkça yerel medyaya yansıyor.

Spor (136 Haber): Nevşehir’in Bölgesel Amatör Lig’deki tek temsilcisi Suvermez Kapadokyaspor ile ilgili haberler, spor haberlerinin büyük bir kısmını oluşturuyor. Bunun yanı sıra belediye ve okullara ait spor faaliyetleri de yerel medyada haberleştiriliyor. Nevşehir haberlerinin yaklaşık %7’si spor kategorisinde.

Asayiş (103 haber): Nevşehir’deki asayiş haberleri genellikle trafik cezaları, kazalar, polis ve jandarmanın denetimleri gibi konuları temel alıyor. Bunun yanı sıra kolluk operasyonlarına dair haberler de mevcut.

Sağlık (100 haber): İl sağlık müdürlüğü ve şehirdeki hastane haberlerinin yanı sıra sağlık konusundaki bilgilendirici içerikler, Nevşehir medyasındaki haberlerin bu dönemde yaklaşık %5’ini oluşturdu.

Siyaset: (89 haber): Siyasî parti il başkanlarının ve Nevşehir milletvekillerinin faaliyet ve açıklamaları yerel medyada yer alsa da, toplama bakıldığında politika haberlerinin %5 gibi düşük bir oranda kaldığı görülüyor. Ulusal siyasetteki gelişmeler Nevşehir yerel medyasında çok fazla işlenmiyor.

Yerel Yönetim (87 haber): Nevşehir il merkezi ve bazı ilçelerdeki belediyelerin faaliyetleriyle ilgili yapılan haberler bu kategoride yer alıyor.

Ekonomi (86 haber): Tarımla ilgili haberler ön planda tutuluyor. Çiftçi ödemeleriyle ilgili açıklamalar, vergi denetimleri ve açıklanan ekonomik istatistiklere haberlerde yer veriliyor.

Kültür sanat (70 haber): Bu kategoride genel olarak Nevşehir’deki sanat faaliyetleri haberleştiriliyor. Özellikle mayıs ayının ilk günlerinde bazı ünlü sanatçıların Nevşehir ziyaretleri yerel medyada geniş yer aldı.

Çevre (43 haber): Nevşehir’de meydana gelen doğa olayları, çevre ve temizlik çalışmaları gibi haberler bu kategoride…

Yaşam (26 haber): Bazı kişilerin hayat hikâyelerinin yanı sıra magazin denilebilecek olayları da bu kategoride değerlendirdik. Toplam içindeki oran ise %1 dolaylarında.

Turizm (23 haber) Turist kafilelerinin gelişi, okulların veya kurumların düzenledikleri geziler ve festivaller Nevşehir yerel medyasına yansıdı. Turizmin il için önemini düşündüğümüzde, incelediğimiz dönemde bu kategorideki haberlerin oranı oldukça düşüktü.

İncelediğimiz dönemde Nevşehir yerel medyasındaki sadece 6 içerik (binde 4) özel haber veya röportaj kategorisine girebilecek nitelikteydi. Dolayısıyla çoğu haberin, ajans gibi diğer kaynaklardan alınıp Nevşehir medyasınca aktarıldığını söyleyebiliriz. Ancak bu mini araştırma için haber taramasını geçen ay yaptığımızı ve bu dönemde turizmle ilgili çok fazla içeriğin yer almadığını hatırlatalım. Turizmde en yoğun günlerin başlamasıyla Nevşehir medyasında özel haber oranı da yükselebilir.

Nevşehir medyasına kadınlar öncülük ediyor

kapadokyahaber.com.tr’nin imtiyaz sahibi ve sorumlu yazı işleri müdürü Ayşe Paslanmaz, “Ben Nevşehir’de kadınların sesini duyurmak, sorunları görünür kılmak için buradayım. Kapadokya’nın taşlarına, vadilerine ve sokaklarına kadın kaleminin izini bırakmak için…’’ diyor. Basın meslek ilkelerine bağlı, tarafsız, vicdan ve ifade özgürlüğünü esas alan bir yayın politikası izlemeye çalıştıklarını belirten Paslanmaz, şu ifadeleri kullanıyor:

Gazetecilik, hiçbir zaman kolay bir meslek olmadı. Ama bir kadın olarak bu mesleği geleneksel yapının yoğun olduğu bir bölgede yapmak, bambaşka bir mücadele biçimi. Nevşehir ve Kapadokya’da bir kadın gazeteci olmak; hem görünür olmak, hem de görünmez kalmak arasında ince bir ipte yürümek gibi… Toplumun bazı kesimlerinden gelen “Kadınsın, ne işin var sahada” bakışlarıyla her haber sahasında karşılaşabiliyorum.
Bazı kurumlar hâlâ erkek gazetecilere öncelik tanıyor, bazı muhataplar sorularıma ciddiyetle yanıt vermekte tereddüt ediyor. Ama yılmıyorum. Çünkü sormazsam, yazmazsam, kimse duymayacak. Bazıları sadece fotoğraf çekmemi ya da “süs” gibi orada durmamı istiyor. Oysa ben sahadayım çünkü araştırmak, anlatmak, ses olmak istiyorum. Ve bu şehirde de kadın gazetecilerin varlığıyla toplum daha sağlıklı, daha çoksesli bir hâl alacak, biliyorum. Mesleğimden dolayı kimi zaman küçümsendim. Ama bir kadının kaleminin de güçlü olabileceğini gösterdiğim her haber, her röportaj bana cesaret verdi. Sessiz kalmak, susmak, kabullenmek bana göre değil. Çünkü bir kadın gazeteci olarak sadece mesleğimi değil, kadınların toplumdaki yerini de temsil ediyorum.

Gazetecilerin dayanışma içinde olması gerekiyor

Nevşehir Gazeteciler Cemiyeti, Nevşehir Kapadokya Gazeteciler Cemiyeti ve Küresel Gazeteciler Konseyi Nevşehir il temsilciliği ilde faaliyet gösteren yerel meslek örgütleri arasında. Nevşehir, internet haber sitesi anlamında da oldukça geniş bir yelpazeye sahip. İldeki 96 haber sitesinin önemli bir bölümü Türkiye İnternet Gazeteciler Derneği (TİGAD) çatısı altında toplanmış. Nevşehir’de gazetecilik yapabilmek için, habercilerin büyükşehirlere kıyasla toplumla daha iç içe olması gerektiğini vurgulayan TİGAD İl Başkanı Can Taşkın ildeki yerel medyayı etkileyen zorluklara ilişkin şunları söylüyor:

Yerel medya mensupları çoğu zaman hem muhabir, hem editör, hem de fotoğrafçı olmak zorunda kalıyor. Kaynaklara erişim sınırlı; haber takibi çoğunlukla bireysel çabalarla yürütülüyor. Üstelik yerel siyasetin ve bürokrasinin baskısı da zaman zaman gazetecilik faaliyetlerini zorlaştırabiliyor. Objektif kalmak, küçük bir şehirde herkesin birbirini tanıdığı bir ortamda hem meslekî hem insani anlamda denge gerektiriyor.
Ekonomik zorluklar da yerel gazeteciliğin en büyük handikaplarından biri. Reklam gelirleri kısıtlı, dijitalleşme süreci ise sınırlı kaynaklarla sürdürülmeye çalışılıyor. Bu koşullarda ayakta durabilmek için gazetecilerin dayanışma içinde olması, kamuoyuna güven veren içerikler üretmesi ve meslekî etik çizgisinden sapmaması gerekiyor. Maalesef yerelde gazeteciler birbirleriyle uğraşmak yerine işine odaklansa daha başarılı olacaklar. Nevşehir’de gazetecilik, bir meslekten öte, toplumsal sorumluluk taşıyan bir duruşu simgeliyor. Bu da işin yükünü ağırlaştırsa da anlamını büyütüyor.