Kahramanmaraş depreminin ardından bugün birçok haberde “deprem uzmanı” diye sunulan Frank Hoogerbeets, bir “kâhin” değil, şarlatan. Yıllardır çok daha isabetli tahminler yapan bilim insanları bir kenara itiliyor. Hoogerbeets gibi sahtekârlar ise Türkçe haber medyası sayesinde takipçi sayılarını artırıyor.
Kahramanmaraş’ta bugünün ilk saatlerinde meydana gelen 7,4 büyüklüğündeki deprem ve artçı sarsıntılar, bu ilin yanı sıra Gaziantep ve Malatya başta olmak üzere birçok şehirde çok sayıda can kaybına neden oldu.
Medya ise yine uzman seçiminde kötü bir sınav veriyor. Onlarca haber sitesi, Kahramanmaraş depreminin ardından aynı hatayı yaptı. Bilim insanlarının uzun süredir bu il için alarm verdiği unutuldu. Bu bilimsel açıklamalar yerine, sözde deprem kâhinlerine ses verildi.
Bu sahtekârlardan biri, “dünyaca ünlü deprem uzmanı” ve “deprem kâhini” diye sunulan Hollandalı Frank Hoogerbeets. Onlarca haber sitesi ve birçok televizyon, Hoogerbeets’in “depremi yine bildiğini” öne sürdü:
Haber sitelerinin Hoogerberts’e ilgisi yeni değil. Ülkesi Hollanda’da kimsenin ciddiye almadığı, “deprem mistiği” diye anılan Hoogerberts, Türkiye medyasında ise yıllardır “uzman” gibi sunuluyor.
Oysa Hoogerbeets bir deprembilimci (sismolog) veya yerbilimci (jeolog) değil. Tıpkı bir başka “sözdebilim” olan astroloji gibi, gezegenlerin dizilimine bakarak deprem tahminleri yapıyor.
Hoogerbeets gibi çok sayıda sözdebilimci var. Futbol tahminlerinde olduğu gibi deprem konusunda da sözdebilimcilerin birçoğu aynı taktiği uyguluyor. Farklı coğrafi bölgeler için sosyal medyada çok sayıda tahmin yayımlıyorlar. Tutmayan tahminleri sonradan siliyorlar. Böylece sanki geçmişteki “kehanetleri” hep tutuyormuş gibi görünüyor. Sosyal medyada takipçileri arttıkça bunu maddi çıkarları için kullanıyorlar.
Sözde uzmanı 550 bin kişiye ulaştırdılar, takipçi sayısı 330 bini aştı
Hoogerbeets’in 3 gün önce Twitter’da 13 milyonu aşkın kez görüntülenen son “kehâneti” şöyleydi: “Er ya da geç bu bölgede (Güney-Orta Türkiye, Ürdün, Suriye, Lübnan) yaklaşık 7,5 büyüklüğünde deprem olacaktır.”
Prof. Dr. Naci Görür başta olmak üzere saygın bilim insanları, Kahramanmaraş ve çevresindeki bölgede yıkıcı bir deprem beklendiğini zaten yıllardır söylüyor. Sözdebilimci Hoogerbeets’in çok daha geniş bir coğrafyaya işaret edip “er ya da geç” diyerek vakit de vermediği bu sözde kehânetin hiçbir anlamı yok.
Türkçe haber sitelerinin Hoogerbeets’i “uzman” diye sunduğu haberler bugün sadece Twitter’da en az 550 bin kişiye ulaştı. Birkaç gün önce yaklaşık 10 bin takipçisi olan Hoogerbeets, Türkçe haber sitelerinin de yardımıyla bugün 330 bin takipçiyi aştı.
🚨 #Deprem gibi kriz zamanlarında yanlış bilgiler hızla yayılarak krizi daha da büyütüyor.
Hazırladığımız bu rehber deprem gibi doğal afetler sırasında yayılan yanlış bilgilerden korunmanıza yardım edecek ipuçları sunuyor.https://t.co/lLwdETToHO pic.twitter.com/IJ887hkwaP
— Teyit (@teyitorg) February 6, 2023
Son depremler: ‘Her seferinde İstanbul’u konuşmak travmaya yol açar’
Deprem büyüklüğü ve şiddetinin farkı
