Dosya

Gazetecilik öğrencileri en az A Haber’e, en çok BBC’ye güveniyor

Gazetecilik öğrencilerine, listedeki medya kuruluşlarına ne kadar güvendiklerini sorduk. 1 (Hiç güvenmiyorum) ve 5 (Çok güveniyorum) arasında puanladılar. Mavi noktalar erkeklerin, kırmızılar kadınların verdiği ortalama puanı gösteriyor.

Türkiye’nin tüm coğrafi bölgelerindeki 20 üniversitenin gazetecilik kulüp başkanlarına ulaştık. Anketimizi arkadaşlarına da iletmelerini isteyerek hangi medya kuruluşuna ne kadar güvendiklerini sorduk. 45 öğrenciden gelen yanıtlara göre:

  • Hiçbir medya kuruluşu, 5 üstünden 3,2 puanı aşamadı. Listedeki 33 kuruluşun ortalama puanı sadece 2,2

  • En az güvenilenler, iktidar medyasından A Haber, Akit ve Yeni Şafak

  • En çok güvenilenler ise uluslararası haber markaları BBC, Fox ve DW

  • Kadın öğrenciler arasında bağımsız medyaya, erkek öğrencilerde iktidar medyasına güvenenlerin oranı daha yüksek.

Gazetecilik öğrencilerinin medya tüketimini incelediğimiz çalışma gibi, haber kuruluşlarına duyulan güveni sorguladığımız anket için de Türkiye’nin tüm coğrafi bölgelerini temsilen şu üniversitelerden 20 iletişim fakültesini seçtik: Galatasaray, Nişantaşı, Çanakkale, Ege, Yaşar, Uşak, Ankara, Başkent, Selçuk, Akdeniz, Çukurova, Mersin, Cumhuriyet, Atatürk, Fırat, Gaziantep, Hasan Kalyoncu, Trabzon, Ondokuz Mayıs ve Gümüşhane üniversiteleri.

İlk aşamada gazetecilik ve iletişim kulübü/topluluğu başkanları ile gazetecilik bölümü temsilcileri gibi ilgili alanda idari/temsili görevler üstlenen öğrencilere ulaştık. Onlardan, 33 haber kuruluşuna güven düzeylerini 5 üstünden puanlamalarını ve anketi bölüm arkadaşlarıyla da paylaşmalarını istedik.  Sonuçta her üniversiteden, toplam 45 öğrenci mayıs ayında anketi doldurdu.

AA ve TRT’ye güvensizlik çok yüksek

Üstteki grafik, her bir haber kuruluşuna erkek ve kadın öğrenciler tarafından 5 üstünden ortalama kaç puan verildiğini gösteriyor (1: “Hiç güvenmiyorum” – 5: “Çok güveniyorum”).

Diğer sonuçlar özetle şöyle:

  • İktidara en yakın olan TV kanalları ve gazetelere öğrencilerin ne kadar güvendiklerini sorduğumuzda, “Güveniyorum” (4 puan) ve “Çok güveniyorum” (5 puan) seçenekleri oldukça az tercih edildi. 
  • Ankete katılan öğrencilerin %78’i A Haber’e ve %71’i Akit’e “hiç güvenmediklerini” belirttiler. Anadolu Ajansı’na “hiç güvenmiyorum” diyenler %78 iken “çok güveniyorum” diyenler %0. TRT 1’de ise bu oranlar sırasıyla %37 ve  %2

Medyascope, Duvar ve Bianet en çok güvenilenlerden

  • BBC Türkçe, Fox, DW Türkçe ve Sputnik, gazetecilik öğrencilerinin en çok güvendiği haber markaları olarak öne çıktı. Onları Cumhuriyet izledi. En yüksek puan alan kuruluşlara dahi ortalama güven düzeyinin 5 üstünden 3 seviyesinde kalması dikkat çekici.
  • Yerli kuruluşlara bakıldığında, dijitalde doğan yayınlar, eski haber kuruluşlarının birçoğuna kıyasla daha yüksek güven skorlarıyla dikkat çekiyor. Medyascope, Gazete Duvar ve Bianet gibi…
  • En az güvenilen ve çoğunu iktidara yakın medyanın oluşturduğu haber kuruluşlarına erkeklerin güven düzeyi, kadınlardan daha yüksek. Eleştirel yayın yapan, bağımsız medya için ise tam tersi bir durum geçerli. Kadınlar bağımsız medyaya erkeklerden çok güveniyor.

Reuters raporundaki güvenle ilgili sonuçlarla benzeşiyor

Medya tüketimi anketi gibi bu çalışma da bir akademik araştırma değil. Rassal örneklem vb. bilimsel teknikler kullanmadık. Gazetecilik kulüp başkanları başta olmak üzere ülkenin dört bir yanındaki gazetecilik öğrencilerinin tutumlarına dair fikir vermeyi amaçlayan bir haber ortaya çıkardık.

Geçtiğimiz günlerde yayımlanan Reuters Enstitüsü 2021 Dijital Haber Raporu’nda Türkiye medyasına güvenle ilgili bulgular, gazetecilik öğrencileri arasında yaptığımız bu anketin sonuçlarıyla benzeşiyor. 

‘Eleştirilerin ardından Reuters Enstitüsü raporunun Türkiye bölümünde değişiklik yapıldı ama bulgular yine sorunlu’

Fox, Cumhuriyet ve NTV’nin en çok güvenilen markalar olarak öne çıktığı Reuters anketinde, bizim listemizde bulunan BBC ve DW gibi kuruluşlar yer almamıştı. Ayrıca Reuters, Türkiye’de habere duyulan güvenin bu yıl düşmüş göründüğünü, fakat bu kez farklı bir anket şirketi kullandığı için bu değişimin yöntem farkından da kaynaklanmış olabileceğini belirtti. 

Türkiye’nin %59’u haberlere güvenmiyor

Aynı rapora göre, dünyanın birçok ülkesinde habere güven artıyor. 46 ülkede 92 bin çevrim içi haber tüketicisiyle yapılan Reuters anketinde, katılımcıların %44’ü, “genel olarak haberlere güveniyorum” yanıtını verdi. Geçen yılki raporda bu oran %38’di.  Bu yıl da haberlere en çok güvenilen ülke Finlandiya (%65), en en az güvenilen ise ABD (%29).

“Genel olarak haberlere güveniyorum” diyenlerin oranı Türkiye’de ise %41 oldu. Aramalar yoluyla erişilen haberler sorulduğunda bu oran %40’a, sosyal medya yoluyla erişilen haberler sorulduğunda ise %36’ya düşüyor.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR: 

Gazetecilik öğrencilerinin çoğu haber uygulaması kullanmıyor, podcast dinlemiyor ve e-bülten abonesi değil

Sevilay Nur Saraçlar

Inside Turkey, Transitions, DW Türkçe ve Bianet gibi çeşitli haber medya kuruluşlarına katkıda bulunan, Antalya merkezli serbest gazeteci. Lisansını Akdeniz Üniversitesi gazetecilik bölümünde tamamladı. Lisans eğitimi sırasında Toplum Gönüllüleri Vakfı'nın düzenlediği insan hakları eğitimlerinde gönüllü kolaylaştırıcı olarak çalıştı. Johannes Rau bursunu kazanarak 2022 yılı Uluslararası Gazetecilik Programı'na katıldı. Haberlerinde yapıcı ve çözüme dayalı elementlere ağırlık vermeye çalışıyor.

Journo E-Bülten