Geçtiğimiz ay gerçekleşen başkanlık münazalarının ilkinde, Hillary Clinton, “doğruluk kontrolü (fact check) yapan uzmanların, sesi sonuna kadar açtığını ve gerçekten sıkı çalıştıklarını” umduğunu belirtmişti. Google’ın son hamlesi, doğruluk kontrolü yapanların işini kolaylaştıracak gibi gözüküyor.
Google bu hafta yaptığı açıklamada, Google News sonuçlarında doğruluk kontrolünden başarıyla geçen haberleri özel olarak işaretleyeceğini ve öne çıkaracağını duyurdu. ‘Fact check’ tag’i, Google News web sitesi dışında iOS ve Android’deki Google Haberler ve Hava Durumu uygulamasında da gözüküyor. Şimdilik bu özellik, sadece ABD ve Birleşik Krallık’ta aktif.
Google News Sorumlusu Richard Gingras, doğruluk kontrollerini nasıl kategorize ettiklerini şu şekilde açıklıyor:
“Google News, bir makalenin doğruluk kontrolü içerip içermediğini ClaimReview markup’a bakarak tespit ediyor. Ayrıca, genel olarak kabul edilen doğruluk kontrolü kriterlerine uyan siteleri de takip ediyoruz. Doğruluk kontrolü hazırlayan yayıncılar, makalelerini ‘fact check’ tag’i altında görmek istiyorlarsa, makalelerinin içinde ilgili mark up tag’ini kullanmaları gerekiyor.”
Google, haber sonuçlarında fact check tag’ini kullanıma açarken, Facebook da Ağustos ayında editörlerini kovup tüm işi algoritmalara bıraktığından beri ‘trending’ bölümündeki asparagas haberlerle boğuşmak zorunda kalıyor. The Washington Post’tan Abby Ohlheiser ve Caitlin Dewey, algoritmaya tam geçişten, yani Ağustos’tan bu yana, The Intersect isimli e-mail bülteninde, Facebook, Twitter ve Google’da popüler olan haberlerin kaydını tutuyor ve inceliyor.
Geçtiğimiz çarşamba günü yayımlanan bir makalede, Dewey son haftalarda Facebook’ta çok sayıda yalan haberin trend olduğunu tespit ettiklerini belirtti Ancak bir dip not olarak sadece hafta içi haberlerine baktıklarını ve Facebook ‘trending stories’in her kullanıcı için ayrı sonuçlar gösterdiğini de sözlerine ekledi:
“Facebook Trending Topics’in geniş kapsamlı analizinin bir parçası olarak The Intersect, 31 Ağustos ve 22 Eylül tarihleri arasında dört farklı hesap için hafta boyunca trend olmuş tüm haberlerin kaydını tuttu. Bu süre boyunca, tartışmasız bir şekilde yalan haber olan beş başlık ve büyük ölçüde asılsız haber barındıran üç başlık tespit ettik. Daha da ötesi, Medium gibi platformlardan blog postlarının ve iTunes benzeri online mağazalara linklerin sıklıkla trendler arasına girdiğini gözlemledik. Konuyla ilgili başvurduğumuz Facebook, bir yorum yapmaktan kaçındı.”
Google’ın doğruluk kontrolü tag’lerinin toplumun haber tüketim alışkanlıkları üzerinde nasıl bir etkisi olacağını söyleyebilmek için henüz çok erken. Ancak şunu da belirtmek gerek ki, Google 2009’dan bu yana haber içeriklerini kategorize ediyor ve farklı tag’ler altında sunuyor. Google News artık kanaat ve derinlemesine analizler içeren haberleri ayrı başlıklar altında sunuyor; bu kategorilere en son olarak yerel haberleri gösteren ‘Local Source’ (yerel kaynak) tag’ini de eklemişti.
* İlk olarak NiemanLab‘de yayınlanan bu içeriği Orhan Şener Journo için Türkçeleştirdi.
