Dünyadaki ilk gazetelerin kuruluş tarihlerini derledik. Kırmızı tonları 17. ve 18. yüzyıla, yeşil tonları 19. yüzyıla, mavi tonları ise 20. yüzyıla ayırdık. Haritadan da görüldüğü gibi tarihte ilk gazeteler 17. yüzyılda Orta ve Kuzey Avrupa’da kuruldu. İlk gazete, Johann Carolus’un 1605’te yayına başlayan ‘Relation’uydu.
Bu dönemde Kuzey Denizi’nde yoğunlaşan ticaret, haber alma ihtiyacını artırmıştı. Haberler, denizciler yoluyla yayılıyordu. Keşifler Çağı ve sömürgecilikle birlikte gazeteler Avrupa’dan tüm dünyaya yayıldı.
Gazetelerin, Osmanlı Devleti’ni de içeren Avrupa’nın karasal sınırlarına doğru yayılması 19. yüzyılı buldu. 20. yüzyılda sömürgeciliğin bitişi ve Yugoslavya ile SSCB’nin dağılması gibi nedenlerle doğan yeni bağımsız ülkeler de ilk gazetelerine kavuştu.
‘Relation aller Fürnemmen und gedenckwürdigen Historien’
Johann Carolus tarafından 1605 yılında çıkarılan “Relation aller Fürnemmen und gedenckwürdigen Historien” (Önemli ve anılmaya layık olayların muhasebesi), dünyadaki ilk gazete kabul ediliyor.
Bu Almanca gazete, o dönemde Kutsal Roma İmparatorluğu dâhilinde, özgür kent statüsünde bir yerleşim olan Strasbourg’da yayımlanıyordu. Diğer yönlerden bir gazetenin tüm unsurlarını taşısa da, biçim olarak bugünkü gazetelerden ziyade bir kitaba benziyordu.
Avrupa ve yakın coğrafyamızdaki 60 ülkenin ilk gazetelerinin isimlerini ve kuruluş tarihlerini, derlediğimiz şu tabloda bulabilirsiniz.
Türkiye’nin ilk gazetesi Takvim-i Vekâyi ve onu takip edenlerin hikâyesini ise şuradan okuyabilirsiniz.
